Οι ανακοινώσεις του Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή νέου πακέτου δασμών σε προϊόντα από περισσότερες από 180 χώρες δεν άργησαν να φέρουν αναταραχή στις διεθνείς αγορές. Παρότι παρουσιάστηκαν ως «ανταποδοτικοί», οι δασμοί αυτοί είχαν αποτέλεσμα πολύ πιο δυσμενές από το αναμενόμενο, με τους επενδυτές να αντιδρούν έντονα και τις χρηματιστηριακές αγορές να καταγράφουν σημαντικές απώλειες.
Οι επιπτώσεις έγιναν αμέσως αισθητές:
-
Ο δείκτης S&P 500 σημείωσε πτώση σχεδόν 11% μέσα σε δύο ημέρες, με την κεφαλαιοποίησή του να μειώνεται κατά 5,4 τρισεκατομμύρια δολάρια,
-
Ο Nasdaq υποχώρησε κατά 12%,
-
Στην Ευρώπη, ο δείκτης Stoxx 50 κατέγραψε απώλειες της τάξης του 8%.
Παράλληλα, το δολάριο υποχώρησε σημαντικά, δίνοντας ώθηση στο ευρώ, που για μικρό διάστημα ξεπέρασε και το όριο του 1,10 δολαρίου, αν και στη συνέχεια τα κέρδη περιορίστηκαν.
Αναλυτές: Μεγαλύτερος χαμένος η αμερικανική οικονομία
Η στροφή προς προστατευτισμό εκ μέρους της Ουάσιγκτον κρίνεται από πολλούς οικονομικούς αναλυτές ως αυτοκαταστροφική. Η επαναφορά δασμών σε προπολεμικά επίπεδα εντείνει τους φόβους για παγκόσμια εμπορική αντιπαράθεση και ύφεση, με τις ΗΠΑ να φαντάζουν ως ο μεγαλύτερος χαμένος.Η JP Morgan αναθεώρησε τις εκτιμήσεις της για την αμερικανική οικονομία, προβλέποντας ύφεση 0,3% για το 2025 (από ανάπτυξη 1,3% προηγουμένως), ενώ προειδοποιεί για εκτίναξη της ανεργίας στο 5,3%. Αντίστοιχα, η Barclays εκφράζει φόβους για επιβράδυνση και στην Ευρωζώνη, με αυξημένο κίνδυνο ύφεσης στο β’ εξάμηνο του έτους. Οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ περιορίζονται περίπου στο 4,8% του συνόλου και επικεντρώνονται σε αγροτικά προϊόντα, καύσιμα, χάλυβα και αλουμίνιο. Επομένως, η άμεση επίπτωση των νέων δασμών στην εγχώρια οικονομία θεωρείται συγκρατημένη. Ωστόσο, οι έμμεσες συνέπειες ενδέχεται να είναι πιο έντονες, καθώς θα επηρεαστούν αρνητικά ισχυρές ευρωπαϊκές αγορές-προορισμοί για ελληνικά προϊόντα, όπως η Γερμανία και η Ιταλία.
Μηχανισμός δασμών χωρίς λογική, με γεωπολιτικό πρόσημο
Το νέο δασμολογικό πλαίσιο της Ουάσιγκτον εφαρμόζεται αυθαίρετα:
-
Ξεκινά με 10% για χώρες με ισοσκελισμένο ή πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ,
-
Και κλιμακώνεται ανάλογα με το μέγεθος του ελλείμματος,
-
Η Κίνα επιβαρύνθηκε με δασμούς 34%, που φτάνουν στο 54% με τους προηγούμενους μήνες.
Ο τρόπος επιβολής δεν βασίζεται σε τεχνικά ή εμπορικά κριτήρια, αλλά φαίνεται να υπηρετεί μια νέα στρατηγική ενίσχυσης της αμερικανικής βιομηχανίας, επιβάλλοντας όρους που προκρίνουν τα εγχώρια προϊόντα και ανατρέπουν ισορροπίες δεκαετιών στο διεθνές εμπόριο.
Σκληρές απαντήσεις από Κίνα και Ευρώπη
-
Η Κίνα ανακοίνωσε δασμούς 34% στις αμερικανικές εισαγωγές από τις 10 Απριλίου,
-
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η ΕΕ θα απαντήσει αποφασιστικά, εάν δεν υπάρξει περιθώριο διαπραγματεύσεων.
Η πιθανότητα μιας συνολικής εμπορικής σύγκρουσης με πολλαπλές εστίες αντιπαράθεσης φαίνεται πλέον ορατή, εντείνοντας τον κίνδυνο για γενικευμένη επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Παρά την επιθετική στάση, ο Ντόναλντ Τραμπ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα εξετάσει συμφωνίες μόνο εφόσον της προσφερθούν “εξαιρετικές παραχωρήσεις”. Η συγκεκριμένη διατύπωση, ωστόσο, ενισχύει την αίσθηση πως οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τους δασμούς ως μοχλό πολιτικής πίεσης και όχι ως εργαλείο αποκατάστασης εμπορικών ανισορροπιών.