Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Η Αθήνα δείχνει Χάγη, η Άγκυρα απαντά με χάρτη
Σε μια κίνηση με πολλαπλές γεωπολιτικές απολήξεις, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ), ενεργοποιώντας εκ νέου το ευαίσθητο πεδίο των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η πρωτοβουλία δεν περιορίστηκε σε τεχνικές χαρτογραφήσεις· συνοδεύτηκε από ξεκάθαρο διπλωματικό μήνυμα: η Ελλάδα θεωρεί μονόδρομο τη Χάγη για την επίλυση της εκκρεμότητας γύρω από υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, έσπευσε να δώσει πολιτική διάσταση στη στιγμή, τονίζοντας δημοσίως πως, εφόσον υπάρχουν διαφορετικές αναγνώσεις του διεθνούς δικαίου, η μόνη λυσιτελής διαδρομή είναι το συνυποσχετικό και η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Αντί απάντησης με ένταση, η Άγκυρα προανήγγειλε δική της χαρτογράφηση των θαλασσίων ζωνών. Αν και διατηρεί ανοιχτό το γεωπολιτικό της στίγμα, δεν απέρριψε τη σημασία του διεθνούς δικαίου, της ισότητας και της καλής γειτονίας. Παραπέμποντας εμμέσως στη Διακήρυξη των Αθηνών, υπογράμμισε πως οι διαφορές θα μπορούσαν να λυθούν μέσω ειρηνικών μεθόδων που προβλέπει ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών – μία σαφής, αν και ασαφής, αναφορά στη Χάγη.
Η συγκυρία μοιάζει ασυνήθιστη αλλά και δυνητικά πρόσφορη. Έμπειροι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι τα μέγιστα θεωρητικά όρια που αποτυπώνονται στους εθνικούς χάρτες ενδέχεται να αποτελέσουν, υπό προϋποθέσεις, την αφετηρία για μια νέα, πιο τεχνικά και νομικά εστιασμένη διαπραγμάτευση. Η έννοια του «συνυποσχετικού» επανέρχεται δειλά στη δημόσια συζήτηση, ως πιθανή διαδρομή που μπορεί να απαλλάξει τις δύο πλευρές από τον φαύλο κύκλο των αντιπαραθέσεων. Ωστόσο, το γεωπολιτικό περιβάλλον παραμένει ασταθές. Ο δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας δεν έχει διακοπεί, αλλά κινείται σε εύθραυστο έδαφος, επηρεαζόμενος από τις εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες εκατέρωθεν.
Το Α.Σ.Σ., η Άγκυρα και η «προσεκτική αισιοδοξία»
Η ιδέα σύγκλησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (Α.Σ.Σ.) επανέρχεται, με πληροφορίες να θέλουν την Άγκυρα να φιλοξενεί τη συνάντηση μέσα στον Μάιο. Εκεί, ενδέχεται να πραγματοποιηθεί νέα συνάντηση μεταξύ Μητσοτάκη και Ερντογάν, εφόσον οι διπλωματικές προπαρασκευές καταλήξουν θετικά. Αν και όλα παραμένουν ανοιχτά, η συγκυρία δημιουργεί μια προσεκτική αισιοδοξία πως κάτι μπορεί –ίσως δειλά– να αλλάζει. Παράλληλα, η ελληνική πλευρά διαχειρίζεται ένα ακόμη ευαίσθητο θέμα: την έκδοση NAVTEX για το ιταλικό ερευνητικό σκάφος που σχεδιάζει την επανεκκίνηση του υποθαλάσσιου καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ. Η προηγούμενη αναβολή είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και, σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα ενεργοποίηση του σκάφους ίσως γίνει μετά από τυχόν συνάντηση των δύο ηγετών – ώστε να αποφευχθεί ένα θερμό επεισόδιο ή τουλάχιστον μια διπλωματική σύγκρουση επί του πεδίου. Πηγές με γνώση των διπλωματικών σχεδιασμών σημειώνουν ότι η επανεκκίνηση πιθανότατα θα προγραμματιστεί σε «ουδέτερο χρόνο», για να αποτραπούν περιττές εντάσεις σε μια περίοδο που η Αθήνα επιχειρεί να συνδέσει τον τεχνικό σχεδιασμό με μια πιο συντεταγμένη διεθνή προσέγγιση.
