Ελληνικές επιχειρήσεις: Ισχυρά μηνύματα, μεγάλες προκλήσεις

Ολόκληρη η φυσιογνωμία της ελληνικής επιχειρηματικότητας αλλάζει, καθώς η άλλοτε επιφυλακτική στάση απέναντι στις επιχειρήσεις μετατρέπεται σταδιακά σε συνειδητή αναγνώριση του ρόλου τους ως καταλύτες ανάπτυξης και μετασχηματισμού. Σε ένα παγκόσμιο τοπίο αστάθειας, γεωπολιτικών εντάσεων και τεχνολογικών άλσεων, το ζητούμενο πλέον δεν είναι μόνο η επιβίωση, αλλά η προσαρμογή και η εξέλιξη. Μπορούν όμως οι ελληνικές επιχειρήσεις να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της εποχής; Αυτό το ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει η πρόσφατη έρευνα EY Entrepreneurship Barometer Ελλάδα 2025, η οποία αποτυπώνει τις απόψεις 135 επιχειρηματιών για τα βασικά ζητήματα που επηρεάζουν την επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα. Όπως επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της EY Ελλάδος, Γιώργος Παπαδημητρίου, η γενική εικόνα είναι αισιόδοξη: παρά τις αντιξοότητες, οι ελληνικές επιχειρήσεις δείχνουν αντοχή, επενδυτική διάθεση και προοπτική ανάπτυξης.

Η πλειονότητα των επιχειρηματιών αναμένει αύξηση εσόδων μέσα στο 2025, με το 95% να δηλώνει αισιόδοξο — ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μεταξύ 16 χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας. Παράλληλα, δύο στους τρεις σχεδιάζουν προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, δείχνοντας ότι η εμπιστοσύνη στην ελληνική αγορά επιστρέφει. Ωστόσο, η αισιοδοξία αυτή δεν είναι ανεπιφύλακτη. Το αυξανόμενο κόστος λειτουργίας και εργασίας, σε συνδυασμό με την αστάθεια σε διεθνές επίπεδο, αποτελούν παράγοντες έντονης ανησυχίας. Επιπλέον, το διαχρονικό πρόβλημα της αναντιστοιχίας δεξιοτήτων παραμένει οξύ: το 78% των συμμετεχόντων δηλώνει ότι δυσκολεύεται να βρει κατάλληλο προσωπικό, ενώ το 61% αντιμετωπίζει προκλήσεις στην εξεύρεση εργαζομένων με την απαιτούμενη εμπειρία.

Καινοτομία και τεχνητή νοημοσύνη: ευκαιρία ή χαμένο έδαφος;

Παρά τις προκλήσεις, σημαντικό ποσοστό των ελληνικών επιχειρήσεων επενδύει στην καινοτομία. Συγκεκριμένα, 59% στοχεύει στη βελτίωση προϊόντων ή υπηρεσιών, ενώ 54% υιοθετεί νέες οργανωτικές και λειτουργικές δομές. Ο μετασχηματισμός, όμως, δεν μπορεί να συμβεί χωρίς τεχνολογία, και εδώ εντοπίζεται ένα κρίσιμο κενό. Αν και το 76% των επιχειρηματιών αναγνωρίζει την ανατρεπτική δυναμική της τεχνητής νοημοσύνης, ένα 27% δηλώνει ότι δεν έχει προβεί σε καμία σχετική επένδυση την τελευταία τριετία, ενώ μόνο το 5% έχει διαθέσει πάνω από 250.000 ευρώ. «Η αδράνεια αυτή μπορεί να κοστίσει ακριβά στο μέλλον», σημειώνει ο κ. Παπαδημητρίου, καλώντας τις επιχειρήσεις να κινηθούν ταχύτερα και στοχευμένα στον τομέα της ψηφιακής προσαρμογής.

Συγχωνεύσεις, εξαγορές και ο άλυτος γρίφος της διαδοχής

Ένας ακόμα άξονας που εξετάζει η έρευνα είναι η στρατηγική ανάπτυξης μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών, με τις Σ&Ε να εμφανίζονται ως ένα σημαντικό εργαλείο ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και ανανέωσης της επιχειρηματικής ταυτότητας. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις οικογενειακές επιχειρήσεις και το ζήτημα της διαδοχής. Παρά το γεγονός ότι πάνω από το 50% των επιχειρηματιών αναγνωρίζει την ανάγκη οργανωμένης μετάβασης στην επόμενη γενιά, μόλις το 32% έχει εκπονήσει ένα επίσημο πλάνο διαδοχής, ενώ το 19% δεν έχει ασχοληθεί καθόλου. Η διαχείριση της επόμενης ημέρας γίνεται κυρίως μέσα από άτυπες συζητήσεις, γεγονός που ενέχει σοβαρούς κινδύνους για τη συνέχεια των επιχειρήσεων.

Η επιτάχυνση του επιχειρηματικού μετασχηματισμού είναι πλέον εθνική ανάγκη. Για να επιτευχθεί, χρειάζεται η σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Ο κ. Παπαδημητρίου επισημαίνει ότι η Πολιτεία οφείλει να προχωρήσει άμεσα σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας, η σταθεροποίηση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος και η παροχή κινήτρων για επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας. Η συγκυρία είναι κρίσιμη. Η Ελλάδα έχει μπροστά της ένα παράθυρο ευκαιρίας: να μετατραπεί από χώρα παρατηρητή, σε ενεργό παίκτη της νέας παγκόσμιας οικονομικής πραγματικότητας. Οι ελληνικές επιχειρήσεις δείχνουν πρόθυμες. Το ερώτημα είναι αν θα τις ακολουθήσουν με την ίδια ταχύτητα οι θεσμοί, οι υποδομές και το εκπαιδευτικό σύστημα.