Γαλλική πλάτη στην Αθήνα
Μια νέα στρατηγική ισορροπίας ανάμεσα στην περιβαλλοντική πολιτική και τα γεωπολιτικά διακυβεύματα διαμόρφωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την παρουσία του στην 3η Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς στη Νίκαια της Γαλλίας. Ενώ το επίκεντρο της Διάσκεψης ήταν η προστασία των θαλασσών, η ελληνική αποστολή αξιοποίησε το διεθνές βήμα για να στείλει πολλαπλά μηνύματα, τόσο προς την Άγκυρα όσο και προς τους Ευρωπαίους εταίρους.Η εξαγγελία δύο νέων θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και νότιο Αιγαίο, σε συνδυασμό με την επανενεργοποίηση του σχεδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, φέρνει και πάλι στο προσκήνιο ζητήματα μείζονος σημασίας για την ελληνική κυριαρχία. Η πρωτοβουλία για τα θαλάσσια πάρκα, παρότι έχει περιβαλλοντική στόχευση, θεωρείται βέβαιο ότι θα προκαλέσει ενόχληση στην Τουρκία, ιδίως αν σε μεταγενέστερες φάσεις περιλάβει περιοχές κοντά στα Δωδεκάνησα ή τις Κυκλάδες, που η Άγκυρα συστηματικά χαρακτηρίζει ως “γκρίζες ζώνες”.
Η Αθήνα διαμηνύει πως τα πάρκα θα θεσμοθετηθούν με Προεδρικό Διάταγμα μέχρι τα τέλη Ιουνίου, και θα καλύψουν νησίδες εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, αρκετές από τις οποίες ανήκουν ήδη στο δίκτυο Natura 2000. Με την απαγόρευση της αλιείας με μηχανότρατες και την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να καλύψει έως το 2030 το 30% των εθνικών υδάτων με προστατευτικό καθεστώς. Ταυτόχρονα, η δήλωση του πρωθυπουργού ότι η υποβρύχια συνδεσιμότητα –είτε για ενέργεια είτε για δεδομένα– αποτελεί αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα κάθε κυρίαρχου κράτους, αποτέλεσε μια έμμεση αλλά σαφή απάντηση στις τουρκικές αντιρρήσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου. Η εγκατάσταση του καλωδίου στην ευρύτερη περιοχή της Κάσου είχε προκαλέσει, στο πρόσφατο παρελθόν, υψηλή ένταση, με την Άγκυρα να καταγγέλλει την πρωτοβουλία ως πρόκληση.
Το ενδιαφέρον αποκτά και ευρωπαϊκή διάσταση, καθώς στη Διάσκεψη παρενέβη και ο Εμανουέλ Μακρόν, υποστηρίζοντας ανοιχτά τα ελληνικά και κυπριακά δικαιώματα. «Οι Ευρωπαίοι οφείλουν να είναι αμετακίνητοι όταν απειλείται η εδαφική κυριαρχία των εταίρων τους», τόνισε χαρακτηριστικά ο Γάλλος πρόεδρος, ενισχύοντας έμμεσα και την παρουσία της γαλλικής εταιρείας NEXANS στο έργο του ηλεκτρικού καλωδίου. Παρά την προβλεπόμενη τουρκική αντίδραση, διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι η ελληνική στρατηγική κινείται εντός του πλαισίου της διεθνούς νομιμότητας. Η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων και η ενίσχυση της ενεργειακής συνδεσιμότητας αποτελούν, όπως σημειώνεται, πράξεις κυριαρχίας, όχι αντιπαράθεσης. Από την άλλη πλευρά, αναλυτές υπογραμμίζουν πως η Άγκυρα θα παρακολουθήσει στενά την έκταση και τη χωρική τοποθέτηση των πάρκων. Εάν τα νέα σχέδια επεκταθούν προς ευαίσθητες περιοχές, όπως τα Δωδεκάνησα, δεν αποκλείεται η Άγκυρα να επαναφέρει σκληρή ρητορική. Ωστόσο, προς το παρόν, θεωρείται απίθανο να επηρεαστεί αρνητικά ο επερχόμενος γύρος του πολιτικού διαλόγου Ελλάδας–Τουρκίας, που έχει προγραμματιστεί για τις 12 και 13 Ιουνίου στην Άγκυρα.
