Τρένα - Ιταλία: Η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου μέσω νέων επενδύσεων
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών παραπέμπει για επίσημες ανακοινώσεις τη Δευτέρα 12 Μαΐου, μετά τη συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με την Ιταλίδα ομόλογό του Τζόρτζια Μελόνι. Στο τραπέζι των συνομιλιών αναμένεται να τεθεί το μέλλον της Hellenic Train και η αναθεώρηση της υφιστάμενης σύμβασης ανάμεσα στο Ελληνικό και το Ιταλικό Δημόσιο. Ο Πρωθυπουργός έχει δηλώσει ότι η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει τον εκσυγχρονισμό του σιδηροδρομικού στόλου με την προμήθεια νέων τρένων πριν από το 2027, ώστε ο σιδηρόδρομος να καταστεί ένα πιο ασφαλές και φιλικό μέσο μεταφοράς. Η πρόθεση αυτή έχει ήδη διατυπωθεί προς την ιταλική πλευρά, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ιταλοί επικαλούνται εργοστασιακούς περιορισμούς που δυσχεραίνουν την προμήθεια νέου τροχαίου υλικού. Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, έχει κάνει λόγο για ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης της σύμβασης με τους Ιταλούς, καθώς η αρχική συμφωνία που υπεγράφη επί υπουργίας Κώστα Καραμανλή, δεν ανταποκρίνεται πλέον στα δεδομένα της μετά–Τεμπών εποχής. Οι δραματικές επιπτώσεις του δυστυχήματος, αλλά και οι καταστροφές από τις πλημμύρες Daniel και Elias, έχουν πλήξει τον κορμό του σιδηροδρομικού δικτύου.
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Ρώμη, ο κ. Κυρανάκης συναντήθηκε με τον Ιταλό υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Ματέο Σαλβίνι, καθώς και με στελέχη της Ferrovie dello Stato Italiane, μητρικής εταιρείας της Hellenic Train. Ωστόσο, επέλεξε να μη σχολιάσει το περιεχόμενο των επαφών, ενόψει της επικείμενης συνάντησης σε ανώτατο επίπεδο. Η Αθήνα φέρεται να ζητά επενδύσεις ύψους 300 εκατ. ευρώ για την απόκτηση νέων συρμών, με προτεραιότητα τη γραμμή Αθήνα–Θεσσαλονίκη και στόχο τη βελτίωση της ποιότητας και της ασφάλειας. Παράλληλα, επιδιώκει να επιλυθούν χρόνιες διαφωνίες ανάμεσα στον ΟΣΕ και τη Hellenic Train, παρά το θετικότερο κλίμα που επικρατεί το τελευταίο διάστημα. Ένας ακόμη στόχος της ελληνικής πλευράς είναι να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός στον σιδηροδρομικό κλάδο, επιτρέποντας την είσοδο νέων εταιρειών. Όμως κάτι τέτοιο προϋποθέτει την ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης και την αναβάθμιση των υποδομών, η οποία εκτιμάται ότι δεν θα έχει ολοκληρωθεί πριν από το 2027. Από την πλευρά τους, οι Ιταλοί ζητούν εγγυήσεις για τη λειτουργικότητα του δικτύου, τονίζοντας πως οι υφιστάμενες αδυναμίες αποτελούν τροχοπέδη για την εισαγωγή νέων τρένων και τον εκσυγχρονισμό του τροχαίου υλικού.
Η προβληματική σύμβαση
Η σύμβαση ύψους 750 εκατ. ευρώ που υπεγράφη την πρώτη θητεία Μητσοτάκη, προβλέπει την ετήσια επιδότηση 50 εκατ. ευρώ για 15 έτη, προκειμένου να διασφαλιστούν υπηρεσίες δημόσιας ωφέλειας στις σιδηροδρομικές γραμμές. Ωστόσο, το περιεχόμενό της έχει δεχτεί έντονη κριτική, καθώς δεν θέτει σαφείς υποχρεώσεις για επενδύσεις σε τροχαίο υλικό, ούτε καθορίζει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ή αυστηρούς ποιοτικούς δείκτες. Επιπλέον, από την τελική συμφωνία απουσιάζουν επενδύσεις ύψους περίπου 600 εκατ. ευρώ που είχαν προβλεφθεί σε προηγούμενα μνημόνια συνεργασίας. Αντ’ αυτών, η εταιρεία δεσμεύθηκε για επενδύσεις μόλις 163,5 εκατ. ευρώ έως το 2029 – χωρίς καμία πρόβλεψη για αγορά καινούριων τρένων. Η τραγωδία των Τεμπών τον Φεβρουάριο του 2023 αποκάλυψε τη δραματική έλλειψη στα συστήματα ασφαλείας, αποδομώντας τα επιχειρήματα περί αναβάθμισης του σιδηροδρόμου και επαναφέροντας τη συζήτηση για το κατά πόσον η σύμβαση εξυπηρετεί τελικά το δημόσιο συμφέρον.
Την άνοιξη του 2023, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δηλώσει ξεκάθαρα την πρόθεσή του για επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας: «Θα καθίσουμε κάτω με τη Hellenic Train και με την ιταλική κυβέρνηση για να διαπραγματευτούμε μια καλύτερη συμφωνία για την επένδυση στον ελληνικό σιδηρόδρομο. Δεν με ενδιαφέρει απαραίτητα να πάρει το κράτος μερίδιο στην Hellenic Train, αλλά με ενδιαφέρει να διασφαλίσω ότι η εταιρεία θα φέρει τα καλύτερα τρένα της – και όχι όσα αποσύρει από την Ιταλία», είχε δηλώσει με νόημα ο Πρωθυπουργός.
