Σε νέα εποχή η ελληνική ακτοπλοΐα
Η καλοκαιρινή περίοδος του 2025 φέρνει νέα δεδομένα στην ελληνική ακτοπλοΐα, με τη δρομολόγηση 47 ταχυπλόων να σηματοδοτεί μια φάση ενίσχυσης της συνδεσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας στα θαλάσσια δρομολόγια. Η σταδιακή ανάπτυξη του ακτοπλοϊκού έργου ξεκίνησε από τα μέσα Απριλίου και κορυφώνεται μέσα στον Μάιο, με πλήρη κάλυψη από τις αρχές Ιουνίου. Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες προσαρμόζουν τα δρομολόγια με βάση τη ζήτηση, εξυπηρετώντας τη ραγδαία αυξανόμενη τουριστική κίνηση προς τα νησιά. Παράλληλα, οι επιβάτες βλέπουν μια ανάσα στις τιμές των ναύλων, χάρη στη συγκρατημένη κοστολόγηση, παρά τις αυξημένες προκλήσεις του κλάδου. Σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, η χρήση ταχυπλόων που δεν επιβαρύνονται με τη νέα υποχρέωση καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο (σε ισχύ από 1η Μαΐου), σε συνδυασμό με τη μείωση 50% στα λιμενικά τέλη, δημιουργούν ευνοϊκό οικονομικό περιθώριο. Αυτό επιτρέπει σε αρκετές εταιρείες να διατηρούν τις τιμές σε σταθερά επίπεδα και, όπου είναι εφικτό, να προχωρούν ακόμη και σε μειώσεις. Παρά την αρχική εκτίμηση για αυξήσεις της τάξης του 12-15%, η πολιτική παρέμβαση με τη μείωση των τελών και η διεθνής υποχώρηση των τιμών καυσίμων ανέκοψαν την τάση αύξησης των ναύλων. Η αγορά, πάντως, παραμένει απελευθερωμένη, με την κρατική παρέμβαση να περιορίζεται στο πλαίσιο των κανόνων ελεύθερου ανταγωνισμού.
Το φετινό καλοκαίρι θεωρείται κομβικό για τη βελτίωση της προσβασιμότητας στα νησιά και για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής στις απομακρυσμένες περιοχές. Η διατήρηση των τιμών σε λογικά επίπεδα, σε συνδυασμό με την πυκνότητα των δρομολογίων, αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο τόσο στον τουρισμό όσο και στην καθημερινότητα των νησιωτών. Έως το τέλος Ιουνίου αναμένεται η ολοκλήρωση στρατηγικής μελέτης για την ανανέωση του ακτοπλοϊκού στόλου, προϋπολογισμού 1,17 εκατ. ευρώ. Η μελέτη, που εκπονείται σε συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ, θα αξιολογήσει τεχνικές λύσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία για τον εκσυγχρονισμό του στόλου, με στόχο την ενεργειακή αποδοτικότητα και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Θα αποτελέσει βασικό εργαλείο για διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά τη χρηματοδότηση από κοινοτικούς πόρους και τη συμβατότητα με το καθεστώς κρατικών ενισχύσεων.
Νέα πλοία από Attica και Grimaldi
Οι μεγάλοι ναυτιλιακοί όμιλοι, Attica Group και Grimaldi Group, προχωρούν σε φιλόδοξα ναυπηγικά προγράμματα. Η Attica έχει ήδη παραγγείλει δύο πλοία τύπου E-Flexer στην Κίνα, με δυνατότητα χρήσης μεθανόλης και μπαταριών. Η Grimaldi προχωρά στη ναυπήγηση εννέα πλοίων Ro-Pax, με τέσσερα να εντάσσονται στον βασικό της στόλο, δύο στις Μινωικές Γραμμές και τρία στη θυγατρική Finnlines, με κόστος 1,5 δισ. δολάρια. Η μεθανόλη αναδεικνύεται ως βασικός παίκτης στη ναυτιλιακή μετάβαση, προσφέροντας ώριμη τεχνολογικά λύση, μικρή ενεργειακή επιβάρυνση και δυνατότητα εφαρμογής σε υφιστάμενα πλοία με περιορισμένες μετατροπές.
Αγώνας δρόμου για τις χρηματοδοτήσεις
Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Ναυτιλίας, Μανώλη Κουτουλάκη, έως το 2030 απαιτείται η αντικατάσταση 70–75 πλοίων, κάτι που συνεπάγεται συνολικό κόστος περίπου 4 δισ. ευρώ. Η εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων –μέσω συνεργασίας με την ΕΕ και ιδιωτικά κεφάλαια– είναι κρίσιμη, όπως επισημάνθηκε στο 8ο Posidonia Sea Tourism Forum. Ο CEO της Attica Group, Πάνος Δικαίος, προειδοποίησε για την αβεβαιότητα των νέων τεχνολογιών και το κόστος των καυσίμων του μέλλοντος, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι τα βιοκαύσιμα κοστίζουν τριπλάσια από τα συμβατικά. Από την πλευρά του, ο Λουκάς Σιγάλας της Minoan Lines αναφέρθηκε στην προσθήκη δύο νέων «πράσινων» πλοίων στη γραμμή Πειραιάς–Μήλος–Κρήτη έως το 2028. Η Χρυσάνθη Στεφάνου από τη Golden Star Ferries στάθηκε στις ανισότητες για τις μικρομεσαίες εταιρείες, δηλώνοντας: «Δεν μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας» – καλώντας σε κρατική ενίσχυση.
Επιτροπή Ανταγωνισμού: Κλαδική έρευνα στην ακτοπλοΐα για στρεβλώσεις και δομικές αδυναμίες
Σε μια θεσμική παρέμβαση υψηλού συμβολισμού, η Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε την έναρξη κλαδικής μελέτης στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών. Η έρευνα αποσκοπεί στη χαρτογράφηση της αγοράς, την ανίχνευση στρεβλώσεων και την αξιολόγηση της δομής του ανταγωνισμού. Η προκαταρκτική ανάλυση δείχνει έντονη συγκέντρωση (60% του στόλου σε δύο ομίλους), περιορισμένη είσοδο νέων εταιρειών και ανισορροπία στη γεωγραφική κατανομή των δρομολογίων, με υπερσυγκέντρωση στον Πειραιά και χαμηλή περιφερειακή κάλυψη. Η κρατική επιδότηση για άγονες γραμμές αυξήθηκε ραγδαία – από 10 εκατ. ευρώ το 2001 σε 152 εκατ. ευρώ το 2024 – ωστόσο πολλές περιοχές εξακολουθούν να μένουν ακάλυπτες ή με υποβαθμισμένες υπηρεσίες. Στόχος της έρευνας είναι η διατύπωση συγκεκριμένων προτάσεων πολιτικής για τη λειτουργική αναβάθμιση της αγοράς, την ενίσχυση της νησιωτικότητας και την ορθολογική κατανομή δημόσιων πόρων.
