Για πολλούς ασθενείς, η μεγαλύτερη πρόκληση δεν είναι μόνο η ασθένεια, αλλά και η αντιμετώπιση που λαμβάνουν από το ίδιο το σύστημα υγείας. Το φαινόμενο κατά το οποίο γιατροί υποτιμούν, αμφισβητούν ή αγνοούν τις ανησυχίες ενός ασθενούς, είναι γνωστό ως ιατρικό gaslighting — και μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, από καθυστερημένη διάγνωση έως αχρείαστο πόνο. Η περίπτωση της Κριστίνα, 39 ετών από το Μέιν, είναι χαρακτηριστική. Μετά από πτώση με ποδήλατο, ο αγκώνας της πονούσε επί εβδομάδες. Όταν απευθύνθηκε στον προσωπικό της γιατρό, η απάντηση ήταν απαξιωτική: «Είναι το βάρος σου, πιέζει τις αρθρώσεις». Όμως μια ακτινογραφία σε κέντρο επειγόντων αποκάλυψε κάταγμα. Δεν ήταν στο μυαλό της. Ήταν στο οστό. Το φαινόμενο αυτό δεν είναι σπάνιο. Ιδιαίτερα γυναίκες, ηλικιωμένοι, άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας και εθνοτικές μειονότητες αναφέρουν συχνά ότι δεν τους πιστεύουν ή ότι οι γιατροί αποδίδουν τα συμπτώματά τους σε άγχος, κατάθλιψη ή «υπερευαισθησία». Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να λάβουν διάγνωση σε παθήσεις όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, ενώ οι φάκελοι μαύρων ασθενών συχνά περιέχουν υποτιμητικές σημειώσεις. Η καρδιολόγος δρ. Τζένιφερ Μίρεζ δηλώνει: «Το gaslighting είναι υπαρκτό και διαδεδομένο. Οι ασθενείς – και κυρίως οι γυναίκες – πρέπει να το γνωρίζουν και να το αναγνωρίζουν».
Πώς θα καταλάβεις ότι σε αγνοούν;
Το gaslighting συχνά δεν είναι προφανές.
Δώσε προσοχή αν:
-
Ο γιατρός σε διακόπτει συνεχώς και δεν σου επιτρέπει να εξηγήσεις.
-
Υποβαθμίζει ή αμφισβητεί τον πόνο σου.
-
Αρνείται να συζητήσει τα συμπτώματά σου ή δεν προχωρά σε εξετάσεις.
-
Φέρεται ειρωνικά ή σου μιλά με απαξίωση.
-
Αποδίδει τα πάντα σε ψυχολογικά αίτια, χωρίς να σου προτείνει λύση.
Τι μπορείς να κάνεις;
1. Κράτα αρχείο. Καταγράφεις τα συμπτώματα, τη διάρκεια, την ένταση, τι τα επιδεινώνει ή τα ανακουφίζει. Φύλαξε τις εξετάσεις και τα φάρμακα.
2. Προετοιμάσου πριν την επίσκεψη. Σημείωσε τι θέλεις να ρωτήσεις. Αν δεν ξέρεις από πού να ξεκινήσεις, ρώτα: «Αν ήσασταν στη θέση μου, τι θα ρωτούσατε;»
3. Πάρε μαζί σου ένα άτομο εμπιστοσύνης. Βοηθά στο να συγκρατήσεις πληροφορίες και να νιώσεις στήριξη. Συνεννοηθείτε αν θέλεις να κρατάει σημειώσεις ή απλώς να είναι παρών.
4. Εστίασε στα βασικά. Οι γιατροί έχουν περιορισμένο χρόνο. Πριν την επίσκεψη, ετοίμασε σύντομες σημειώσεις με τα κύρια συμπτώματα.
5. Ζήτα σαφήνεια.
Πριν φύγεις, φρόντισε να γνωρίζεις:
– Ποια είναι η πιθανότερη διάγνωση
– Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν
– Ποιες θεραπευτικές επιλογές υπάρχουν
Δεν είναι εύκολο, αλλά πολλές φορές είναι απαραίτητο. Δικαιούσαι δεύτερη ή τρίτη γνώμη. Αν είναι εφικτό, ζήτησε παραπομπή σε άλλον γιατρό. Αν όχι, συμβουλέψου τον ασφαλιστικό σου φορέα ή αναζήτησε βοήθεια από ομάδες υποστήριξης. Αν παραμείνεις στον ίδιο γιατρό, αλλά νιώθεις πως δεν σε ακούει, μπορείς να πεις: «Συγγνώμη, νομίζω πως δεν επικοινωνούμε. Επιτρέψτε μου να το διατυπώσω αλλιώς» ή «Αυτά τα συμπτώματα με ταλαιπωρούν τρεις μήνες. Πώς μπορούμε να βρούμε την αιτία;»
