Ελλάδα – Τουρκία: Περάσαμε τα 30 χρόνια από την κατάρρευση του Παραπετάσματος τρέχοντας στη μαμά Αμερική να μαλώσει τον κακό γείτονα.
Στον διπολικό κόσμο του Ψυχρού Πολέμου μια σύγκρουση Ελλάδας-Τουρκίας ήταν αδιανόητη για το ΝΑΤΟ, καθώς θα κατέρρεε το νοτιοανατολικό άκρο της συμμαχίας και το ανάχωμα στην κάθοδο της Σοβιετικής Ένωσης στη Μεσόγειο. Τα επόμενα τριάντα χρόνια από την κατάρρευση του Παραπετάσματος απλώς τρέχαμε στη μαμά Αμερική για να μαλώσει τον γείτονα που μας πείραξε.
Όμως οι καιροί άλλαξαν και η προτεραιότητα των ΗΠΑ είναι ο Ειρηνικός και η αναδυόμενη δύναμη της Κίνας και όχι η Μεσόγειος. Υπό το βάρος, λοιπόν, της ενηλικίωσης και της ειλικρινούς αυτοαξιολόγησης, που πρέπει να κάνει κάθε έθνος, αν θέλει να προχωρήσει και να επιβιώσει, είναι καιρός να απαντήσουμε σε κάποια βασικά ερωτήματα.
Είμαστε μόνοι;
Ναι. Αλλά πάντα ήμασταν. Και αυτή είναι μια θεώρηση στην οποία πρέπει να εδράζεται κάθε εθνική προσπάθεια. Κανείς δεν θα τρέξει να σε βοηθήσει, αν θεωρεί την υπόθεσή σου χαμένη και εσύ είσαι ο μόνος που μπορεί να το αλλάξει αυτό. Βέβαια η συμμετοχή μας στην ΕΕ αποτελεί στην ουσία το μεγαλύτερο συγκριτικό μας πλεονέκτημα σε σχέση με τους γείτονες. Ωστόσο, ευρωπαϊκός στρατός δεν υπάρχει και δεν φαίνεται πως θα υπάρξει στο άμεσο μέλλον, κάθε κράτος ακολουθεί τη δική του εξωτερική πολιτική (Γερμανία, Ισπανία και Ιταλία πουλάνε όπλα στην Τουρκία) και κυρίως το όνειρο του Αντενάουερ φαίνεται πως χωλαίνει και μακροπρόθεσμα δεν ξέρουμε την κατάληξή του.
Είναι οι Τούρκοι κακοί και άπληστοι;
Όχι. Η εξωτερική πολιτική μιας χώρας δεν μπορεί να βασίζεται σε εθνικές μυθοπλασίες. Είναι τόσο κακοί όσο θα είμασταν εμείς αν είχαμε τη δύναμή τους. Η Τουρκία ασφυκτιά γεωγραφικά, τόσο στο θαλάσσιο, όσο και στον εναέριο χώρο της. Δίκαια θα αντιτείνει κανείς ότι ιστορικά ήταν δικά μας τα μέρη που κατέχει και θα συμφωνήσω. Στην τρέχουσα πραγματικότητα όμως η Τουρκία είναι μια χύτρα έτοιμη να εκραγεί.
Μπορούμε να σταματήσουμε την ανάδειξη της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη;
Όχι. Βέβαια καλά κάνουμε και εξοπλιζόμαστε για να μην είμαστε το εύκολο και χωρίς κόστος θύμα. Αλλιώς σε μετράει κάποιος που ξέρει ότι μπορεί να κερδίσει, αλλά με τεράστιο αντίτιμο. Επίσης καλά κάνουμε και δημιουργούμε συμμαχίες, που μας παρέχουν γνώση, πληροφορίες και διπλωματική στήριξη, αν και η στρατιωτική τους συνδρομή μάλλον πρέπει να θεωρηθεί απίθανη. Ωστόσο μακροπρόθεσμα αυτά απλώς παρατείνουν το αναπόφευκτο, για να μην πω πως επιτείνουν το σύμπλεγμα αποκλεισμού που κατατρύχει τη σύγχρονη Τουρκία. Δεν είναι απαισιόδοξη άποψη, είναι απλώς αριθμοί. Ένας επταπλάσιος πληθυσμός με αυξητικές τάσεις, μια τετραπλάσια οικονομία έστω σε πρόσκαιρη ύφεση και μια δυνατή εγχώρια στρατιωτική βιομηχανία. Αν προσθέσουμε τον αποκλεισμό από την ΕΕ και τους φυσικούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου και (με την -πιθανή- επέκταση στα 12 μίλια) τον περιορισμό των χωρικών της υδάτων λίγο πιο πέρα από τους λουόμενους, το μίγμα γίνεται επικίνδυνο.
Τι κάνουμε;
Καλά το πάμε προς το παρόν τα τελευταία δύο χρόνια. Γυρίσαμε πίσω καρπαζιές. Δείξαμε ότι δεν είμαστε εύκολο θύμα. Η απάντηση Δένδια στον Νταβούτογλου ήταν το μεγαλύτερο διπλό που πήραμε μέσα στην Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Το σχέδιο όμως δεν έχει βάθος. Αν δεν βρούμε κάποιο τρόπο να παίξουμε μαζί, η σύγκρουση με τους γείτονες είναι αναπόφευκτη σε σχετικά μικρό βάθος χρόνου.
