Προστασία α΄ κατοικίας: Ευκαιρίες και παγίδες

Προστασία α΄ κατοικίας: Ο χρόνος τρέχει και έως 30 Απριλίου θα πρέπει όλοι να έχουν τακτοποιήσει την εκκρεμότητά τους με την α΄ κατοικία. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, πάνω από 65.000 ενδιαφερόμενοι έχουν κάνει εγγραφή στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας από 1η Ιουλίου 2019 μέχρι 7 Φεβρουαρίου 2020.  Έχουν υποβληθεί 2.073 αιτήσεις και διαβιβαστεί στις τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι 41.325 χρήστες δεν έχουν υποβάλει ακόμη την αίτησή τους, παρότι συναίνεσαν στην άρση απορρήτου. Η πρώτη κατοικία μπορεί υπό όρους να σωθεί από πλειστηριασμό, τονίζει η δικηγόρος Ολυμπία Νικολοπούλου, με αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Υπάρχουν προϋποθέσεις, ενώ τα κριτήρια επιλογής είναι:

1. Ληξιπρόθεσμες οφειλές τουλάχιστον 90 ημερών στις 31/12/2018.
2. Ανεξόφλητη οφειλή μέχρι 130.000 ευρώ (ανά πιστωτή).
3. Οικογενειακό εισόδημα (τελευταίου έτους) από 12.500 έως 36.000 ευρώ.
4. Συνολική φορολογητέα αξία κύριας κατοικίας (αντικειμενική αξία) έως 250.000 ευρώ ή σε περίπτωση επιχειρηματικού δανείου έως 175.000 ευρώ.

5.Λοιπή ακίνητη περιουσία + μεταφορικά μέσα (του αιτούντα και του/της συζύγου) έως 80.000 ευρώ (σε περίπτωση που οι προς ρύθμιση οφειλές ξεπερνούν τις 20.000 ευρώ).

6. Καταθέσεις + χρηματοπιστωτικά προϊόντα + πολύτιμα μέταλλα (του αιτούντα και του/της συζύγου) έως 15.000 ευρώ.
7. Μη ύπαρξη τελεσίδικης απόφασης στο πλαίσιο του ν. 3869/2010 (ν. Κατσέλη) που απέρριψε την αίτηση παροχής προστασίας λόγω δολιότητας ή ύπαρξης επαρκούς περιουσίας ή που εξαίρεσε την κύρια κατοικία του αιτούντος από τη ρευστοποίηση κατά την παρ. 2 του άρθ. 9 του ν.3869/2010.

από τον Γιώργο Αυτιά

Προστασία α΄ κατοικίας: Σε τι ελπίζει ο δανειολήπτης

Με τη ρύθμιση μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ο δανειολήπτης ελπίζει ότι μπορεί να κερδίσει:

1. Απομείωση της ληξιπρόθεσμης οφειλής στο 120% της εμπορικής αξίας της κύριας κατοικίας.
2. Ρύθμιση νέας οφειλής με νέο τοκοχρεωλυτικό δάνειο, διάρκειας 25 ετών, με επιτόκιο Euribor + 2%.
3. Επιδότηση Δημοσίου στη μηνιαία τοκοχρεωλυτική δόση σε ποσοστό 20% – 50%, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος.
4. Ο νόμος 4605 προσφέρει ρύθμιση του δανείου με μέσο «κούρεμα» 30% – 35% και κρατική επιδότηση της δόσης που κινείται από 20% έως 50%, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού και το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, και 30% ενιαία για τα επιχειρηματικά δάνεια που έχουν ως εξασφάλιση την πρώτη κατοικία.
5. Ο νόμος Κατσέλη προσφέρει περισσότερο χρόνο ασυλίας στον οφειλέτη. Ωστόσο, η ασυλία αυτή δεν απαλείφει την οφειλή, αφού αυτή παραμένει και επαυξάνεται με τόκους μέχρι να έρθει η ώρα της πληρωμής της βάσει της ρύθμισης που θα δώσει το δικαστήριο.
6. Το δικαστήριο μπορεί να απορρίψει την αίτηση ενώ η παράταση χρόνου που εξασφαλίζει ο οφειλέτης συνεπάγεται δικαστικά έξοδα και δικηγορικές αμοιβές για κάθε νομική ενέργεια.
7. Μετά την παράταση της ισχύος του νόμου 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας, η προθεσμία για την υποβολή αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι μέχρι τις 30 Απριλίου 2020.
8. Μέσα σε ένα μήνα από την υποβολή της αίτησης, ο δανειολήπτης έχει πρόταση ρύθμισης από την τράπεζα. Για να την αποδεχτεί έχει περιθώριο ενός μηνός. Αν δεν την αποδεχτεί και θέλει να κινηθεί δικαστικά, έχει διάστημα 15 ημερών για να προσφύγει στο δικαστήριο.
9. Ο δανειολήπτης πρέπει να γνωρίζει ότι αν η αίτησή του απορριφθεί, το δικαστήριο θα του επιβάλει πρόστιμο.

Η θέση της κυβέρνησης

Κατά την κυβέρνηση, «από την 1η Μαΐου 2020 η Ελλάδα εναρμονίζεται με τα ισχύοντα στην Ευρωζώνη, όπου δεν υφίσταται νομικό πλαίσιο προστασίας πρώτης κατοικίας. Υπολογίζεται ότι περίπου 300.000 είναι τα σπίτια, ακίνητα πρέπει να πάρουν την οδό της ρύθμισης Οι κινήσεις που θα ακολουθήσουν είναι:

1. Κάλεσμα για ρύθμιση.
2. Επιτάχυνση των δικαστικών διαδικασιών Η παρουσία της ειδικής πλατφόρμας θα οδηγήσει στο «ξεσκαρτάρισμα» των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, ενώ η δήλωση Άδωνι Γεωργιάδη ότι «δεν θα χαθεί κανένα σπίτι φτωχού» καταγράφεται ως ενδιαφέρουσα.
3. Μέσω ελέγχου των ΑΦΜ 100.000 οφειλετών που έχουν κάνει αίτηση υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη και αναμένουν δικάσιμο, οι τράπεζες θα μπορούν να προσφύγουν άμεσα στο δικαστήριο.

Η στατιστική

– Έχουν μπει εισέλθει στην πλατφόρμα 65.393 ενδιαφερόμενοι χρήστες από το σύνολο των περίπου 130.000 δυνητικά επιλέξιμων χρηστών. Ωστόσο κάποιοι οφειλέτες ενδέχεται να έχουν ήδη ρυθμίσει τα χρέη τους απευθείας με τις τράπεζες ή να έχουν ενταχθεί σε άλλο πλαίσιο ρύθμισης οφειλών (π.χ. Νόμος 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά).

– Έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ετοιμασίας της αίτησης και συναίνεσαν στην άρση φορολογικού και τραπεζικού απορρήτου 43.398 χρήστες. Αυτό σημαίνει ότι 21.995 χρήστες δεν συναίνεσαν ακόμη στην άρση απορρήτου.

– Έχουν υποβληθεί 2.073 αιτήσεις και διαβιβαστεί στις τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι 41.325 χρήστες δεν έχουν υποβάλει ακόμη την αίτησή τους, παρότι συναίνεσαν στην άρση απορρήτου.

– Έχουν δοθεί 731 προτάσεις ρύθμισης από τις τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι εκκρεμούν να επεξεργαστούν 1.342 υποθέσεις από τις τράπεζες (ο Νόμος ρητά προβλέπει διάρκεια 1 μήνα για την επεξεργασία της αίτησης και την ετοιμασία της σχετικής σύμβασης δανείου).

– Έχουν ήδη αποδεχθεί 315 προτάσεις ρύθμισης οι δανειολήπτες και εκκρεμεί η αποδοχή των 416 υπόλοιπων (αφότου ο πολίτης λάβει τη σύμβαση από την τράπεζα, έχει ένα μήνα για να την εξετάσει και είτε να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει. Αν την απορρίψει, τότε τερματίζεται η διαδικασία. Αν την αποδεχθεί, τότε προχωρά παρακάτω στην επιδότηση).

– Έχει ήδη εγκριθεί η κρατική επιδότηση σε 209 πολίτες (αφού αποδεχθεί την ανωτέρω σύμβαση, μετά ο πολίτης αιτείται κρατική επιδότηση του δανείου του. Η ΕΓΔΙΧ εγκρίνει την επιδότηση, μέσα σε 1 μήνα, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια του νόμου). Εκκρεμεί ο έλεγχος επιλεξιμότητας και η έγκριση 106 υποθέσεων.

Τέλος η προστασία

Μετά την 30/4/2020 δεν θα υφίσταται προστασία πρώτης κατοικίας μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. O Νόμος 4605/2019 δίνει μια τελευταία ευκαιρία στους δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια για την ένταξή τους στην ευνοϊκή ρύθμιση προστασίας της πρώτης κατοικίας έως τις 30/4/2020. Η πλήρης παύση της προστασίας πρώτης κατοικίας από την 1η Μαΐου σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη κατάργηση κάθε περιορισμού σε ό,τι αφορά τους πλειστηριασμούς για τα νοικοκυριά με κόκκινα δάνεια, οδηγεί στην ανάγκη αναζήτησης αυτού του νέου πλαισίου.

Προστασία α΄ κατοικίας: Ποιοι κινδυνεύουν

Με πλειστηριασμό περιουσιακών του στοιχείων κινδυνεύει όποιος κόκκινος δανειολήπτης δεν ρυθμίσει τα χρέη του και δεν ενταχθεί στην πλατφόρμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας έως τις 30 Απριλίου οπότε και θα πάψει να ισχύει το υφιστάμενο πλαίσιο. Το θεσμικό πλαίσιο θα αφορά σε φυσικά πρόσωπα με ή χωρίς επιχειρηματική ιδιότητα καθώς και νομικά πρόσωπα και για κάθε είδους δανειακές συμβάσεις (στεγαστικά, καταναλωτικά, επαγγελματικά, επιχειρηματικά δάνεια), καθώς και χρέη στο δημόσιο και τα ταμεία. Οι οφειλέτες, είτε θα ρυθμίζουν τις οφειλές τους, είτε θα απαλλάσσονται από τα χρέη τους αφού προηγηθεί ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων, (ακίνητα του οφειλέτη και κινητά, όπως αυτοκίνητο και οικιακό εξοπλισμό, εκτός των ακατάσχετων κ.λπ.) συμπεριλαμβανομένης της πρώτης κατοικίας, εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος που θα οριοθετηθεί. Η ρευστοποίηση λαμβάνει χώρα με εκποίηση δια πλειστηριασμού.

Υπαγόμενα χρέη

Για όσα χρέη υπαχθούν τονίζει κορυφαίο στέλεχος Τραπέζης σε ρυθμιστικό πλαίσιο θα υφίσταται ένας μηχανισμός προληπτικής αναδιάρθρωσης, αφού προηγηθεί έγκαιρη προειδοποίησης του οφειλέτη που αρχίζει να αντιμετωπίζει οικονομικές δυσχέρειες, προκειμένου να αντιδράσει έγκαιρα, πριν καταστεί αφερέγγυος. Στο διάστημα που θα ενεργοποιείται ο μηχανισμός προληπτικής αφερεγγυότητας ο οφειλέτης θα τυγχάνει προσωρινής αναστολής των ατομικών διώξεων, είτε με χορήγηση από δικαστική ή διοικητική αρχή, είτε από τον νόμο με στόχο την υποστήριξη των διαπραγματεύσεων σχετικά με το σχέδιο αναδιάρθρωσης. Θα υφίσταται δυνατότητα του οφειλέτη να συνεχίσει κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων να λειτουργεί ή τουλάχιστον να διατηρήσει την αξία των περιουσιακών στοιχείων του. Αναστολή δεν θα παρέχεται, όταν ο οφειλέτης επιδεικνύει συμπεριφορά χαρακτηριστική του ότι αδυνατεί να εξοφλήσει τα ληξιπρόθεσμα χρέη του, όπως μια σημαντική αθέτηση έναντι εργαζομένων ή έναντι φορολογικών αρχών ή κοινωνικοασφαλιστικών φορέων, ή αν πρόκειται για επιχειρηματία, όταν έχει διαπράξει οικονομικό έγκλημα ή όταν η τρέχουσα διαχείριση μιας εταιρείας επιτρέπει το συμπέρασμα ότι η πλειοψηφία των πιστωτών δεν θα υποστηρίξει την έναρξη των διαπραγματεύσεων, Η αναστολή θα ισχύει για μέγιστη περίοδο έως τεσσάρων μηνών με δυνατότητα παράτασης έως δώδεκα μηνών με δικαστική απόφαση.

Το νέο πτωχευτικό δίκαιο

Στο νέο πτωχευτικό κάθε οφειλέτης θα έχει δικαίωμα πτώχευσης, εφόσον όμως, ρευστοποιηθεί το σύνολο της περιουσίας του συμπεριλαμβανομένου και της πρώτης κατοικίας, για να καλύψει τις οφειλές του. Εξετάζεται να υπάρχει πρόβλεψη για όσους οφειλέτες χάνουν την πρώτη κατοικία τους με βάση συγκεκριμένα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια να δίνεται επίδομα στέγασης ώστε να μπορούν να καλύψουν τις στεγαστικές ανάγκες τους είτε συνεχίζοντας να μένουν στο ίδιο σπίτι. Σε πλεονεκτική θέση θα βρίσκονται όσοι δεν έχουν περιουσία, για τους οποίους μετά από μία περίοδο πτώχευσης θα γίνεται διαγραφή χρεών. Η πιο κατάλληλη περίοδος οι δανειολήπτες με κόκκινα δάνεια να ρυθμίσουν τα δάνεια είτε μέσω της πλατφόρμας ή διμερώς καταθέτοντας πρόταση στο αρμόδιο υποκατάστημα τραπέζης και η διαδικασία αυτή να γίνει πριν τις 30/4/2020 και σε κάθε περίπτωση πριν έρθει το έσχατο σημείο του πλειστηριασμού.