Μια δήλωση με έντονο πολιτικό και επικοινωνιακό βάρος έκανε πρόσφατα ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, υποστηρίζοντας ότι ο Ρώσος ομόλογός του, Βλαντίμιρ Πούτιν, «θα πεθάνει σύντομα» και ότι αυτό το γεγονός θα σημάνει το τέλος του πολέμου. Όμως, για τους περισσότερους αναλυτές, αυτή η δήλωση δεν αποτελεί στρατηγική πρόβλεψη αλλά περισσότερο μια πολιτική ευχή – ίσως και μια ψυχολογική ανακούφιση απέναντι σε έναν επίμονο εχθρό.Ο έμπειρος αναλυτής Μαρκ Γκαλεόττι, γράφοντας στον Spectator, αναρωτιέται σκωπτικά αν ο Ζελένσκι απλώς ανακυκλώνει μια ρητορική που ακούγεται στη Δύση εδώ και δεκαετίες: «Από το 2013 ακούω ότι ο Πούτιν πεθαίνει από μέρα σε μέρα. Προσπαθεί τώρα ο Ζελένσκι να επαναφέρει την ίδια αφήγηση;»
Ο Ουκρανός πρόεδρος συμπλήρωσε στη δήλωσή του πως, ως νεότερος σε ηλικία, προσφέρει καλύτερες “επενδυτικές προοπτικές” στους Ευρωπαίους και Αμερικανούς συμμάχους. Πράγματι, με τον Ζελένσκι να είναι 47 ετών και τον Πούτιν 72, η ηλικία αποτελεί έναν παράγοντα, όμως – όπως επισημαίνει ο Γκαλεόττι – ο Ρώσος ηγέτης φαίνεται να έχει κληρονομήσει ανθεκτικά γονίδια: ο παππούς του Σπιρόδων έζησε ως τα 86 και ο πατέρας του ως τα 88. Επιπλέον, ο Πούτιν χαίρει ιατρικής φροντίδας από την αφρόκρεμα του ρωσικού ιατρικού κόσμου, ενώ προστατεύεται από ένα σύνθετο πλέγμα μυστικών υπηρεσιών.
Οι φήμες για τον «ετοιμοθάνατο Πούτιν»
Δεν είναι η πρώτη φορά που διακινούνται φήμες για την υγεία του Πούτιν – και κάθε φορά, αναζωπυρώνεται η ελπίδα ότι η Ρωσία μπορεί να αλλάξει πορεία με την αποχώρησή του από το προσκήνιο. Από δημοσιεύματα του Atlantic το 2005 για υποτιθέμενο εγκεφαλικό, έως θεωρίες περί καρκίνου ή θανάτου του και αντικατάστασής του από σωσία το 2023, το αφήγημα επιστρέφει διαρκώς. Για τον Γκαλεόττι, τέτοιες αφηγήσεις αποτελούν ένα μείγμα πολιτικής αδυναμίας και ψυχολογικής ανάγκης: «Αφού οι κυρώσεις δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, η Δύση αναζητά έναν ‘από μηχανής θεό’ – κάποιο βιολογικό γεγονός που θα απαλλάξει τον κόσμο από τον Πούτιν. Οι φήμες αυτές τρέφονται από ανικανότητα για ουσιαστική δράση και από μια σχεδόν παιδική ελπίδα».
Μετά τον Πούτιν, τι;
Ωστόσο, ο Γκαλεόττι κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: η ρητορική για έναν «τελειωμένο» Πούτιν μπορεί να αποδειχθεί αντιπαραγωγική.
«Αν πρόκειται να πεθάνει, γιατί να μην περιμένουμε να δούμε ποιος θα τον διαδεχθεί;» διερωτάται. Και απαντά: αυτός ο «επόμενος» πιθανότατα δεν θα είναι ένας μετριοπαθής φιλελεύθερος μεταρρυθμιστής, αλλά ένας εξίσου σκληρός – ίσως και πιο νεανικός, ικανός, κυνικός ή απλώς πιο “αποτελεσματικός” αυταρχικός. Πιο πιθανό, κατά τον ίδιο, είναι να αναδειχθεί ένας ηγέτης που δεν καθοδηγείται από αυτοκρατορικά οράματα, αλλά από κλεπτοκρατικά κίνητρα. Ένας τέτοιος διάδοχος ενδεχομένως να επιδιώξει τον τερματισμό του πολέμου, όχι όμως να επιστρέψει τα κατεχόμενα εδάφη ή να μεταστρέψει ριζικά τη γεωπολιτική στάση της Ρωσίας.
Θα “πουλήσει” η Δύση το Κίεβο;
Το πιο ανησυχητικό, σύμφωνα με τον Γκαλεόττι, είναι το ενδεχόμενο η Δύση, σε περίπτωση αλλαγής ηγεσίας στο Κρεμλίνο, να δελεαστεί από τη δυνατότητα μιας γρήγορης διπλωματικής εξομάλυνσης. Αν προκύψει ένας “διαλλακτικός” νέος Ρώσος ηγέτης, έτοιμος να αποχωρήσει από το Ιράν, τη Βόρεια Κορέα ή την Αφρική, να περιορίσει την παραπληροφόρηση και να αποκαταστήσει οικονομικές σχέσεις, τότε οι δυτικοί ηγέτες ίσως μπουν στον πειρασμό μιας συμφωνίας εις βάρος της Ουκρανίας. Και εκεί έρχεται το προειδοποιητικό συμπέρασμα του αναλυτή: «Ο Ζελένσκι θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικός με το τι εύχεται».
