Η συνάντηση Γεραπετρίτη - Φιντάν στην Αττάλεια καθορίζει την ημερομηνία συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν
Μια ακόμη διπλωματική απόπειρα επαναπροσέγγισης Ελλάδας και Τουρκίας βρίσκεται σε εξέλιξη, καθώς οι Υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, συναντώνται στο περιθώριο της άτυπης συνόδου των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ, η οποία διεξάγεται στην Αττάλεια. Παρά τον άτυπο χαρακτήρα της, η συνάντηση θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντική, καθώς εντάσσεται στο πλαίσιο διατήρησης των διαύλων επικοινωνίας και προετοιμάζει το έδαφος για την επόμενη κορυφαία συνάντηση μεταξύ του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ως οικοδεσπότης, ο Τούρκος ΥΠΕΞ υποδέχεται τους ομολόγους του από τις 32 χώρες-μέλη της Συμμαχίας, ενώ οι εργασίες της συνόδου κορυφώνονται με δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε. Η ελληνική πλευρά προσέρχεται στη διμερή επαφή με σαφή στρατηγική, η οποία επιμένει στην ανάγκη διαλόγου με σαφείς όρους και αδιαπραγμάτευτα όρια. Όπως επανειλημμένα έχει τονίσει η Αθήνα, ουδέποτε πρόκειται να τεθεί υπό διαπραγμάτευση ζήτημα κυριαρχίας ή εθνικής κυριαρχίας στα νησιά και τις θαλάσσιες ζώνες.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας παραμένει σταθερό στη γραμμή της αποκλιμάκωσης και της ήρεμης διπλωματίας, δίχως ωστόσο να αγνοεί τις επιμέρους προκλήσεις που ενδέχεται να προκύψουν από την αναθεωρητική ρητορική της Άγκυρας. Άλλωστε, δεν έχει παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα από την τελευταία ανεπίσημη συνάντηση Γεραπετρίτη και Φιντάν στην Κωνσταντινούπολη, δείπνο που επανεκκίνησε τον διπλωματικό δίαυλο, χωρίς όμως να άρει τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ έχει επανειλημμένως αναφερθεί στη σημασία του διαλόγου, τονίζοντας ότι δεν πρέπει να τίθενται εκτός συζήτησης οι «κόκκινες γραμμές» κάθε χώρας. «Δεν θα εγκαταλείψουμε τα συμφέροντά μας στην Ανατολική Μεσόγειο ή το Αιγαίο», δήλωσε χαρακτηριστικά, ενώ αναγνώρισε πως διατηρεί ανοιχτή και θετική γραμμή επικοινωνίας με τον νέο Έλληνα ΥΠΕΞ. Η επιμονή της Τουρκίας, ωστόσο, σε μια ευρύτερη προσέγγιση των διμερών θεμάτων, πέρα από το νομικό ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, εγείρει ανησυχία στην ελληνική πλευρά, που βλέπει με σκεπτικισμό την επιμονή της Άγκυρας σε μια «ολιστική» διεκδίκηση.
Η εύθραυστη ισορροπία των σχέσεων δοκιμάζεται εκ νέου από πρόσφατες εξελίξεις, όπως ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός της Ελλάδας και η πόντιση του αγωγού ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου. Η Αθήνα θεωρεί το έργο αυτό ευρωπαϊκής σημασίας και στρατηγικής προτεραιότητας. Αντιθέτως, η τουρκική κυβέρνηση το εκλαμβάνει ως μονομερή ενέργεια, που ενισχύει τις εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή. Ο Χακάν Φιντάν κατέστησε σαφές πως «δεν θα επιτρέψουμε τετελεσμένα σε Κύπρο, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο», δηλώνοντας εκ νέου τη βούληση της Τουρκίας να αμφισβητήσει τις ελληνικές πρωτοβουλίες που δεν φέρουν τουρκική συναίνεση.
Το ελληνικό ΥΠΕΞ επισημαίνει ότι τέτοιου είδους αντιδράσεις δεν συνάδουν με το πνεύμα εποικοδομητικού διαλόγου, ιδιαίτερα σε μια χρονική περίοδο όπου έχει τεθεί στο τραπέζι το ενδεχόμενο πραγματοποίησης συνόδου κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν, στο πλαίσιο του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών. Αν και η ακριβής ημερομηνία παραμένει ανοιχτή, διπλωματικές πηγές δεν αποκλείουν να λάβει χώρα εντός του καλοκαιριού.
Την ίδια στιγμή, η Ουάσιγκτον παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, με το Κογκρέσο να διατυπώνει ξεκάθαρες επιφυλάξεις απέναντι στην τουρκική εξωτερική πολιτική. Σε πρόσφατη επιστολή τους προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, 22 μέλη του Κογκρέσου ζήτησαν από τον Λευκό Οίκο να ασκήσει αυστηρότερη πίεση στην Άγκυρα. Στην επιστολή επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η συνεχιζόμενη παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου με αμερικανικά F-16, η παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στην κατεχόμενη Κύπρο και η προώθηση του αναθεωρητικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο, σύμφωνα με τους Αμερικανούς νομοθέτες, υπονομεύει τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μέσα σε αυτό το περίπλοκο σκηνικό, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται να επενδύει στον ρόλο του περιφερειακού μεσολαβητή, επιχειρώντας να επανατοποθετήσει την Τουρκία ως κρίσιμο διπλωματικό παίκτη στο διεθνές πεδίο. Με δηλώσεις του μετά από επικοινωνίες με τους προέδρους της Ρωσίας και της Γαλλίας, δήλωσε έτοιμος να φιλοξενήσει συνομιλίες για την ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης στην Ουκρανία. «Η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που απολαμβάνει την εμπιστοσύνη όλων των πλευρών και μπορεί να αναλάβει ρόλο διαμεσολαβητή. Ένα νέο παράθυρο ευκαιρίας έχει ανοίξει», τόνισε χαρακτηριστικά.
