Η χαμηλή ενέργεια και η πτώση της διάθεσης αποτελούν δύο καταστάσεις που συχνά τροφοδοτούν η μία την άλλη, εγκλωβίζοντας τον άνθρωπο σε έναν φαύλο κύκλο. Η ατονία μπορεί να οδηγήσει σε ψυχική κόπωση και κακή διάθεση, ενώ η τελευταία επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τη σωματική εξάντληση. Αν και πολλοί αναζητούν μαγικές λύσεις για να ανακτήσουν την ενεργητικότητά τους, σπάνια αυτές υπάρχουν. Ωστόσο, σε αυτή την προσπάθεια, ένας βασικός και υποτιμημένος σύμμαχος είναι η βιταμίνη Β12. Η βιταμίνη Β12, γνωστή και ως κοβαλαμίνη, είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη του συμπλέγματος Β, απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Συμμετέχει καθοριστικά στον μεταβολισμό κάθε κυττάρου, συμβάλλει στη σύνθεση του DNA και στην επεξεργασία λιπαρών οξέων και αμινοξέων. Παράλληλα, υποστηρίζει τη λειτουργία του νευρικού συστήματος και είναι κρίσιμη για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων στον μυελό των οστών. Η απουσία της από τον οργανισμό μπορεί να οδηγήσει σε επίμονη κόπωση, πνευματική σύγχυση και σε αρκετές περιπτώσεις, σε κατάθλιψη.
Η βιταμίνη αυτή δεν παράγεται από τον ανθρώπινο οργανισμό και η πρόσληψή της εξαρτάται αποκλειστικά από τη διατροφή. Εντοπίζεται κυρίως σε τροφές ζωικής προέλευσης, όπως το κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά. Οι άνθρωποι που ακολουθούν αυστηρά φυτοφαγική διατροφή, καθώς και όσοι πάσχουν από γαστρεντερικά προβλήματα ή έχουν μειωμένη ικανότητα απορρόφησης, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας. Στις περιπτώσεις αυτές, η χρήση συμπληρωμάτων μπορεί να είναι αναγκαία, πάντοτε όμως κατόπιν ιατρικής συμβουλής και έπειτα από αιματολογική αξιολόγηση των επιπέδων της βιταμίνης στο αίμα.
Η βιταμίνη Β12 συνδέεται επίσης με τη ρύθμιση της διάθεσης, καθώς επηρεάζει τη λειτουργία νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη. Η ανεπάρκειά της έχει συνδεθεί με αυξημένη ευερεθιστότητα, δυσκολίες συγκέντρωσης και συναισθηματική αστάθεια. Η αποκατάσταση των επιπέδων της μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης και σε επαναφορά της ζωτικότητας. Αν και δεν αποτελεί «θεραπεία για όλα», η βιταμίνη Β12 είναι καθοριστικής σημασίας για τη γενική ευεξία. Η ενίσχυση της διατροφής με τροφές πλούσιες σε Β12, όταν αυτό είναι δυνατό, ή η χορήγησή της σε μορφή συμπληρώματος όπου υπάρχει ιατρική ένδειξη, μπορούν να ανακόψουν τον κύκλο της εξάντλησης και της συναισθηματικής φθοράς. Σε μια εποχή όπου η κούραση και η ψυχική επιβάρυνση αποτελούν καθημερινό φαινόμενο, η γνώση και η φροντίδα για τα θεμέλια της υγείας μας είναι πιο σημαντική από ποτέ. Η βιταμίνη Β12 δεν είναι απλώς μια θρεπτική ουσία. Είναι ένας θεμελιώδης κρίκος στην αλυσίδα της ενέργειας, της διάθεσης και της λειτουργικότητας. Και σε έναν κόσμο που κινείται με εξαντλητικούς ρυθμούς, η φροντίδα για τα επίπεδά της ίσως αποδειχθεί όχι απλώς χρήσιμη, αλλά ζωτική.
Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται κυρίως σε τροφές ζωικής προέλευσης, καθώς δεν υπάρχει φυσικά σε φυτικές τροφές, εκτός αν είναι εμπλουτισμένες. Ο οργανισμός δεν την παράγει και η πρόσληψή της πρέπει να γίνεται αποκλειστικά μέσω της διατροφής ή, εφόσον υπάρχει έλλειψη, με συμπληρώματα.
Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Β12:
Κρέας
Συκώτι (ιδίως μοσχαρίσιο)
Μοσχάρι, χοιρινό, κοτόπουλο
Ψάρια και θαλασσινά
Σαρδέλες
Σολομός
Τόνος
Μπακαλιάρος
Στρείδια, μύδια, καβούρια
Γαλακτοκομικά προϊόντα:
Γάλα
Γιαούρτι
Τυρί (π.χ. ένταμ, παρμεζάνα)
Αυγά:
Κυρίως ο κρόκος
Εμπλουτισμένα προϊόντα (κυρίως για vegetarians/vegans):
Εμπλουτισμένα φυτικά ροφήματα (π.χ. γάλα σόγιας, αμυγδάλου)
Εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού
Ειδικά vegan προϊόντα (διατροφική μαγιά με B12, tofu κ.ά.)
Για ποιον είναι σημαντική η προσοχή
Vegan και vegetarians πρέπει να λαμβάνουν εμπλουτισμένα τρόφιμα ή συμπληρώματα B12.
Ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν μειωμένη απορρόφηση.
Άτομα με γαστρεντερικά νοσήματα (όπως νόσος Crohn ή κοιλιοκάκη) δυσκολεύονται να την απορροφήσουν.
Άτομα που παίρνουν χρόνια φαρμακευτική αγωγή (π.χ. αντιόξινα, μετφορμίνη) μπορεί να εμφανίσουν έλλειψη.
