Δασμοί Τραμπ - Ελλάδα: Τι εξάγει και τι εισάγει η Ελλάδα από τις ΗΠΑ
Ισχυρούς τριγμούς στις διεθνείς αγορές και έντονη ανησυχία στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα προκαλεί η αιφνιδιαστική ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή υψηλών δασμών σε βασικούς εμπορικούς εταίρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Η απόφαση του πρώην προέδρου επαναφέρει το φάντασμα του προστατευτισμού και εκτιμάται ότι ενδέχεται να πυροδοτήσει έναν ευρύτερο εμπορικό και οικονομικό πόλεμο με αλυσιδωτές συνέπειες.
Η Ελλάδα, ως μία από τις μεγαλύτερες προμηθεύτριες αγροτοδιατροφικών προϊόντων στις ΗΠΑ, βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης. Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συνδέσμου Εξαγωγέων, Αλκιβιάδης Καλαμπόκης, τόνισε πως προϊόντα-πρεσβευτές της ελληνικής παραγωγής – όπως οι ελιές, το ελαιόλαδο, οι κομπόστες ροδάκινου και οι βιομηχανικές κονσέρβες – κινδυνεύουν να χάσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα λόγω της επιβάρυνσης από τους νέους δασμούς.
Ελληνικές εξαγωγές: Από την άνοδο στον κίνδυνο ύφεσης
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, οι ΗΠΑ είχαν εξελιχθεί σε έναν από τους πιο δυναμικούς εξαγωγικούς προορισμούς για τα ελληνικά προϊόντα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΣΕ, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 20,4% μεταξύ 2020 και 2024, ενώ το μερίδιο τους στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε στο 4,89% το 2024 (από 3,75% το 2020). Η συνολική αξία των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ διαμορφώθηκε στα 2,41 δισ. ευρώ, με τις ΗΠΑ να αποτελούν τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό της χώρας. Ωστόσο, η επιβολή δασμών απειλεί να ανακόψει αυτή την πορεία.
Όπως εξηγούν παράγοντες της αγοράς, η άμεση συνέπεια θα είναι η αύξηση του κόστους για τον Αμερικανό καταναλωτή, καθιστώντας τα ελληνικά προϊόντα λιγότερο ανταγωνιστικά. Το έμμεσο πλήγμα – ακόμη πιο δυσοίωνο – αφορά τη μείωση εξαγωγών προς εταίρους εντός της Ε.Ε., λόγω της αλυσιδωτής ύφεσης που μπορεί να προκύψει από ένα ευρύτερο εμπορικό ψυχροπολεμικό κλίμα. Παρότι η Ελλάδα διατηρεί πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ (268 εκατ. ευρώ το 2024, έναντι 617 εκατ. το 2023), οι νέες εξελίξεις θέτουν το πλεόνασμα αυτό υπό αμφισβήτηση. Σημαντικά προϊόντα όπως το ελληνικό ελαιόλαδο, οι βρώσιμες ελιές, η φέτα, το τσιμέντο, το αλουμίνιο και οι κομπόστες ροδάκινου θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα βρεθούν στο στόχαστρο των δασμών.
Παρά το αρνητικό κλίμα, υπάρχει συγκρατημένη ελπίδα ότι ορισμένα ελληνικά προϊόντα ίσως εξαιρεθούν από τα μέτρα, όπως είχε συμβεί και στην προηγούμενη θητεία Τραμπ με το ελαιόλαδο και τις ελιές. Με βάση τα στοιχεία του ΙΟΒΕ και του ΠΣΕ, κορυφαία εξαγόμενα βιομηχανικά προϊόντα της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ είναι τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου, τα επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά, το αλουμίνιο και ο εξοπλισμός αεροσκαφών. Αντίστοιχα, βασικές εισαγωγές της Ελλάδας από τις ΗΠΑ είναι το φυσικό αέριο, ο εξοπλισμός αεροσκαφών, τα οργανικά χημικά, τα φαρμακευτικά σκευάσματα και ο ηλεκτρικός εξοπλισμός. Η κίνηση Τραμπ ερμηνεύεται από αναλυτές ως το πρώτο βήμα σε μια ενδεχόμενη νέα περίοδο εμπορικής αποσταθεροποίησης, που απειλεί να επιβαρύνει την παγκόσμια οικονομία, με ορατό πλέον το ενδεχόμενο ύφεσης, αν δεν υπάρξει αναστροφή της τάσης. Για την ελληνική οικονομία, που βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στις εξαγωγές και στο διεθνές εμπόριο, οι συνέπειες ενδέχεται να είναι πολλαπλές και κρίσιμες.
