Ακροδεξιά Ευρωεκλογές 2024: Τα ποσοστά πυροδοτούν πολιτικές εξελίξεις

Η ένωση των 27 ξύπνησε σήμερα σε μια Ευρώπη όπου η ακροδεξιά, έχοντας πλέον τη λαϊκή νομιμοποίηση, ετοιμάζεται να επηρεάσει την τύχη της Γηραιάς Ηπείρου. Όλοι έβλεπαν το τιμόνι να στρίβει απότομα δεξιά, αλλά η πραγματικότητα που διαμόρφωσαν το αποτέλεσμα της ευρωκάλπης είναι συντριπτική. Με αποδυναμωμένες τη Γαλλία και Γερμανία καθώς οι κυβερνήσεις των Εμανουέλ Μακρόν και ο Καγκελάριος Όλαφ Σολτς αμφισβητήθηκαν σοβαρά, με αποτέλεσμα τα βλέμματα να είναι στραμμένα στην Ιταλία και συγκεκριμένα στην Τζόρτζια Μελόνι, η οποία αποδεικνύεται σε χώρα-κλειδί για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την επόμενη προεδρία της Κομισιόν. Το διπλάσιο ποσοστό της Μαρίν Λεπέν συγκριτικά με το κόμμα του Γάλλου προέδρου Μακρό που οδήγησε στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών αλλά και το γεγονός ότι η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) έλαβε τη δεύτερη θέση στη Γερμανία, έχει παροπλίσει Μακρόν και Σολτς. Το μομέντουμ πιθανότατα να επιχειρήσει να καλύψει η Τζόρτζια Μελόνι, η οποία έχει νομιμοποιηθεί και προβάλλεται ως δυνητική σύμμαχος της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Άνοδος της ακροδεξιάς

Στην ευρύτερη άνοδο της ακροδεξιάς προσμετράται τάση ανόδου της Ακροδεξιάς προσμετρείται και η χθεσινή πρωτιά του αυστριακού Κόμματος της Ελευθερίας, κατεξοχήν ευρωσκεπτικιστικής δύναμης. Στην Ισπανία, οι ευρωεκλογές αποτέλεσαν δημοψήφισμα για την κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ. Οι δικαστικές περιπέτειες της συζύγου του από μια ένωση εισαγγελέων, που ελέγχεται από απομεινάρια του φρανκικού καθεστώτος, δεν επηρέασαν τους ψηφοφόρους.

Πρόωρες εκλογές στη Γαλλία

Τη διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και τη διεξαγωγή πρόωρων βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία, στις 30 Ιουνίου και 7 Ιουλίου, ανακοίνωσε ο Εμανουέλ Μακρόν ύστερα από το συντριπτικό αποτέλεσμα της χθεσινής αναμέτρησης. Η Εθνική Συσπείρωση (RN) της Μαρίν Λεπέν αναδείχθηκε πρώτη δύναμη και κέρδισε σχεδόν διπλάσιες ψήφους από τον κεντρώο σχηματισμό του προέδρου, Αναγέννηση. «Δεν μπορώ να υποκριθώ ότι δεν έγινε τίποτα», ανέφερε σε σύντομη δήλωσή του ο Εμανουέλ Μακρόν επισημαίνοντας οτι «η άνοδος των εθνικιστών και των δημαγωγών συνιστά κίνδυνο για το έθνος μας». Ο Μακρόν, ο οποίος βάσει Συντάγματος δεν μπορεί να θέσει για τρίτη φορά υποψηφιότητα για την προεδρία, καλείται να λάβει αποφάσεις για την ανασύνθεση του Κέντρου, με ένα από τα κυρίαρχα σενάρια να προβλέπουν συγχώνευση του κόμματός του με τον κεντρώο σχηματισμό MoDem του Φρανσουά Μπαϊρού.

«Πικρή ήττα» των Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία

«Καταστροφή» χαρακτηρίζουν οι αναλυτές το εκλογικό αποτέλεσμα της ευρωκάλπης στη Γερμανία για τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς και το κεντροαριστερό του κόμμα SPD που κατέγραψε το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην ιστορία του. Το SPD κατέλαβε την τρίτη θέση, συγκεντρώνει μόλις το 14% των ψήφων, ποσοστό χαμηλότερο από τις προηγούμενες ευρωεκλογές.

Την ίδια ώρα οι Πράσινοι, το δεύτερο μισό του κυβερνητικού συνασπισμού είναι οι μεγάλοι ηττημένοι αφού οι δυνάμεις τους μειώθηκαν στο μισό χάνοντας 8,6% σε σύγκριση με το 2019. Επομένως, τίθεται το βασικό ερώτημα κατά πόσο η γερμανική κυβέρνηση είναι σταθερή και αν θα καταφέρει να επιβιώσει τελικά, καθώς έχει απωλέσει τη νομιμοποίησή της. Αντίθετα, στη δεύτερη θέση αναδείχθηκε το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD), με τους αναλυτές, μάλιστα, να εκτιμούν ότι είναι ο πραγματικός νικητής της βραδιάς. Πρωτιά καταγράφουν οι Χριστιανοδημοκράτες CDU και CSU με 30,2%.

Άνετη νίκη της Μελόνι

Νικητές των Ευρωεκλογών στην Ιταλία βγήκαν οι Αδελφοί της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι, με μεγάλη διαφορά από το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα. Τα ποσοστά των Αδελφών της Ιταλίας είναι περίπου σταθερά από το 2022, όταν ανέλαβε το τιμόνι της διακυβέρνησης της χώρας η Μελόνι, καθώς η κεντρώα και αριστερή αντιπολίτευση είναι διασπασμένη. Την ίδια ώρα τα ποσοστά της Λέγκας του λαϊκιστή εταίρου της, Ματέο Σαλβίνι, φθείρονται σταδιακά. H Ιταλία, που κατέχει 76 από τις 720 έδρες στη νέα Ευρωβουλή, αναμένεται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στους συσχετισμούς ισχύος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει θέσει ως όρο για τη συνεργασία με ακροδεξιά κόμματα να είναι φιλοευρωπαϊκά και όχι «μαριονέτες του Βλαντιμίρ Πούτιν».

Πόλωση στην Ισπανία

Πολωμένο το ισπανικό πολιτικό τοπίο, καθώς οι δύο πρώτοι αναδεικνύονται σε σχεδόν ισοδύναμες παρατάξεις. Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα πήρε την πρωτιά με το 34,2% των ψήφων, με το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα του Πέδρο Σάντσεθ να συγκεντρώνει 30,2%. Κατά την προεκλογική περίοδο, Δεξιά και Ακροδεξιά επιτίθεντο στον Σάντσεθ για την αμνηστία των ηγετών των Καταλανών αυτονομιστών και για την απόφασή του να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως ανεξάρτητο κράτος. Η εύθραυστη κοινοβουλευτική πλειοψηφία της κυβέρνησης εξασφαλίστηκε μόνο χάρη στην υποστήριξη των Σοσιαλιστών από τα κόμματα της Αριστεράς και από τους αυτονομιστές της Καταλονίας. Τα παραπάνω είχαν απήχηση στο κοινό, καταπώς φαίνεται, καθώς το ακροδεξιό VOX, του Σαντιάγο Αμπασκάλ συγκέντρωσε ποσοστό 9,6%, κερδίζοντας τρεις επιπλέον έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο, ενώ την έκπληξη έκανε το νέο ακροδεξιό κόμμα ονόματι «Το Πάρτι Τελείωσε».

Αυστρία: Πρωτιά της ακροδεξιάς

Νικητής των ευρωεκλογών στην Αυστρία αναδεικνύεται το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ), με τον ηγέτη του Χέρμπερτ Κικλ να χαρακτηρίζει τη νίκη «ιστορική». Η ψήφος θεωρήθηκε πτόβα τζενεράλε για τις προγραμματισμένες εθνικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν το φθινόπωρο, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι σε αυτήν την αναμέτρηση το FPÖ θα έχει ακόμη μεγαλύτερο προβάδισμα. Τον προβληματισμό του για το αποτέλεσμα εξέφρασε ο Αυστριακός απερχόμενος επίτροπος Γιοχάνες Χαν, ο οποίος προέβλεψε ότι η πρωτιά του FPÖ θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην εικόνα της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ανατροπή Τίμερμανς

Η συμμαχία των Eργατικών με την Πράσινη Αριστερά (PvdA/GL), υπό τον πρώην αντιπρόεδρο της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς αναδείχθηκε πρώτη δύναμη, το ακροδεξιό και ισλαμοφοβικό Κόμμα Ελευθερίας (PVV), που είχε κερδίσει τις εθνικές εκλογές του Νοεμβρίου, τερμάτισε δεύτερο με σχετικά μικρή διαφορά, ενώ το τρίτο κόμμα που κατάφερε να πάρει διψήφιο ποσοστό είναι το κεντροδεξιό νεοφιλελεύθερο Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD). Ευρωπαίοι αναλυτές σχολιάζουν πως τα υψηλά ποσοστά που απολαμβάνει ο Βίλντερς είναι ενδεικτικά της ανόδου της Aκροδεξιάς στη Γηραιά Ηπειρο. Οι ευρωβουλευτές του αναμένεται να προσπαθήσουν να ενταχθούν στην Κοινοβουλευτική Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας, της Μαρίν Λεπέν. «Τα κόμματα που στηρίζουν την Ενωση πήγαν πολύ καλά σ’ αυτές τις εκλογές κι αυτό στέλνει καθαρό μήνυμα προς την Ευρώπη πως δεν χρειάζεται να συνεργαστεί με τη ριζοσπαστική Δεξιά», δήλωσε ο Τίμερμανς στο Euronews.

Πορτογαλία: Τρίτη δύναμη η ακροδεξιά

Το ακροδεξιό κόμμα «Chega!» του Αντρέ Βεντούρα κέρδισε την τρίτη θέση με σχεδόν 10% και εισέρχεται για πρώτη φορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λίγους μήνες μετά τη θριαμβευτική του νίκη στις εθνικές εκλογές της Πορτογαλίας όπου κέρδισε τις 48 από τις 230 του κοινοβουλίου της χώρας.

Πρωτιά του ακροδεξιού κόμματος στο Βέλγιο

Την ήττα του με δάκρυα στα μάτια αποδέχθηκε ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ ντε Κρο, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες που αναπαράγουν τα βελγικά ΜΜΕ, παραιτείται έπειτα από μία «ιδιαιτέρως δύσκολη βραδιά», όπως την χαρακτήρισε. Κατά την τριπλή εκλογική διαδικασία (ομοσπονδιακές εκλογές, τις περιφερειακές εκλογές και τις ευρωεκλογές), οι Βέλγοι ανέδειξαν νικητή της ευρωκάλπης το ακροδεξιό κόμμα Vlaams Belang (Φλαμανδικό Συμφέρον) – που επιδιώκει μία ανεξάρτητη Φλάνδρα. Το γαλλόφωνο βελγικό φιλελεύθερο κόμμα, Μεταρρυθμιστικό Κίνημα, ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής.

Οι έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο

Το εκλογικό αποτέλεσμα έφερε πρώτο το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) που κερδίζει 184 έδρες από τις συνολικά 720. Ακολουθούν οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) με 139 έδρες, οι φιλελεύθεροι του Renew βγαίνουν τρίτοι με 80 έδρες. Η εθνικιστική ομάδα των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) κερδίζει 73 έδρες, ενώ η ακροδεξιά ευρωομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) 58 έδρες. Οι Πράσινοι και ηΑριστερά εκλέγουν 52 και 36 ευρωβουλευτές αντίστοιχα. Τα μη εγγεγραμμένα κόμματα σε ευρωομάδα κερδίζουν 45 έδρες, ενώ 53 έδρες συγκεντρώνουν άλλα κόμματα.

Σενάρια συνεργασίας

Οι ηγέτες των τριών βασικών πολιτικών δυνάμεων στο ευρωκοινοβούλιο θέτουν τους όρους και τις προϋποθέσεις για τον σχηματισμό πλειοψηφίας αλλά και για το εάν θα στηρίξουν εν τέλει την υποψήφια του ΕΛΚ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την προεδρία της Κομισιόν, εφόσον εκείνη προταθεί και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ο πρόεδρος του ΕΛΚ προσκάλεσε τόσο τους σοσιαλιστές όσο και όλες τις κεντρώες δυνάμεις να σχηματίσουν «φιλοδημοκρατική συμμαχία» και αναγνώρισε την Φον ντερ Λάιεν ως αυτονόητη επιλογή. Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών Πέδρο Μάρκες τόνισε ότι το κόμμα του θα στηρίξει μια φιλοευρωπαϊκή προσέγγιση, επαναλμβάνοντας τον όρο που θέτουν οι σοσιαλδημοκράτες για αποκλεισμό κάθε είδους συνεργασίας με εθνικιστικές και ακροδεξιές ευρωομάδες όπως αυτή των Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR) και της Ταυτότητας και Δημοκρατίας (ΙD). Η αντιπρόεδρος των φιλελευθέρων Renew Ίσκρα Μιχαΐλοβα επέμεινε στον σεβασμό του κράτους δικαίου, χωρίς να θέτει ξεκάθαρους όρους για τη στήριξη προς την Φον ντερ Λάιεν. Θυμίζουμε, ωστόσο, ότι κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας οι φιλελεύθεροι είχαν και εκείνοι αποκλείσει κάθε συνεργασία με το ECR και την ID.