«Γιατί να νιώθω θλίψη όταν πέθανε κάποιος Άραβας; Αυτό δεν με ενδιαφέρει καθόλου» είπε σε ένα κανάλι του youtube.
Ακριβά φαίνεται πως θα πληρώσει μια γυναίκα στην Τουρκία της δηλώσεις της στο YouTube, με τις οποίες άσκησε κριτική στον πρόεδρο της χώρας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι συνεντεύξεις στον δρόμο είναι σύνηθες φαινόμενο στη γείτονα, ωστόσο πολλοί φοβούνται να εκφραστούν ελεύθερα και κατά τα φαινόμενα δικαιολογημένα. Η γυναίκα της ιστορίας, όμως, ονόματι Ντιλρουμπά Κ. δεν μάσησε τα λόγια της: την περασμένη εβδομάδα στη Σμύρνη άσκησε κριτική σε ένα κανάλι στο YouTube όχι μόνο για τον αποκλεισμό του Instagram εκ μέρους της τουρκικής κυβέρνησης, αλλά και για την κήρυξη εθνικού πένθους για τον πρώην ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια.
«Αν εγκαταλείψουμε το κοινοβουλευτικό σύστημα εν μέσω του 21ου αιώνα και παραδώσουμε την Τουρκική Δημοκρατία σε έναν μόνο άνδρα, θα την αντιμετωπίσει σαν να ήταν το αγρόκτημα του πατέρα του», είπε. Επέκρινε τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι η απαγόρευση ήταν σωστή με προκλητικά λόγια: «Είσαι ανόητος όταν παραδίδεις τα δικαιώματά σου σε ένα μόνο άτομο που το θεωρείς πάνω από τον ίδιο τον Θεό». Επέκρινε το εθνικό πένθος με τα εξής λόγια: «Γιατί να νιώθω θλίψη όταν πέθανε κάποιος Άραβας; Αυτό δεν με ενδιαφέρει καθόλου».
«Εξέγερση και προσβολή στον πρόεδρο»
Αυτό ήταν αρκετό για να συλληφθεί την περασμένη εβδομάδα με την κατηγορία της υποκίνησης σε εξέγερση και της προσβολής του προέδρου. Αθωώθηκε για τη δεύτερη κατηγορία στις 20 Αυγούστου – αλλά παραμένει υπό κράτηση για την πρώτη και θα εμφανιστεί στο δικαστήριο στις 3 Σεπτεμβρίου. Το κατηγορητήριο ετοιμάστηκε εξαιρετικά γρήγορα. Προς υπεράσπισή της, η νεαρή είπε: «Στη συνέντευξή μου δεν επιτέθηκα σε κανένα κρατικό όργανο ή σε κανένα πρόσωπο. Δεν εννοούσα τον πρόεδρο ή κανένα άλλο πρόσωπο». Ζήτησε επίσης συγγνώμη «αν ερμηνεύθηκε λάθος». Ο Φεϊσέλ Οκ είναι δικηγόρος και έχει εκπροσωπήσει μέχρι στιγμής πολλούς δημοσιογράφους, συμπεριλαμβανομένου του ανταποκριτή της εφημερίδας Die Welt, Ντενίζ Γιουτσέλ, ο οποίος φυλακίστηκε στην Τουρκία για αρκετούς μήνες το 2017 και το 2018 για «τρομοκρατική προπαγάνδα». Τονίζει ότι η κράτηση του Ντιλρούμπα Κ. ήταν παράνομη. «Μπορεί σε κάποιον να μην αρέσει καθόλου αυτό που λέει. Αλλά: Όλα αυτά πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης. Όλα τα νομικά βήματα που έχουν γίνει μέχρι στιγμής δεν έχουν νομική βάση», επικρίνει ο Οκ.
Ένας εξέχων βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος AKP συμμερίζεται επίσης αυτή την άποψη: «Καταδικάζω αυτό που είπε αυτή η γυναίκα. Είμαι ακόμη και θυμωμένος επειδή είπε αυτά τα πράγματα. Αλλά ως νομικός, πρέπει να πω ότι δεν χωράει συζήτηση ότι η σύλληψη δεν είναι σωστή», είπε ο Μουτζαχίτ Μπιρίντσι. Πρέπει επίσης να είστε δίκαιοι με το άτομο για το οποίο νιώθετε θυμό, λέει ο Μπιρίντσι στην πλατφόρμα X.
Αυτοπροστασία αντί για κράτος δικαίου
Σύμφωνα με τους επικριτές της, αυτή η απόφαση αφορά την επιβίωση όσων βρίσκονται στην εξουσία. «Οι εγκληματίες φίλοι της κυβέρνησης ανταμείβονται με αθωωτικές αποφάσεις, ενώ όσοι εκφράζουν μια κριτική γνώμη τιμωρούνται. Αυτό δείχνει ότι το τουρκικό νομικό σύστημα δεν είναι πλέον ένα νομικό σύστημα, αλλά ένας απόλυτος μηχανισμός προστασίας για τις ενέργειες και τις δηλώσεις της κυβέρνησης», τονίζει ο Οκ. Ο πολιτικός επιστήμονας Μπερκ Εσέν από το Πανεπιστήμιο Sabanci το βλέπει παρόμοια. «Υπήρχαν κάποιες κόκκινες γραμμές για το τουρκικό κράτος – όπως ο ισλαμισμός ή η γενοκτονία των Αρμενίων», λέει. «Πέρα από αυτό, θα μπορούσατε να επικρίνετε τα πάντα και τους πάντες όπως θέλετε – συμπεριλαμβανομένου του κυβερνώντος κόμματος, του προέδρου, του πρωθυπουργού. Σήμερα δεν υπάρχουν κόκκινες γραμμές όπως παλιά. Η μόνη κόκκινη γραμμή αφορά το πώς η κυρίαρχη ελίτ θα διατηρήσει την εξουσία της. Η κυβέρνηση καθορίζει σήμερα τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης. Περιορίζει κάθε άποψη που, κατά την άποψή της, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ύπαρξή της».
Στόχος ο εκφοβισμός
Σύμφωνα με παρατηρητές, οι ενέργειες της κυβέρνησης εκφοβίζουν εκατομμύρια ανθρώπους. «Αυτή η σύλληψη είναι μια προσπάθεια να φιμώσει τη φωνή του λαού. Στέλνει ένα μήνυμα στους ανθρώπους ότι πρέπει να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό», δήλωσε ο Χουσεΐν Γιλντίζ, δικηγόρος της Ντιλρουμπά K. Ο Εσέν υποπτεύεται ότι η σύλληψη θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά στο μέλλον. «Πολλοί άνθρωποι που προηγουμένως εξέφραζαν ελεύθερα τις απόψεις τους στους δρόμους θα αυτολογοκριθούν τώρα. Αυτό που κάνει η κυβέρνηση δεν είναι να συλλαμβάνει απλώς ένα άτομο, αλλά να περιορίζει τους πάντες».
Σύμφωνα με τον Οκ, η κυβέρνηση θα συνεχίσει να προσπαθεί να καταπνίξει τις επικριτικές φωνές. «Η κυβέρνηση θέλει να φιμώσει γρήγορα όλες τις καταγγελίες στο δρόμο», είπε ο Οκ. Η χώρα βρίσκεται στην αρχή ενός νέου κύματος περιορισμών στην ελευθερία της έκφρασης: «Η Ντιλρουμπά K. δεν είναι η πρώτη ή η τελευταία. Είναι ένας από τους πολλούς ανθρώπους, που βρίσκονται στη φυλακή στην Τουρκία σήμερα, επειδή εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Αυτό ήταν μόνο η αρχή. Θα έχουμε πολλές άλλες παρόμοιες υποθέσεις στο μέλλον. Θα βλέπετε κάποιον να συλλαμβάνεται μετά από μια συνέντευξη στο δρόμο».
