Η Ε.Ε. προσθέτει το Μονακό και τη Βενεζουέλα στη λίστα χωρών υψηλού κινδύνου για ξέπλυμα χρήματος

Σε μια απόφαση με σαφείς πολιτικές προεκτάσεις και γεωοικονομικές επιπτώσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση επικαιροποίησε τη λίστα των χωρών που θεωρεί υψηλού κινδύνου για ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, εντάσσοντας μεταξύ άλλων το πριγκιπάτο του Μονακό και τη Βενεζουέλα. Η προσθήκη του Μονακό – γνωστό για το τραπεζικό του απόρρητο και τη φιλοξενία μεγάλων περιουσιών – δίπλα σε χώρες όπως η Συρία, η Μιανμάρ και η Μπουρκίνα Φάσο, προκάλεσε αίσθηση, ιδιαίτερα δεδομένου ότι αποτελεί ευρωπαϊκό έδαφος και παραδοσιακό σύμμαχο ευρωπαϊκών κρατών. Η ανακοίνωση της λίστας ήρθε με σχεδόν μία εβδομάδα καθυστέρηση, γεγονός που προκάλεσε εικασίες περί εσωτερικών διαφωνιών στην Κομισιόν, με το Politico να αποκαλύπτει έντονες αντιστάσεις για τη διαγραφή χωρών όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και το Γιβραλτάρ. Παρά τις πιέσεις ευρωβουλευτών, η Ρωσία για άλλη μία φορά δεν περιλήφθηκε στη λίστα, προκαλώντας ερωτήματα για το κατά πόσο οι πολιτικές ισορροπίες – κυρίως λόγω της σχέσης της Μόσχας με τους BRICS – επηρεάζουν την τελική διαμόρφωση της λίστας. Ο Τσέχος ευρωβουλευτής Luděk Niedermayer κάλεσε δημόσια την Κομισιόν να εξετάσει σοβαρά την προσθήκη της Ρωσίας, επισημαίνοντας το αυξανόμενο χρηματοπιστωτικό ρίσκο που ενέχει η χώρα.

Η λίστα της Ε.Ε. βασίζεται στις αξιολογήσεις της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF), ενός διεθνούς οργανισμού που ιδρύθηκε το 1989 από τους G7. Το Μονακό εντάχθηκε κατόπιν αναφοράς της FATF για ανεπαρκή εφαρμογή των μηχανισμών καταπολέμησης του ξεπλύματος, παρά τη δέσμευσή του για συμμόρφωση. Αντίθετα, τα ΗΑΕ αφαιρέθηκαν, αφού απέστειλαν γραπτές δεσμεύσεις και ενίσχυσαν τη συνεργασία τους με την Europol. Η αφαίρεση των ΗΑΕ και του Γιβραλτάρ από τη λίστα προκάλεσε αντιδράσεις στο Ευρωκοινοβούλιο. Ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Rasmus Andresen, τόνισε ότι τα ΗΑΕ «δεν έχουν σημειώσει επαρκή πρόοδο» και προειδοποίησε ότι μια εμπορική συμφωνία με τη χώρα μπορεί να αποτελέσει δίοδο για παράνομα κεφάλαια. Αντίστοιχα, Ισπανοί κεντροδεξιοί ευρωβουλευτές επέκριναν την αφαίρεση του Γιβραλτάρ, επικαλούμενοι έλλειψη διαφάνειας και επαρκούς εποπτείας.

Η νέα λίστα: προσθήκες και αφαιρέσεις

Οι νέες προσθήκες χωρών υψηλού ρίσκου είναι:

• Αλγερία,

• Ανγκόλα,

• Ακτή Ελεφαντοστού,

• Κένυα,

• Λάος,

• Λίβανος,

• Μονακό,

• Ναμίμπια,

• Νεπάλ,

• Βενεζουέλα.

Οι χώρες που αφαιρέθηκαν είναι:

• Μπαρμπέιντος,

• Γιβραλτάρ,

• Τζαμάικα,

• Παναμάς,

• Φιλιππίνες,

• Σενεγάλη,

• Ουγκάντα,

• Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η ανανέωση της ευρωπαϊκής λίστας αποτυπώνει μεν τις τεχνικές αξιολογήσεις της FATF, αλλά αναδεικνύει και τις πολιτικές πιέσεις που δέχεται η Κομισιόν. Η απουσία της Ρωσίας, η επανειλημμένη εξαίρεση αμφιλεγόμενων εταίρων και η εμμονή σε γραφειοκρατικές διαδικασίες φανερώνουν τη δυσκολία να διαχωριστεί η χρηματοπιστωτική διαφάνεια από τα γεωπολιτικά συμφέροντα. Η μάχη κατά του ξεπλύματος χρήματος, εντέλει, δεν είναι μόνο υπόθεση αριθμών, αλλά και ζήτημα πολιτικής βούλησης.