Chevron, Κρήτη: Ως έμμεση, αλλά έμπρακτη αναγνώριση από τις ΗΠΑ των ελληνικών θέσεων για την ΑΟΖ ερμηνεύεται η επιλογή της Chevron
Ως ένα ισχυρό και πολυεπίπεδο μήνυμα, που ξεπερνά το στενό τεχνικό πλαίσιο της ενέργειας και αποκτά σαφείς γεωπολιτικές διαστάσεις, ερμηνεύεται από την ελληνική κυβέρνηση η απόφαση της αμερικανικής Chevron να επεκτείνει το ενδιαφέρον της για έρευνες υδρογονανθράκων σε περιοχές νότια της Κρήτης. Η κίνηση αυτή θεωρείται από την Αθήνα ως έμμεση αλλά σαφής αναγνώριση της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), σε ένα πεδίο όπου οι τουρκικές αξιώσεις, μέσω του λεγόμενου τουρκολιβυκού μνημονίου, επιμένουν να προκαλούν τετελεσμένα. Τα θαλάσσια μπλοκ που βρίσκονται στο επίκεντρο του αμερικανικού ενδιαφέροντος έχουν ήδη οριοθετηθεί από το 2014 στο πλαίσιο διεθνούς διαγωνισμού, και πλέον «επιστρέφουν» στο προσκήνιο υπό διαφορετικές, και σίγουρα περισσότερο ευνοϊκές, συνθήκες για την ελληνική πλευρά. Τμήμα των περιοχών αυτών εφάπτεται σε ζώνες που έχουν ενταχθεί αυθαίρετα στο τουρκολιβυκό σύμφωνο, ιδίως από την πλευρά της Λιβύης, γεγονός που καθιστά το αμερικανικό ενδιαφέρον ακόμη πιο ουσιαστικό.
Chevron και Αθήνα κόντρα στο τουρκικό αφήγημα
Η παρουσία της Chevron, σε άμεση γειτνίαση με τα «οικόπεδα» της ExxonMobil, επαναφέρει τη στρατηγική βαρύτητα της Κρήτης στον ενεργειακό χάρτη. Ταυτόχρονα, λειτουργεί και ως πολιτικό αντίβαρο στις προσπάθειες της Άγκυρας να παρεμποδίσει, μέσω συνεχών παρεμβάσεων, την πρόοδο των εργασιών για τον αγωγό ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (GSI), ιδίως στα ανοιχτά της Κάσου και της Καρπάθου, όπου η Τουρκία αμφισβητεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα εδώ και εννέα μήνες.
Η αξιολόγηση των νέων θαλάσσιων περιοχών, όπως υπογραμμίζουν κυβερνητικές πηγές, έγινε με ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να αποφευχθεί οποιοδήποτε «πάτημα» στην τουρκική διπλωματία. Η ελληνική πλευρά φρόντισε να εξαιρέσει από το ενδιαφέρον της Chevron ένα μικρό τμήμα στο νοτιοανατολικό άκρο του οικοπέδου 20, το οποίο βρίσκεται σε εκκρεμότητα μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Με αυτό τον τρόπο, η Αθήνα επέδειξε σεβασμό στα δικαιώματα του Καΐρου, με το οποίο βρίσκεται σε πορεία συνολικής οριοθέτησης ΑΟΖ. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η στάση της Λιβύης, η οποία στην πρόσφατη δημοπράτηση θαλάσσιων οικοπέδων επέλεξε να ακολουθήσει τη μέση γραμμή με την Ελλάδα και όχι το τουρκολιβυκό αφήγημα – μια εξέλιξη που ενισχύει τα ελληνικά επιχειρήματα και δίνει πολιτικό έρεισμα στην επανεκκίνηση των ερευνών για τον GSI.
Από το παρασκήνιο στο προσκήνιο: Ο ρόλος του Νίκου Τσάφου
Καθοριστικός υπήρξε και ο ρόλος του υφυπουργού Ενέργειας, Νίκου Τσάφου, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις με διεθνείς ενεργειακούς παίκτες, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία του στην αγορά υδρογονανθράκων. Οι παρασκηνιακές διεργασίες που έτρεξαν το προηγούμενο διάστημα κατέληξαν στη χθεσινή επίσημη ανακοίνωση αποδοχής του ενδιαφέροντος από το ΥΠΕΝ για τις περιοχές «Νότια Κρήτη 1» και «Νότια Κρήτη ΙΙ». Η ανακοίνωση ήρθε σε συνέχεια της αποδοχής από την ελληνική πλευρά, τον περασμένο Ιανουάριο, ενδιαφέροντος της Chevron για την περιοχή νοτίως της Πελοποννήσου. Συνολικά, η Chevron επεκτείνεται πλέον σε τρεις περιοχές, συνολικής έκτασης περίπου 46.000 τ.χλμ., ξεπερνώντας σε μέγεθος την ExxonMobil, η οποία διαχειρίζεται 35.655 τ.χλμ., και καθιστώντας την τη μεγαλύτερη ξένη δύναμη στις ελληνικές έρευνες υδρογονανθράκων.
Στρατηγική σκακιέρα
Δεν είναι μόνο η έκταση που αυξάνεται. Με την προσθήκη των νέων περιοχών, οι ενεργές θαλάσσιες εκτάσεις προς έρευνα σχεδόν διπλασιάζονται, αγγίζοντας τα 47.000 τ.χλμ. Το ενδιαφέρον της Chevron εντάσσεται σε έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό, με φόντο την Ανατολική Μεσόγειο. Οι δύο αμερικανικοί κολοσσοί, Chevron και ExxonMobil, μεταφέρουν τη γεωπολιτική τους «μονομαχία» στα ελληνικά ύδατα, με την Αθήνα να αναδεικνύεται – έστω και εμμέσως – σε στρατηγικό πεδίο επενδυτικής και πολιτικής αντιπαράθεσης. Το τάιμινγκ της αποδοχής του ελληνικού αιτήματος δεν είναι τυχαίο: πληροφορίες θέλουν την ExxonMobil να μεταθέτει την έναρξη γεωτρήσεων νοτίως της Κρήτης για το 2027, κάτι που αφήνει χώρο στη Chevron να κινηθεί με μεγαλύτερη ταχύτητα και φιλοδοξία. Η Chevron επιβεβαίωσε επισήμως το ενδιαφέρον της, δηλώνοντας: «Έχουμε υποβάλει μη δεσμευτική εκδήλωση ενδιαφέροντος για τρία υποθαλάσσια μπλοκ. Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε με τη ρυθμιστική αρχή και την κυβέρνηση της Ελλάδας για την ολοκλήρωση της διαδικασίας». Η εταιρεία έχει ήδη παρουσία στην περιοχή από το 2020, μέσω της εξαγοράς της Noble Energy, που ανακάλυψε τα κοιτάσματα στο Ισραήλ και την Κύπρο.
Ενέργεια, κυριαρχία και γεωπολιτική επιρροή
Η κυβέρνηση αναμένεται να προχωρήσει άμεσα στην έκδοση της σχετικής απόφασης αποδοχής, καθώς και στην προκήρυξη νέου διεθνούς διαγωνισμού για την παραχώρηση των μπλοκ. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, να ενοποιηθούν οι τρεις περιοχές σε μία διαγωνιστική διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση, η νέα φάση που εγκαινιάζεται με την επέκταση της Chevron δεν περιορίζεται στο πεδίο της ενέργειας. Συνιστά, ταυτόχρονα, ένα ηχηρό μήνυμα ότι η Ελλάδα διεκδικεί ενεργό ρόλο στον στρατηγικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου, ενισχύοντας το διπλωματικό της αποτύπωμα και αποδομώντας στην πράξη τις μονομερείς τουρκικές αξιώσεις. Η παρουσία διεθνών ενεργειακών κολοσσών εντός της ελληνικής ΑΟΖ προσθέτει κύρος, αυξάνει τις πιθανότητες αξιοποίησης ενεργειακών πόρων και, κυρίως, επιβεβαιώνει ότι η γεωπολιτική ισχύς χτίζεται βήμα-βήμα – όχι μόνο με χάρτες, αλλά με πράξεις.
