Κέντρα τραύματος Ελλάδα: Το τραύμα ως εθνική πληγή
Χιλιάδες ζωές χάνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα λόγω ελλείψεων στην άμεση αντιμετώπιση σοβαρών τραυματισμών – απώλειες που, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί αν υπήρχε ένα καλά οργανωμένο εθνικό σύστημα τραύματος. Το κενό αυτό επιχειρεί να καλύψει το νέο νομικό πλαίσιο που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2025, βάζοντας τις βάσεις για ένα ολοκληρωμένο δίκτυο Κέντρων και Σταθμών Τραύματος σε όλη τη χώρα.
Το Εθνικό Σύστημα Τραύματος περιλαμβάνει:
-
Κέντρα Τραύματος επιπέδου I και II, που λειτουργούν εντός νοσοκομείων ανάλογα με την εξειδίκευση και τις υποδομές τους. Τα πρώτα προορίζονται για τα πιο βαριά περιστατικά, ενώ τα δεύτερα για μέσης βαρύτητας.
-
Σταθμούς Τραύματος, που συγκροτούνται σε Κέντρα Υγείας ή περιφερειακά ιατρεία, κατάλληλα εξοπλισμένα ώστε να προσφέρουν άμεση φροντίδα και να διασυνδέονται με τα Κέντρα Τραύματος για διακομιδές.
Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργείται Εθνική Επιτροπή Τραύματος με αρμοδιότητα την παρακολούθηση του συστήματος, την αξιολόγηση των δομών ανά τετραετία και τη συνεχή επιμόρφωση του υγειονομικού προσωπικού.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Χειρουργικής ΕΚΠΑ Παντελή Βασιλείου, ο οποίος μίλησε στο πλαίσιο του Εθνικού Συνεδρίου Τραύματος (3–5 Απριλίου, Θεσσαλονίκη), η εφαρμογή του νόμου σηματοδοτεί ένα μεγάλο βήμα μπροστά:
-
Δημιουργούνται 17 Κέντρα Τραύματος επιπέδου I και 2 παιδιατρικά.
-
Αναβαθμίζονται 67 αίθουσες αναζωογόνησης με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
-
Αναπτύσσονται υπηρεσίες πρωτογενούς αεροδιάσωσης με στόχο τη γρήγορη μεταφορά βαρέως τραυματιών.
Πρότυπη αίθουσα αναζωογόνησης έχει ήδη δημιουργηθεί στο Ασκληπιείο Βούλας, ενώ παρόμοιες υποδομές επεκτείνονται πανελλαδικά. Ο κ. Βασιλείου υπογράμμισε πως τα τροχαία εξακολουθούν να είναι η κύρια αιτία σοβαρού τραυματισμού. Παρότι τα τελευταία δέκα χρόνια σημειώθηκε μείωση των θανάτων, κυρίως χάρη στο βελτιωμένο οδικό δίκτυο, η Ελλάδα παραμένει στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης. Η σύγκριση δείχνει ότι η χώρα δεν έχει καταφέρει να προσεγγίσει το επίπεδο οργάνωσης και πρόληψης άλλων κρατών-μελών.
Ο “νόμος Θεοχαρόπουλου” και τα ελικόπτερα της ζωής
Η ανάγκη για οργανωμένη αεροδιάσωση ανέκυψε με τραγικό τρόπο: ο χαμός ενός 20χρονου ορειβάτη, του Χρήστου Θεοχαρόπουλου, οδήγησε στη θεσμοθέτηση του σχετικού νόμου, που φέρει το όνομά του. Το σχέδιο προβλέπει τη λειτουργία 20 μικρών ελικοπτέρων, με εκτιμώμενο ετήσιο κόστος 60 εκατομμύρια ευρώ, για να μεταφέρουν τραυματίες βάσει ιατρικών κριτηρίων και όχι απλώς γεωγραφικής εγγύτητας. Ο χειρουργός Κώστας Φορτούνης, ΓΝΘ Παπαγεωργίου, υπογράμμισε ότι το πιο πιεστικό ζήτημα είναι η στελέχωση των νέων δομών. Τα επαρχιακά νοσοκομεία θα λειτουργούν ως Κέντρα Τραύματος επιπέδου ΙΙ, και θα πρέπει να διαθέτουν ομάδες εκπαιδευμένων επαγγελματιών – με επικεφαλής εξειδικευμένους χειρουργούς τραύματος.
Η στελέχωση απαιτεί:
-
Συγκεκριμένα, προκαθορισμένα ονόματα υπεύθυνων ιατρών στο πρόγραμμα εφημεριών.
-
Ομάδες τραύματος με συμμετοχή πολλών ειδικοτήτων: επειγοντολόγων, αναισθησιολόγων, ορθοπεδικών, αγγειοχειρουργών.
-
Διαρκή πρακτική εκπαίδευση, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε κέντρα του εξωτερικού, όπως το παγκοσμίως κορυφαίο Baragwanath Hospital στη Νότια Αφρική.
Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει ότι η λειτουργία καλά οργανωμένων Κέντρων Τραύματος οδηγεί σε μείωση της θνησιμότητας από σοβαρά τραύματα κατά 20% έως και 30%. Η Ελλάδα καλείται τώρα να προσαρμοστεί, αφήνοντας πίσω το σημερινό καθεστώς αποσπασματικής και συχνά πρόχειρης φροντίδας. Με τη θεσμοθέτηση διαδρομών διακομιδής, σταθερών ομάδων παρέμβασης και ενός ενιαίου σχεδιασμού, η χώρα κάνει το πρώτο ουσιαστικό βήμα για να αποκτήσει ένα σύγχρονο, λειτουργικό και εθνικά οργανωμένο σύστημα τραύματος, με τελικό στόχο τη διάσωση ανθρώπινων ζωών που μέχρι χθες χάνονταν αβοήθητες.
