από την Ηρώ Μητρούτσικου «Ο Μεγάλος Δαμαστής» Ο ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΗΜΗΣ ΧΟΡΟΓΡΑΦΟΣ: Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ξεκίνησε την πορεία του ως εικαστικός καλλιτέχνης. Έχοντας μαθητεύσει από τα 17 του στη ζωγραφική δίπλα στον Γιάννη Τσαρούχη, συνέχισε με σπουδές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και έπειτα με μαθήματα χορού στην Ελλάδα και τη Νέα Υόρκη. Άρχισε να χορογραφεί […]
από την Ηρώ Μητρούτσικου
«Ο Μεγάλος Δαμαστής»
Ο ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΦΗΜΗΣ ΧΟΡΟΓΡΑΦΟΣ:
Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ξεκίνησε την πορεία του ως εικαστικός καλλιτέχνης. Έχοντας μαθητεύσει από τα 17 του στη ζωγραφική δίπλα στον Γιάννη Τσαρούχη, συνέχισε με σπουδές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και έπειτα με μαθήματα χορού στην Ελλάδα και τη Νέα Υόρκη. Άρχισε να χορογραφεί το ‘80 μέσα σε μια φοιτητική κατάληψη για να φτάσει το 1986 να ιδρύσει την θρυλική Ομάδα Εδάφους με την Αγγελική Στελλάτου. Στα 16 χρόνια παρουσίας της Ομάδας Εδάφους (1986-2002) ο Δημήτρης Παπαϊωάννου συνέλαβε, σκηνοθέτησε και χορογράφησε και τις 17 παραγωγές της, αποσπώντας κρατικά βραβεία χορού και παραγωγής. Έργο-σταθμός ήταν η “ Μήδεια” (1993).Η σύλληψη, η χορογραφία και η σκηνοθεσία των τελετών έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα, απέσπασαν ενθουσιώδεις κριτικές από τον ελληνικό και διεθνή Τύπο. Το 2009 σηματοδότησε, για τον ίδιο, την εκκίνηση μιας ερευνητικής πορείας προς τη μεγαλύτερη δυνατή απλότητα και τον επαναπροσδιορισμό των πρωταρχικών σκηνικών υλικών: “Πουθενά”(2009), “ΜΕΣΑ”(2011), “Πρώτη Ύλη”(2012) “Still Life”(2014). Η υψηλή αισθητική της τελετής έναρξης των πρώτων Ευρωπαϊκών Αγώνων, στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν (2015), τού απέφερε 6 υποψηφιότητες στα βραβεία Emmy.
www.dimitrispapaioannou.com
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ: “Ο Μεγάλος Δαμαστής”
Για 5 μέρες ακόμα, στη Στέγη, παρουσιάζει την φετινή του δουλειά -πριν την ευρωπαϊκή της περιοδεία με τίτλο “The Great Tamer”- ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες του κόσμου. Δεν ειδικεύομαι στο χοροθέατρο, δεν τολμώ να σας πω πολλά, πέρα από το: ΠΗΓΑΙΝΕΤΕ ΝΑ ΤΗΝ ΔΕΙΤΕ. Μακάρι κι εγώ να είχα χρόνο να την ξαναδώ.
Τον Δημ.Παπαϊωάννου τον παρακολουθούσα πολύ πριν το 2004, όταν, φοιτήτρια θεατρολογίας ούσα, η δασκάλα του χορού μας πρότεινε να δούμε την «Ανθρώπινη δίψα» (1999), όπου δραματοποιούσε γνωστούς ζωγραφικούς πίνακες. ‘Εκτοτε, είδα όλες του τις παραστάσεις και την αναβίωση, το 2008, του αριστουργήματος του 1993 «Μήδεια».
Στην εξάωρη παράστασή του “ΜΕΣΑ”(2011), κάθισα πεντέμισι ώρες κι ήθελα κι άλλο. Τόσο είχα απορροφηθεί. Για τον «Μεγάλο Δαμαστή» δεν τολμώ να γράψω τίποτα, πέρα από δυο πληροφορίες. Έτσι κι αλλιώς, όλες του οι παραστάσεις, πια, έχουν μια απίστευτη σιωπηλή ποίηση κι αυτό είναι που σου μείνει βγαίνοντας… Δείτε, νιώστε και βγείτε σιωπηλοί και γεμάτοι εικόνες από την αίθουσα. Η έμπνευση του Παπαϊωάννου γι αυτή την χοροθεατρική παράσταση ήταν η είδηση για την δολοφονία του Βαγγ.Γιακουμάκη, η οποία συγκλόνισε τον χορογράφο. Μέσα από μοναδικές, εικαστικές και συνάμα ποιητικές εικόνες ο Παπαϊωάννου ανασκάπτει όχι μόνο το σώμα του άτυχου φοιτητή, αλλά κι ένα σωρό σπασμένα, αρχαία ελληνικά αγάλματα. Τα μέλη των δέκα χορευτών ενώνονται, συμπληρώνοντας υπέροχες εικόνες, ενώ χρησιμοποιεί το γυμνό σώμα ως κοστούμι, χωρίς καν να καταλαβαίνεις ότι είναι γυμνό… Ο γύψος που σπάει έρχεται από την παράσταση «Still Life» (Στέγη & Παγκόσμια Περιοδεία 2014-15), τα διαφορετικά γυμνά μέλη των χορευτών, τα οποία ενώνονται παράδοξα -αλλά και τόσο οργανικά- από την «Πρώτη ύλη» (Φεστιβάλ Αθηνών, Ευρώπη &ΗΠΑ, 2012), ενώ ο αξέχαστος ουρανός του «Still Life», εδώ έγινε Ελληνική γη με στάχυα.
Εικαστικό και συγχρόνως μίνιμαλ, μια ποίηση με εικόνες, υπό τους ήχους σύγχρονης μουσικής, αλλά και ενός πολύ γνωστού κλασσικού κομματιού που δεν χρειάζεται να αποκαλύψω. Μην το χάσετε (δεν θα πάρει παράταση).
Στέγη γραμμάτων και τεχνών
Λεωφόρος Συγγρού 107, 11745
(metro Συγγρού-φιξ ή Νέος κόσμος)
Εισιτήρια: 210-9005800 (7 – 45€)
(καθότι -πέραν της Τετάρτης 7/6- τα εισιτήρια έχουν εξαντληθεί, δοκιμάστε & επί τόπου)
μέχρι 11/6 στις 8.30
www.sgt.gr
«Οπερέττα»
Ευφάνταστη παράσταση, η οποία, όμως, κάνει κοιλιά στο μέσον της.
O ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:
Ο Βίτολντ Γκομπρόβιτς (Witold Marian Gombrowicz, 1904-1969) ήταν Πολωνός συγγραφέας, εκπρόσωπος του παραλόγου. Το έργο του χαρακτηρίζεται ως υβριστικό, ασταθές και εκρηκτικό. Ασχολείται με την ταυτότητα, τις αλληλεπιδράσεις με τους γύρω μας, ειρωνεύεται και επικρίνει τους ρόλους στη ζωή καθώς και τις κοινωνικές τάξεις. Έγινε διάσημος μόνο κατά το τέλος της ζωής του, αλλά σήμερα θεωρείται μία από τις κορυφαίες μορφές της πολωνικής λογοτεχνίας. Το έργο του παρέμεινε απαγορευμένο στην Πολωνία μέχρι το 1984.
ΥΠΟΘΕΣΗ:
Κάπου στα Ιμαλάια ο γιος του Πρίγκιπα, βαρόνος Αρισταίος (μόνο άριστος δεν είναι, βέβαια) ερωτεύεται την ίδια κοπέλα με τον κόμη Φυρουλέ. Ωστόσο, το μόνο που ενδιαφέρει όλη τη συγκεκριμένη αριστοκρατική κοινωνία είναι το ντύσιμο και πώς θα ξεχωρίσουν από τους φτωχούς. Τα ρούχα είναι το ανάχωμα της ανώτερης τάξης. Η κόρη του μπακάλη, βαριέται απίστευτα τους δυο νέους και ψάχνει μόνο να ερωτευτεί, Αυτό, όμως, δεν υπάρχει στο λεξιλόγιο της αριστοκρατικής κοινωνίας, στην οποία προσπαθούν να την μπάσουν -με δώρα- οι δυο υπερφίαλοι νέοι. Έτσι η κόρη βαριέται και κοιμάται συνέχεια. Η ευφάνταστη, ανατρεπτική και διαχρονική “Οπερέττα”, υιοθετεί την ελαφράδα του μουσικού αυτού είδους και υπονομεύει, με το σαρωτικό της χιούμορ, τα πλαστά πολιτικά, ηθικά και ιδεολογικά πρότυπα. Εκθέτει παράλληλα τη γελοιότητα των προσώπων που τα εκφράζουν και προτείνει την υπεροχή της απλότητας και της «γύμνιας» απέναντι στην κενότητα κάθε εφήμερης μόδας. Όλα τα ελαττώματα δείχνονται με υπέροχα γελοίο τρόπο και κάνουν το θέατρο να τραντάζεται από τα γέλια. Οι αριστοκράτες παρουσιάζονται ως ανόητο είδος, ενώ, παράλληλα, ο συγγραφέας θεωρεί ότι είμαστε τελειωμένοι σαν ανθρώπινο είδος.
Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ “Οπερέττα”:
Η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Νίκος Καραθάνος είναι μια πολύ αστεία πρόταση πάνω σε ένα παράλογο έργο, πιο αστεία κι από το ίδιο το έργο. Σ΄αυτή την άκρως σουρεαλιστική παράσταση, στην οποία κυριαρχούν η ομαδικότητα, ο χορός (Αμαλία Μπένετ) και η χαρά, ο Μιχάλης Σαράντης και ο Χάρης Φραγκούλης λάμπουν στους γελοίους ρόλους τους. Υπερόπτες, αυτοβαυκαλιζόμενοι, τρέχουν πίσω απ΄την πανέμορφη κορασίδα -αλλά κόρη μπακάλη- η οποία όχι απλά δεν ενδιαφέρεται για το ντύσιμο όπως αυτοί, αλλά θέλει να την γυμνώσει ο αγαπημένος της, πράγμα που ακούγεται παράλογο στα αυτιά κάθε αριστοκράτη. Το να αποχωριστούν τα ρούχα τους -έστω και μπροστά στον έρωτά τους- είναι κάτι ανήκουστο γι αυτούς!
Τα παιχνίδια με τις λέξεις δίνουν και παίρνουν, ενώ διακωμωδείται η οπερετική επανάληψη φράσεων. Αγορίστικοι εγωισμοί και γελοίοι διαξιφισμοί ως να αποκαλεί ο ένας τον άλλον Στανίσλαβε (ως βρισιά αλά Στανισλάφσκι). Πολλά κλεισίματα του ματιού προς το θεατρόφιλο ή μη κοινό… Φορτωμένος ναρκισσιστικός λόγος, που όμως δεν λέει τίποτα, δεν επιδιώκει τίποτα και δεν καταλήγει πουθενά. Ενώ ο απλός λαός, πιο γυμνός, θέλει μόνο αλήθεια, απλότητα και ερώτα… Στην περιστρεφόμενη σκηνή του Rex, ένας τεράστιος ορεινός όγκος (Ιμαλάια) ως σκηνικό (Έλλη Παπαγεωργακοπούλου), γυμνός, χωρίς κανένα στοιχείο φύσης -αφού εξάλλου το φυσικό απουσιάζει κι από την ψυχή τους- αφορμή για ιδιαίτερες κινήσεις αλλά και πτώσεις- θυμίζει (της ιδίας) μαζί και τα μαξιλαρένια βουνά της αριστουργηματικής “Γκόλφω”, αλλά και την τριγωνοειδή ποντικότρυπα του “Βυσσινόκηπου”.
Τα πιθηκοειδή (σαφής επίδραση Κιτσοπούλου), τα οποία μπορεί αρχικά να θύμισαν τις δυο αρκούδες της “Γκόλφω” (στην οποία δεν συμμετείχαν ιδιαίτερα στη δράση), όμως σε αυτή τη παράσταση λαμβάνουν ρόλο σημαντικό, ενεργό και καθαρά συμβολικό: ο μαϊμουδισμός στο ντύσιμο και στη συμπεριφορά. Η κωμική τους χρήση (κι όχι το Κιτσοπουλικό «κοινωνικό σχόλιο» και «σου τρίβω στην μούρη τα ελαττώματα σου») όχι απλά νομιμοποιεί την χρησιμότητα των πιθηκομασκών, αλλά δίνει και μια άλλη αντίθεση, καθώς δεν έχουμε συνηθίσει πιθήκους σε ξερές βουνοκορφές, αλλά σε κατάφυτες ζούγκλες. Ο Κ.Μπερκόπουλος εμφανίζεται με περούκα τεράστιας αφάνας, η Λ.Φωτοπούλου με μεσαιωνική περιβολή και κόμμωση διακωμωδώντας τα συνεχή “αλληλούια” και τον εγωισμό της όπερας, ένας μαέστρος δεν θα μπορούσε να λείπει από ένα οπερετικό είδος αλλά είναι νάνος, ο Αϊνστάιν αυτοπροσώπως (Ν.Καραθάνος) ξερνάει συνέχεια τον εαυτό του, ο ιθύνων νους (Γαλήνη Χατζηπασχάλη) -που όλοι ακολουθούν- κυκλοφορεί με Π, ενώ όλη η αριστοκρατία εκθειάζει το…στρίφωμα του σακακιού. Όλα στην υπερβολή.
Παρόλα αυτά δεν είναι προσεγμένα όλα τα κοστούμια. Τα φορέματα του χορού χάνουν πολύ σε θεατρικότητα, αλλά και “φαίνεσθαι” (σα να μην υπήρχε έμπνευση ή χρόνος ή λεφτά για καλύτερα υλικά). Ο χορός, η άβουλη μάζα που πιθηκίζει και μιμείται τους ανώτερούς της, δίνει μεγάλη πνοή στο έργο. Ως αυλή και κόλακες, με ένταση, ρυθμό, απίστευτη όρεξη και πολύ δημιουργικότητα, μας μαγεύουν. Οι δυο νέοι, αντί για σκυλιά, έχουν από έναν άνθρωπο που σέρνουν από το λουρί. Γι αυτό κι ο απλός κόσμος μιλάει για επανάσταση και για τον ανθρωπινό πόνο. Όσο προχωράει η παράσταση, παρότι το μπρίο παραμένει στο κόκκινο σε αρκετά σημεία, το ενδιαφέρον και η χαρούμενη διάθεση που προκάλεσε η παράσταση στο κοινό, μειώνονται (υπήρξαν και αποχωρήσεις από την αίθουσα). Οι πολλοί συμβολισμοί, ίσως, δεν αφομοιώνονται όλοι από τον θεατή και κάποιοι φαντάζουν και ανούσιοι (η εμφάνιση του Κινγκ Κονγκ ή οι πλάκες στις οποίες ο Μωυσής είχε γραμμένες τις 10 εντολές).
Ένα υπέροχο τζαζ σύνολο, με οκτώ μουσικούς, συνοδεύει με ζωντανή, υπέροχη μουσική την παράσταση, ενσωματώνοντας συχνά και παραδοσιακούς ρυθμούς, για να καταλήξει σε ένα τρελό πάρτι, το οποίο θυμίζει (σκηνοθετικά και μουσικά, αντίστοιχα, Μπρέκοβιτς και Κουστουρίτσα). Όλα διαλύονται στο τέλος, υπό τους διονυσιακούς και χάλκινους ήχους. Ενδιαφέροντα τα τραγουδιστικά μέρη και ο πιανίστας που λαμβάνει ενεργό μέρος ως περφόρμερ και έγραψε και τη μουσική της παράστασης (ο ταλαντούχος Άγγελος Τριανταφύλλου). Πανέμορφη η τελική σκηνή, οπού όλοι οι αριστοκράτες έχουν μεταμορφωθεί με πιθηκοειδή ντυμένα με ακριβά ρούχα, ενώ η κόρη ολόγυμνη, πανέμορφη, σε αντίθεση με την ασχήμια τους και πιο ψηλά από όλους, μοιάζει σα να αναδύεται από την βρωμιά τους, γυμνή και καθαρή. Η γυμνή αλήθεια είναι που νικάει. H παράσταση του εθνικού θεάτρου ολοκλήρωσε τον κύκλο της στο Rex, αλλά πιστεύω ότι, όπως και η Γκόλφω, θα ξαναπαιχτεί και του χρόνου για ορισμένες παραστάσεις.
ΔΕΙΤΕ:
- Φεστιβάλ Αθηνών (Καθημερινά)
- Ο Ξένος (του Καμύ) 104 (ως 11/6)
- Όλος ο Σαίξπηρ σε ένα τραπέζι Πειραιώς 260 (ως 9/6)
- Τρεισευτυχισμένοι Πορεία (ως 11/6)
- Ποιος φοβάται τη Β.Γουλφ ΑποΜηχανής (ως 11/6)
- Η Μεγάλη Χίμαιρα Πορεία (ως 11/6)
- Όπερα Chaotique Πειραιώς 260 (7/6)
- Τρεις Αδερφές Πορεία (ως 6/6)
- Ο μεγάλος Δαμαστής (Παπαϊωάννου) Στέγη (ως 11/6)
