Βόρεια Μακεδονία: Στο στόχαστρο ξανά η Συμφωνία των Πρεσπών
Σε νέα αμφισβήτηση της Συμφωνίας των Πρεσπών προχώρησε ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, επαναλαμβάνοντας τη γνώριμη ρητορική περί «ανοιχτού μακεδονικού ζητήματος». Κατά την τοποθέτησή του σε εκδήλωση στα Σκόπια για τον έναν χρόνο λειτουργίας της «Λέσχης-Αναγνωστηρίου της Λευκής Θάλασσας», ο Μίτσκοσκι δήλωσε ότι το ζήτημα της «Μακεδονίας» παραμένει ανοιχτό και, όπως είπε, «αργά ή γρήγορα θα απασχολήσει τις παγκόσμιες δυνάμεις». Δίχως να αποκλίνει από την εθνικιστική γραμμή που τον χαρακτηρίζει, ο ηγέτης του VMRO-DPMNE ανέφερε ότι «με τη δύναμη της αλήθειας και των επιχειρημάτων θα επαναφέρουμε όσα χάσαμε όχι μόνο τα τελευταία χρόνια αλλά και τις προηγούμενες δεκαετίες και αιώνες». Οι δηλώσεις αυτές εντάσσονται σε μία συνεχή στρατηγική αμφισβήτησης της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία έχει επανειλημμένα καταγγελθεί από την Αθήνα. Ο Μίτσκοσκι, που ηγείται του VMRO-DPMNE από το 2017, παραμένει σταθερός στην άρνησή του να χρησιμοποιήσει τη συνταγματική ονομασία της χώρας του, «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», ακόμα και αν αυτό του στοιχίσει την πρωθυπουργία. Ενδεικτική ήταν η τοποθέτησή του κατά την παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησής του, όταν χαρακτήρισε «επαίσχυντο» τον γεωγραφικό προσδιορισμό «Βόρεια».
Η πολιτική στάση του Μίτσκοσκι βασίζεται σε μία σταθερή τακτική επαναδιατύπωσης εθνικιστικών αφηγημάτων, όπου η χώρα του παρουσιάζεται ως θύμα ιστορικών αδικιών. Τόσο ο ίδιος όσο και άλλα στελέχη της κυβέρνησής του, όπως η Πρόεδρος και οι Υπουργοί, χρησιμοποιούν συστηματικά τον όρο «Μακεδονία» χωρίς τον επιθετικό προσδιορισμό, προκαλώντας αντιδράσεις και παραβιάζοντας τη Συμφωνία των Πρεσπών. Ανάλογες τοποθετήσεις είχε εκφράσει και τον Ιανουάριο, σε εκδήλωση της διασποράς στο Νιού Τζέρσεϊ, ενώ τον Φεβρουάριο, κατά τη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, έθεσε εκ νέου θέμα «μακεδονικής ταυτότητας και γλώσσας». Υποστήριξε μάλιστα ότι η ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ επετεύχθη υπό εξαναγκασμό, λόγω της υποχρέωσης αλλαγής της ονομασίας, και έκανε λόγο για διαρκή εμπόδια στην ενταξιακή πορεία της χώρας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία χαρακτήρισε τεχνητά.
Η Συμφωνία των Πρεσπών καθορίζει ρητώς ότι η επίσημη ονομασία της γειτονικής χώρας είναι «Βόρεια Μακεδονία». Επιπλέον, απαγορεύεται η χρήση του όρου «Μακεδονία» ή «μακεδονικός» από κρατικούς θεσμούς ή ιδρύματα που χρηματοδοτούνται από το Δημόσιο, χωρίς την προηγούμενη χρήση του επιθετικού προσδιορισμού «Βόρεια», σύμφωνα με το άρθρο 1, παράγραφος 3, εδάφιο ζ’ της Συμφωνίας. Η Συμφωνία είχε ως στόχο να εξαλείψει οριστικά την αμφισημία γύρω από την ονομασία της χώρας και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο σταθερότητας και αμοιβαίας αναγνώρισης, ανοίγοντας τον δρόμο για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ και την ευρωπαϊκή προοπτική της.
Αντίδραση της Αθήνας
Η ελληνική κυβέρνηση αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη ανησυχία τις διαρκείς δηλώσεις του Μίτσκοσκι, κάνοντας λόγο για ανοιχτές προκλήσεις και αναβίωση αλυτρωτικών τάσεων. Η Αθήνα έχει επανειλημμένα τονίσει ότι δεν τίθεται ζήτημα αναθεώρησης της Συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία αποτελεί νομικά δεσμευτικό κείμενο και εφαρμόζεται «erga omnes» – δηλαδή έναντι όλων. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, έχει ενημερώσει τους Ευρωπαίους ομολόγους του για τις συστηματικές παραβιάσεις από την πλευρά της Βόρειας Μακεδονίας. Σε παλαιότερη ανακοίνωση, το Υπουργείο Εξωτερικών είχε τονίσει ότι η ενταξιακή πορεία της χώρας εξαρτάται από τον πλήρη σεβασμό των διεθνών συμφωνιών και την αποχή από προκλητικές δηλώσεις ή πράξεις. Όπως επαναλαμβάνεται σε κάθε ευκαιρία από την ελληνική πλευρά, οι σχέσεις καλής γειτονίας οικοδομούνται πάνω σε σταθερά θεμέλια σεβασμού, και όχι σε αναθεωρητικά αφηγήματα ή προεκλογικές σκοπιμότητες.
