Διπλή ευθανασία στην Ολλανδία: Η συγκλονιστική μαρτυρία ενός φωτογράφου

Σε μια από τις πιο βαθιές και συγκινητικές προσωπικές αφηγήσεις των τελευταίων ετών, ο Ολλανδός φωτογράφος Martin Roemers μοιράζεται με τον κόσμο την ιστορία του αποχαιρετισμού των γονιών του — μια ιστορία αγάπης, αντοχής και μιας σπάνιας απόφασης: να φύγουν από τη ζωή μαζί, με ευθανασία, πιασμένοι από το χέρι. Ο Klaas και η Fenny Roemers, 90 και 86 ετών αντίστοιχα, επέλεξαν να μην αφήσουν τη ζωή να τους χωρίσει. Και οι δύο αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα υγείας, ζούσαν με πόνο και εξάντληση, αλλά περισσότερο απ’ όλα φοβόντουσαν το ενδεχόμενο να ζήσει ο ένας χωρίς τον άλλον. Ήταν αχώριστοι. Όπως έζησαν, έτσι ήθελαν και να φύγουν: δίπλα-δίπλα. Ο γιος τους, γνωστός για τη δουλειά του στη ντοκιμαντερίστικη φωτογραφία, απαθανάτισε την τελευταία στιγμή: οι γονείς του ξαπλωμένοι, να κρατιούνται σφιχτά απ’ το χέρι, μετά την υποβοηθούμενη ένεση. Την ίδια φωτογραφία αποφάσισε να μοιραστεί δημοσίως για πρώτη φορά μέσα από τον Guardian, εξηγώντας πως, παρότι γι’ αυτόν είναι μια εικόνα απώλειας, για τους περισσότερους είναι εικόνα αγάπης, τρυφερότητας και αξιοπρέπειας. «Δεν ήταν εύκολο να βλέπεις τους γονείς σου έτσι, αλλά εκείνη τη στιγμή κατάλαβα πόσο έτοιμοι ήταν», εξομολογείται. Η ιστορία του Roemers φέρνει ξανά στην επιφάνεια το σύνθετο και βαθιά ανθρώπινο ζήτημα της ευθανασίας, για το οποίο δεν υπάρχει ενιαία νομική προσέγγιση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ολλανδία η ευθανασία είναι νόμιμη από το 2002 υπό αυστηρές προϋποθέσεις: πρέπει να αποδεικνύεται ότι ο ασθενής υποφέρει αφόρητα, χωρίς ελπίδα ανάρρωσης, και να αξιολογείται ανεξάρτητα από δύο ιατρούς. Η «διπλή ευθανασία», δηλαδή η ταυτόχρονη λήξη της ζωής δύο ατόμων, είναι πολύ σπάνια, αλλά όχι απαγορευμένη.

Στην υπόλοιπη Ευρώπη:

• Βέλγιο & Λουξεμβούργο: νομιμοποιημένη η ενεργητική ευθανασία και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία.

• Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ιρλανδία: επιτρέπεται μόνο η παθητική ευθανασία (διακοπή θεραπείας).

• Σουηδία, Φινλανδία: υποστηρίζουν και μορφές υποβοηθούμενης αυτοκτονίας.

• Ισπανία, Πορτογαλία: προχωρούν σε πιο ανοιχτά νομικά πλαίσια για ενεργές παρεμβάσεις.

• Στις περισσότερες χώρες: οι νόμοι διαχωρίζουν ρητά την «ενεργητική» ευθανασία από το δικαίωμα άρνησης θεραπείας, και η υποβοηθούμενη αυτοκτονία παραμένει ποινικά κολάσιμη.

Η υπόθεση Roemers δεν είναι μόνο μια προσωπική ιστορία – είναι καθρέφτης μιας κοινωνίας που θέτει στο επίκεντρο το δικαίωμα αυτοδιάθεσης, χωρίς να φοβάται την αλήθεια του τέλους. «Οι γονείς μου ήθελαν να ελέγξουν τον τρόπο με τον οποίο θα έφευγαν. Και τελικά, το κατάφεραν. Πέθαναν με αξιοπρέπεια. Μαζί», λέει ο Martin. Η δική του φωτογραφία μπορεί να μοιάζει «σκληρή» για πολλούς, όμως ξεχειλίζει από αγάπη. Είναι υπενθύμιση ότι, σε έναν κόσμο όπου συχνά το τέλος έρχεται βίαια, απροειδοποίητα ή ενάντια στη θέλησή μας, υπάρχει και ο δρόμος του φωτός, της τρυφερότητας και της ειρηνικής αποδοχής.