Έκθεση Δέδε για Τέμπη: Διορίστηκε από την οικογένεια της αδικοχαμένης Αναστασίας Παπαγγελή
Μια αναλυτική και τεχνικά τεκμηριωμένη καταγραφή των συνθηκών που προκάλεσαν την καταστροφική πυρόσφαιρα μετά τη σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών στα Τέμπη, στις 28 Φεβρουαρίου 2023, παραθέτει η έκθεση του πραγματογνώμονα Αναστάσιου Δέδε, η οποία συντάχθηκε κατόπιν αιτήματος της οικογένειας της 19χρονης Αναστασίας Παπαγγελή, που συγκαταλέγεται στα θύματα της τραγωδίας. Η έκθεση, που παραδόθηκε στον εφέτη-ανακριτή από τον Φεβρουάριο του 2024, διαλύει τους ισχυρισμούς περί παράνομου εύφλεκτου υλικού στο σημείο του δυστυχήματος και αποδίδει τη γένεση της πυρόσφαιρας στην ανάφλεξη του ψυκτικού ελαίου των μετασχηματιστών της επιβατικής αμαξοστοιχίας. Σύμφωνα με τον κ. Δέδε, ηλεκτρολόγο-μηχανολόγο με ειδίκευση στη διερεύνηση σιδηροδρομικών δυστυχημάτων, δύο δευτερόλεπτα πριν τη μοιραία σύγκρουση καταγράφηκε έντονη φωτεινότητα, πιθανότατα αποτέλεσμα τροχοπέδησης της επιβατικής αμαξοστοιχίας. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία καταγραφής της ταχύτητας, και η εμπορική αμαξοστοιχία προχώρησε σε τροχοπέδηση, γεγονός που σημαίνει ότι και οι δύο συρμοί φρέναραν ταυτόχρονα, λίγο πριν την πρόσκρουση.
Η τροχοπέδηση, σύμφωνα με την έκθεση, προκάλεσε εκτεταμένους σπινθήρες στις σιδηροτροχιές, οι οποίοι αποτέλεσαν την πρώτη πηγή ανάφλεξης. Αμέσως μετά τη σύγκρουση σημειώθηκε κατάρρευση του φέροντος οργανισμού των ηλεκτραμαξών, γεγονός που οδήγησε στη διάρρηξη των δεξαμενών ψύξης των μετασχηματιστών. Κάθε μετασχηματιστής περιείχε 2.400 κιλά σιλικονούχου ψυκτικού ελαίου, με το συνολικό φορτίο να φτάνει τους 7.200 κιλά – ένα υλικό με σημείο ανάφλεξης άνω των 300°C και σημείο έκρηξης πάνω από τους 400°C. Το λάδι εκτοξεύθηκε από την πρόσκρουση και αναμίχθηκε με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, δημιουργώντας ένα εκνέφωμα εύφλεκτου υλικού που κάλυψε ολόκληρη την περιοχή. Η πρώτη ανάφλεξη προκλήθηκε στο ύψος των σιδηροτροχιών από τους σπινθήρες της τριβής, ενώ η δεύτερη, ακόμη ισχυρότερη, σημειώθηκε στο εκνέφωμα πάνω από τις οροφές των συρμών.
Όπως εξηγεί ο κ. Δέδες, η αποκοπή του ρεύματος στον παντογράφο προκάλεσε ηλεκτρικό τόξο (Arc Flash), το οποίο λειτούργησε ως δεύτερος μηχανισμός πυροδότησης. Η λάμψη από το φαινόμενο αυτό διήρκεσε όσο υπήρχαν καύσιμα προϊόντα στο εκνέφωμα. Καθώς τα καύσιμα εξαντλούνταν, η πυρόσφαιρα μειώθηκε σταδιακά σε μέγεθος και τελικά κατέπεσε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Η έκθεση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο φαινόμενο Arc Flash, ένα ηλεκτρικό φαινόμενο που συνοδεύεται από την απελευθέρωση τεράστιας θερμικής ενέργειας, και μπορεί να προκαλέσει έκρηξη τύπου Arc Blast. Όπως επισημαίνεται, το συγκεκριμένο φαινόμενο οδηγεί σε βραχυκύκλωμα και ενεργοποίηση των διακοπτών ασφαλείας, οι οποίοι διακόπτουν την ηλεκτροδότηση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η θερμοκρασία που αναπτύχθηκε από το Arc Flash άγγιξε, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, τους 20.000°C. Η επιστημονική αυτή τεκμηρίωση ρίχνει φως στα πραγματικά αίτια της φονικής έκρηξης και αντικρούει θεωρίες συνωμοσίας, εξηγώντας με ακρίβεια και λεπτομέρεια τις τεχνικές παραμέτρους που οδήγησαν στον σχηματισμό της πυρόσφαιρας και στις φονικές της συνέπειες.
Η δημιουργία της πυρόσφαιρας δευτερόλεπτο το δευτερόλεπτο, σύμφωνα με την Έκθεση Δέδε:
Στις 23:18:28 γίνεται η μετωπική σύγκρουση.
Στις 23:18:29 δημιουργείται λάμψη σχήματος «μπάλας»
Από 23:18:29-23:18:32 η διάμετρος της «μπάλας» μεγαλώνει.
Από 23:18:32-23:18:40 η διάμετρος μικραίνει καθώς εξαντλούνται τα αέρια καύσιμα (παράγωγα από την εκτίναξη-εκνέφωση) του ψυκτικού λαδιού των μετασχηματιστών των ηλεκτραμαξών που συγκρούστηκαν. Ακολούθως η πυρκαγιά επεκτάθηκε στα βαγόνια της επιβατικής και συνεχίστηκε λόγω υπάρχουσας καύσιμης ύλης (πλαστικά, καθίσματα, κουρτίνες από ύφασμα, μονώσεις).
Οι διαφορές της ώρας που εμφανίζονται στις φωτογραφίες και στην πραγματική ώρα αποδίδονται από τον πραγματογμώμονα στη ρύθμιση του ρολογιού της κάμερας: «Από την έρευνα των διορισμένων πραγματογνωμόνων προέκυψε ότι υφίσταται απόκλιση 2 λεπτών και 50 δευτερολέπτων από την πραγματική ώρα που καταγράφει ορθά η κάμερα Αυτοκινητοδρόμου Αιγαίου», αναφέρεται στην Έκθεση.
