Μια πολιτική ανατροπή με ισχυρό συμβολισμό σημειώθηκε στη Νέα Υόρκη, καθώς ο 33χρονος πολιτειακός βουλευτής Ζοχράν Μαμντάνι επικράτησε στις εσωκομματικές εκλογές των Δημοκρατικών για τη δημαρχία της πόλης, αφήνοντας πίσω του τον πρώην κυβερνήτη Άντριου Κουόμο. Η εκλογική του επιτυχία σηματοδοτεί την άνοδο ενός νέου πολιτικού ρεύματος, προσανατολισμένου στην κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα και τη συμμετοχική διακυβέρνηση – και ήδη προκαλεί αντιδράσεις, ακόμη και από το ύψιστο επίπεδο εξουσίας στις ΗΠΑ. Αν εκλεγεί τον Νοέμβριο, ο Μαμντάνι θα γίνει ο νεότερος δήμαρχος της Νέας Υόρκης εδώ και έναν αιώνα, ο πρώτος μουσουλμάνος, και το πρώτο άτομο νοτιοασιατικής καταγωγής που θα ηγηθεί της μητρόπολης των Ηνωμένων Πολιτειών.
Τραμπ: «Παρανοϊκός κομμουνιστής» και «ντροπή για τη χώρα»
Η νίκη Μαμντάνι προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος εξαπέλυσε προσωπική επίθεση εναντίον του μέσω ανάρτησης στο Truth Social. «Ο Ζοχράν Μαμντάνι, ένας 100% παρανοϊκός κομμουνιστής, μόλις κέρδισε τις εσωκομματικές των Δημοκρατικών και είναι καθ’ οδόν για να γίνει Δήμαρχος. Είναι ΑΠΑΙΣΙΟΣ στην εμφάνιση, η φωνή του είναι ενοχλητική, δεν είναι ιδιαίτερα έξυπνος. Έχει τη στήριξη της Οκάζιο Κορτέζ και των άλλων 3 Ηλιθίων», έγραψε, χαρακτηρίζοντας τον γερουσιαστή Τσακ Σούμερ «Κλαψιάρη Παλαιστίνιο» και κάνοντας λόγο για «ιστορικά επικίνδυνη στιγμή» για τη χώρα.
Η απάντηση του Μαμντάνι
Ο Ζοχράν Μαμντάνι απάντησε σε ήπιους τόνους αλλά με σαφές πολιτικό μήνυμα: «Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Πρόεδρος Τραμπ σχολιάζει εμένα. Τον προσκαλώ να ενημερωθεί για τις πολιτικές μου – όπως και κάθε Νεοϋορκέζο που θέλει μια πόλη πιο προσιτή και πιο δίκαιη», δήλωσε στο ABC News. Επικρίνοντας την κυβερνητική αδράνεια στο ζήτημα του κόστους ζωής, ο Μαμντάνι υπενθύμισε πως ο Τραμπ είχε υποσχεθεί μείωση τιμών και φθηνότερα τρόφιμα κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 2024, υποσχέσεις που – όπως είπε – δεν υλοποιήθηκαν. «Αν πράγματι θελήσει να εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση, είμαι πρόθυμος να συνεργαστώ. Αλλά αν συνεχίσει να διώκει πολιτικούς αντιπάλους, να συλλαμβάνει και να στοχοποιεί Νεοϋορκέζους για την ιθαγένεια, τη σεξουαλική ταυτότητα ή τις απόψεις τους, τότε θα με βρίσκει απέναντί του ξανά και ξανά».
Ο Μαμντάνι, γιος μεταναστών από την Ουγκάντα και την Ινδία, συγκέντρωσε ένα εντυπωσιακό κύμα λαϊκής υποστήριξης, κυρίως από νέους, εργαζόμενους, ακτιβιστές και κοινότητες μεταναστών. Μια συμβολική πορεία από άκρη σε άκρη του Μανχάταν – από τις 7 το απόγευμα έως τις 2:30 το πρωί – αποτέλεσε το απόγειο της καμπάνιας του. Χιλιάδες πολίτες τον χαιρετούσαν, φωνάζοντας «ο επόμενος δήμαρχος!». Η εκστρατεία του οργανώθηκε από τη βάση, με 50.000 εθελοντές και μαζική στήριξη μικροδωρητών. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λειτούργησαν ως εργαλείο διαφάνειας και άμεσης επαφής, με τον ίδιο να εμφανίζεται συχνά χωρίς στήσιμο, φιλτραρισμένες δηλώσεις ή πολιτικά φτιασιδώματα. Το πρόγραμμα του Μαμντάνι περιλαμβάνει τολμηρές, ριζοσπαστικές αλλά κοστολογημένες πολιτικές: δωρεάν μετακινήσεις με λεωφορεία, δημοτικά παντοπωλεία χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα, ενίσχυση της κοινωνικής κατοικίας, και αποφόρτιση της Αστυνομίας με μεταφορά κοινωνικών περιστατικών σε ειδικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Οι επικριτές του χαρακτήρισαν το όραμά του «ανέφικτο», εκείνος όμως μιλά για «αξιοπρέπεια ως θεμέλιο της πολιτικής».
Η επικράτησή του δεν ήταν καθολική. Σε περιοχές με χαμηλό εισόδημα, υστέρησε έναντι του Κουόμο (38% έναντι 49%), ωστόσο ενίσχυσε σημαντικά τη στήριξή του στις νεότερες ηλικίες και τη γενιά Ζ. Οι αναλυτές θεωρούν τη νίκη του ηχηρό μήνυμα προς την ηγεσία των Δημοκρατικών. Ο δημοσκόπος Φρανκ Λαντζ σημείωσε ότι η ήττα δεν αφορά μόνο τον Κουόμο αλλά και τον Τσακ Σούμερ: «Οι πολίτες αποζητούν πολιτικούς με ιδεολογία και μαχητικότητα». Η Στέφανι Τέιλορ του προοδευτικού δικτύου PCCC δήλωσε ότι οι Δημοκρατικοί συχνά «τιμωρούν» τις χαρισματικές, αντισυστημικές προσωπικότητες, οι οποίες τολμούν να σταθούν απέναντι στον πόλεμο, τα επιχειρηματικά λόμπι και τη διαφθορά. Ο ίδιος ο Μαμντάνι δεν διστάζει να αμφισβητήσει ευθέως την κομματική ιεραρχία. «Υπάρχει δικαιολογημένη απογοήτευση απέναντι σε ηγέτες που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν τον αυταρχισμό του Τραμπ», δήλωσε στο BBC, κατονομάζοντας τόσο τον Κουόμο όσο και τον νυν δήμαρχο Έρικ Άνταμς. «Χρειαζόμαστε έναν δήμαρχο που να κοιτάζει τον αυταρχισμό κατάματα και να μη βλέπει το είδωλό του στον καθρέφτη».
Μέχρι τις αρχές του 2025, ο Μαμντάνι κινούνταν στο 1% των δημοσκοπήσεων. Σήμερα είναι το φαβορί. Όμως η τελική μάχη απομένει: οι γενικές εκλογές του Νοεμβρίου, όπου θα αντιμετωπίσει τον Έρικ Άνταμς, ο οποίος ενδέχεται να διεκδικήσει εκ νέου τον δήμο ως ανεξάρτητος. Το πολιτικό σκηνικό είναι ανοιχτό, οι πιέσεις έντονες και η ευθύνη μεγάλη. Όπως λέει όμως και ο ίδιος, «η Νέα Υόρκη αξίζει κάτι καλύτερο – και είμαι εδώ για να το διεκδικήσω μαζί της».
