Πίσω από τα νομικά στατιστικά, μια ανθρώπινη ιστορία
Δύο περίοδοι του χρόνου αναδεικνύονται σταθερά ως οι πιο «δραστήριες» στο πεδίο των διαζυγίων στις Ηνωμένες Πολιτείες: τα τέλη του καλοκαιριού και οι αρχές της άνοιξης. Δεν πρόκειται για συγκυριακό φαινόμενο. Νομικοί με πολυετή εμπειρία, όπως ο Kirk Stange, επιβεβαιώνουν πως οι μήνες Αύγουστος–Σεπτέμβριος και Μάρτιος–Απρίλιος παρουσιάζουν σταθερά έξαρση στις αιτήσεις διαζυγίου. Όπως λέει χαρακτηριστικά, «το επάγγελμά μας είναι εποχικό, σχεδόν όπως οι δηλώσεις φόρου». Αν και ο Ιανουάριος έχει καθιερωθεί ως «μήνας χωρισμών», στην πράξη πρόκειται για περίοδο ύφεσης. Οι άνθρωποι καθυστερούν τις αποφάσεις λόγω γιορτών, αναζητώντας μια τελευταία ευκαιρία στη θαλπωρή των οικογενειακών στιγμών. Η πραγματική ρήξη έρχεται μόλις καταλαγιάσει ο εορταστικός συμβολισμός και η καθημερινότητα επανέρχεται. Οικογενειακός σχεδιασμός και σχολικά ημερολόγια διαμορφώνουν επίσης τον χρονισμό. Ο Raiford Dalton Palmer εξηγεί ότι τα ζευγάρια περιμένουν να περάσουν διακοπές, Χριστούγεννα και καλοκαίρι, για να προστατεύσουν τα παιδιά από την αναστάτωση. Η απόφαση λαμβάνεται συχνά πολύ νωρίτερα, αλλά εφαρμόζεται με καθυστέρηση, συνυπολογίζοντας κοινωνικές, ψυχολογικές και πρακτικές συνθήκες.
Η κοινωνιολόγος Julie Brines εντοπίζει, με βάση ερευνητικά δεδομένα 15 ετών, παρόμοια μοτίβα. Οι γιορτές και οι διακοπές λειτουργούν ως ελπίδες επανεκκίνησης. Όταν αυτές οι προσδοκίες διαψεύδονται, η απόφαση ωριμάζει. Ωστόσο, η Carol Lee Roberts θέτει μια πιο ρεαλιστική οπτική: δεν είναι μόνο οι συναισθηματικοί λόγοι που καθορίζουν τη χρονική στιγμή, αλλά και πρακτικοί παράγοντες – όπως η φορολογική περίοδος ή οι διαφορές ανά πολιτεία. Υπενθυμίζει μάλιστα ότι το 37% των ζευγαριών σκέφτονται τον χωρισμό για πάνω από δύο χρόνια πριν τον υλοποιήσουν. Αν και το ποσοστό των διαζυγίων στις ΗΠΑ μειώνεται σταθερά (από 4/1.000 κατοίκους το 2000 σε 2,4 το 2023), εντυπωσιακή είναι η άνοδος των λεγόμενων «γκρίζων διαζυγίων» — χωρισμών σε άτομα άνω των 50. Από το 1990, τα ποσοστά διπλασιάστηκαν, ενώ στις ηλικίες άνω των 60 τριπλασιάστηκαν. Η αυξανόμενη οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών θεωρείται βασικός παράγοντας αυτής της μεταβολής.
Για τον Kirk Stange, ο Αύγουστος είναι μήνας «σοδειάς». Όπως λέει χαριτολογώντας, «είναι σαν να προετοιμάζομαι για συγκομιδή» — με αύξηση προσωπικού και επικοινωνίας, ενόψει της αναμενόμενης νομικής «καταιγίδας». Το διαζύγιο σπανίως είναι αποτέλεσμα μιας στιγμής. Είναι η κορύφωση ενός εσωτερικού ταξιδιού, που συνδέεται με τον κοινωνικό ρυθμό, τις ελπίδες που δεν ευοδώθηκαν, τις οικογενειακές προτεραιότητες και την αντοχή των ανθρώπων να περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να πάρουν τη δύσκολη απόφαση. Οι στατιστικές απλώς σκιαγραφούν την πιο ψυχρή όψη μιας βαθιά ανθρώπινης διαδρομής.
