Η άγχουσα κατάθλιψη ή αλλιώς κατάθλιψη με ψυχοκινητική ανησυχία είναι μια μορφή κατάθλιψης που αποκλίνει από το σύνηθες πρότυπο της επίμονης θλίψης. Στην άγχουσα κατάθλιψη, τα συναισθήματα και συμπεριφορές που κυριαρχούν είναι ο θυμός και η νευρικότητα, γι’ αυτό και συχνά μπορούμε να τκαταλάβουμε κάποιον όταν ανήκει το οικείο μας περιβάλλον.
Ένα άτομο με άγχουσα κατάθλιψη νιώθει απελπισία και απομονώνεται από το κοινωνικό του περιβάλλον. Παρόλα αυτά, δεν εμφανίζει συμπτώματα κούρασης ή λήθαργου, όπως συνήθως είναι η εικόνα ενός καταθληπτικού
Η άγχουσα κατάθλιψη παλαιότερα ονομαζόταν «ανήσυχη μελαγχολία» (melancholia agitata) και πλέον είναι γνωστή και ως «μεικτή μανία». Μπορεί να συνυπάρχει με τη διπολική διαταραχή ή και με την κλινική (μείζονα) κατάθλιψη.
Συμπτώματα
Η άγχουσα κατάθλιψη προκαλεί συχνά αϋπνία και ένα αίσθημα ματαιότητας. Το άτομο μπορεί επίσης να παρουσιάζει έντονο εκνευρισμό. Πιο ειδικά, τα συμπτώματα της άγχουσας κατάθλιψης περιλαμβάνουν τα εξής:
Ακραία νευρικότητα και ευερεθιστότητα (απότομη συμπεριφορά προς τους συγγενείς ή τους φίλους, ενόχληση χωρίς ιδιαίτερο λόγο):
- Εκρήξεις θυμού
- Νευρικές κινήσεις των άκρων
- Σκέψη που «τρέχει» και ακατάπαυστη ομιλία
- Νευρικός βηματισμός στον χώρο
- Δάγκωμα των νυχιών
- Συχνά παράπονα και φωνές
- Τριχοτιλλομανία/δερματιλλομανία
Ο θυμός και η νευρικότητα είναι πιθανά συμπτώματα και της κλινικής κατάθλιψης, ωστόσο στα άτομα με άγχουσα κατάθλιψη οι εκδηλώσεις τους είναι πιο έντονες. Η άγχουσα κατάθλιψη δημιουργεί στο άτομο αντικρουόμενα συναισθήματα, καθώς έχει μια ασυνήθιστη εγρήγορση αλλά ταυτόχρονα κατακλύζεται από αρνητικές σκέψεις και έχει κακή διάθεση.
Αίτια
Το χρόνιο στρες, τραυματικά γεγονότα της ζωής, μια ορμονική ανισορροπία ή και μια συνυπάρχουσα διαταραχή (διπολική ή αγχώδης) μπορεί να πυροδοτήσουν την άγχουσα κατάθλιψη.
Άλλοτε πάλι, τα παραπάνω συμπτώματα αποτελούν παρενέργειες των φαρμάκων που χορηγούνται στο πλαίσιο της θεραπευτικής αντιμετώπισης της κλινικής κατάθλιψης.
Έρευνα – σοκ για το άγχος και την κατάθλιψη
Διάγνωση & αντιμετώπιση
Για τη διάγνωση της άγχουσας κατάθλιψης θα πρέπει αρχικά να αποκλειστούν άλλες πιθανές αιτίες που μπορεί να προκαλούν τα συμπτώματα, όπως διατροφικές ελλείψεις ή ορμονικές ανισορροπίες. Θα πρέπει επίσης να διερευνηθεί κατά πόσο συνυπάρχουν άλλες ψυχικές διαταραχές, όπως διπολική διαταραχή ή κλινική κατάθλιψη.
Βάσει του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου των Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V), η διάγνωση της άγχουσας κατάθλιψης βασίζεται στα παρακάτω κριτήρια:
- Εκδήλωση τουλάχιστον ενός επεισοδίου κλινικής κατάθλιψης
- Τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω συμπτώματα:
– Ψυχοκινητική ανησυχία ή σωματικές εκδηλώσεις ανησυχίας και νευρικότητας
– Γρήγορες ή καταιγιστικές σκέψεις
– Ψυχολογική ανησυχία ή έντονη εσωτερική ένταση
Όπως και η κλινική κατάθλιψη, η άγχουσα κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με έναν συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής (αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά, σταθεροποιητές διάθεσης) και ψυχοθεραπείας.