Τραμπ – Νετανιάχου: Τι συζήτησαν για τη Χαμάς και το Ιράν
Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Μπενιαμίν Νετανιάχου συναντήθηκαν για τρίτη φορά φέτος στον Λευκό Οίκο, εν μέσω έντονων γεωπολιτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή και με την υπόθεση της Γάζας να βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Παρά το βαρύ κλίμα, η συνάντηση ξεκίνησε με θεατρινισμούς και αμοιβαίες φιλοφρονήσεις: ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ενημέρωσε τον Αμερικανό πρόεδρο ότι τον έχει προτείνει για το Νόμπελ Ειρήνης, υποστηρίζοντας πως «φέρνει την ειρήνη σε μία χώρα της περιοχής μετά την άλλη». Ο Τραμπ χαμογέλασε, εκφράζοντας έκπληξη, και λίγο αργότερα συνέκρινε τις δικές του εντολές για αμερικανικά πλήγματα στο Ιράν με την απόφαση του Χάρι Τρούμαν να ρίξει ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία το 1945.
Πίσω από τις συμβολικές κινήσεις και τα επικοινωνιακά μηνύματα, η ατζέντα της συνάντησης υπήρξε εξαιρετικά πυκνή και καθοριστική. Οι δύο ηγέτες συζήτησαν το ενδεχόμενο συμφωνίας για κατάπαυση πυρός στη Γάζα και απελευθέρωση ομήρων, τις πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές των ΗΠΑ κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων και την πιθανότητα εξομάλυνσης των σχέσεων του Ισραήλ με αραβικά κράτη του Κόλπου. Παράλληλα, συζητήθηκε το μελλοντικό καθεστώς της Λωρίδας της Γάζας. Ο Τραμπ, επαναφέροντας μια παλαιότερη πρότασή του, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μαζικής μετεγκατάστασης Παλαιστινίων σε γειτονικές χώρες, με σκοπό την «ανάπλαση» της Γάζας υπό αμερικανική αιγίδα και μετατροπή της σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής». Αν και είχε φροντίσει στο παρελθόν να αποστασιοποιηθεί από αυτή την πρόταση, ο Νετανιάχου τη χαρακτήρισε «λαμπρή» και υπερασπίστηκε το «δικαίωμα των Παλαιστινίων να φύγουν αν το επιθυμούν».
Ο Αμερικανός πρόεδρος, από την πλευρά του, υποστήριξε ότι τα πλήγματα των ΗΠΑ στο Ιράν προκάλεσαν πλήρη καταστροφή των εγκαταστάσεων εμπλουτισμού ουρανίου, παρότι οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών παρουσιάζουν πολύ πιο περιορισμένη εικόνα της πραγματικής ζημιάς. Παρά τις πολεμικές δηλώσεις, ο Τραμπ δήλωσε πως αναζητεί μόνιμη συμφωνία με το Ιράν και πως η Ουάσιγκτον εργάζεται «σε πολλά επίπεδα» για την αποκλιμάκωση της κατάστασης. Την ίδια ώρα, διπλωματικοί κύκλοι επισημαίνουν ότι η απόφαση της Ουάσιγκτον να επιτρέψει επιλεκτικά επιθέσεις χωρίς αμερικανική εμπλοκή αποτελεί ένδειξη τακτικής αποστασιοποίησης.
Τραμπ εναντίον όλων
Στο μέτωπο της Γάζας, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δήλωσε πως υπάρχει «σχέδιο κατάπαυσης πυρός που έχει αποδεχθεί το Ισραήλ» και το οποίο έχει αποσταλεί στη Χαμάς. Ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ αναμένεται να ταξιδέψει στην Ντόχα για επαφές με αντιπροσωπείες του Κατάρ, της Αιγύπτου και της Χαμάς, με στόχο μια συνολική συμφωνία για παύση πυρός και ανταλλαγή ομήρων με ανθρωπιστική βοήθεια. Ο Τραμπ δήλωσε ότι «βρισκόμαστε κοντά σε συμφωνία» και πως μπορεί να υπάρξει πρόοδος εντός της εβδομάδας.
Παράλληλα, ο Αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε διάταγμα για την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας, στηρίζοντας το νέο καθεστώς του Άχμεντ αλ-Σάρα. Όπως υποστηρίζει ο Λευκός Οίκος, βρίσκονται σε εξέλιξη «ουσιαστικές διαπραγματεύσεις» ανάμεσα σε Συρία και Ισραήλ, με στόχο την αποκατάσταση της σταθερότητας στα σύνορα. Ο Νετανιάχου δήλωσε πως η αποδυνάμωση του Ιράν και της Χεζμπολάχ ανοίγει τον δρόμο για ειρήνη και επαναπροσδιορισμό των ισορροπιών στη Μέση Ανατολή.
Η σχέση των δύο ηγετών παραμένει λειτουργική, παρά την απουσία προσωπικής οικειότητας. Ο Τραμπ επιδιώκει ένα διπλωματικό χαρτί ενόψει εκλογών, ενώ ο Νετανιάχου χρειάζεται ενίσχυση της διεθνούς του θέσης, ιδίως μετά την επιδείνωση της εικόνας του στο εσωτερικό. Οι πολιτικές τους ανάγκες τους φέρνουν κοντά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφωνούν επί της ουσίας. Ο Αμερικανός πρόεδρος επιθυμεί μια άμεση κατάπαυση πυρός και μια παύση στις επιθέσεις κατά του Ιράν, ενώ ο Ισραηλινός πρωθυπουργός φαίνεται να αξιοποιεί τη συγκυρία για εσωτερική πολιτική ενίσχυση χωρίς να παραχωρεί τίποτα ουσιαστικό. Το ερώτημα που παραμένει ανοιχτό είναι αν αυτές οι συνομιλίες μπορούν να οδηγήσουν σε σταθερή ειρήνη ή αν απλώς παγιώνουν μια νέα πραγματικότητα κατοχής, αναγκαστικής μετεγκατάστασης πληθυσμών και στρατιωτικής κυριαρχίας. Για τους Παλαιστινίους, οι οποίοι απουσίαζαν πλήρως από τη συζήτηση, το μέλλον εξακολουθεί να αποφασίζεται ερήμην τους.
