«Θυμάστε όταν απαγόρευσαν το χιτζάμπ;»
Η απόπειρα μιας εταιρείας ρούχων να “ντύσει” τον Πύργο του Άιφελ με ισλαμική μαντίλα προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις στη Γαλλία, με πολλούς να κάνουν λόγο για μια εξόφθαλμα προκλητική και πολιτικά φορτισμένη ενέργεια. Η πρωτοβουλία αυτή δεν έγινε απλώς αντιληπτή ως μια αμφιλεγόμενη διαφημιστική καμπάνια, αλλά ως μια κατά μέτωπο πρόκληση απέναντι στο γαλλικό κοσμικό κράτος, τις δημοκρατικές του αξίες και την ίδια την πολιτιστική του ταυτότητα. Το βίντεο, το οποίο δημοσιεύτηκε στο TikTok στις 10 Μαρτίου από τη μάρκα “Merrachi”, παρουσιάζει μέσω 3D animation τον Πύργο του Άιφελ καλυμμένο με ισλαμική μαντίλα, στο πλαίσιο της προώθησης του νέου φυσικού καταστήματος της εταιρείας στη Γαλλία. Η λεζάντα του βίντεο προκλητικά αναφέρει: “Η γαλλική κυβέρνηση μισεί να βλέπει την άφιξη της Merrachi”.
«Θυμάστε όταν απαγόρευσαν το χιτζάμπ;»
Στην περιγραφή, η εταιρεία υπαινίσσεται ψευδώς ότι στη Γαλλία έχει απαγορευθεί το χιτζάμπ, παρότι η γαλλική νομοθεσία απαγορεύει μόνο τη μπούρκα που καλύπτει το πρόσωπο, ενώ το χιτζάμπ επιτρέπεται στους δημόσιους χώρους, εκτός από τα σχολεία.
🇫🇷 INACCEPTABLE !
La Tour Eiffel, symbole de la France, détournée par la marque Merrachi qui la couvre d’un voile islamique dans une publicité provocatrice.
👉 Une instrumentalisation idéologique et commerciale qui heurte nos valeurs républicaines et notre patrimoine. pic.twitter.com/A6GgVkWRPU
— Lisette Pollet 🕊🎗️Ⓜ️ 🇫🇷 (@LisettePollet) March 11, 2025
Το βίντεο πυροδότησε έντονες αντιδράσεις. Πολλοί Γάλλοι χρήστες του διαδικτύου εξέφρασαν την οργή τους, χαρακτηρίζοντας την καμπάνια “προσβλητική”, “προβοκατόρικη” και “μια κατάφωρη προσπάθεια ισλαμικής επιβολής”. “Αν αυτό δεν είναι μήνυμα εποικισμού, τότε τι είναι;”, αναρωτήθηκε ένας χρήστης, ενώ άλλος σχολίασε: “Το Παρίσι είναι πλέον μουσουλμανικό και είμαστε περήφανοι”, προκαλώντας νέες αντιπαραθέσεις. Η γαλλική ακροδεξιά δεν άφησε ασχολίαστη τη διαφήμιση, με τη βουλευτή της Εθνικής Συσπείρωσης, Lisette Pollet, να την χαρακτηρίζει “εξοργιστική”, κάνοντας λόγο για “ιδεολογική και εμπορική εκμετάλλευση που προσβάλλει τις δημοκρατικές μας αξίες και την πολιτιστική μας κληρονομιά”. Ωστόσο, η κριτική δεν προήλθε μόνο από τη δεξιά πτέρυγα. Πολλοί πολίτες που υπερασπίζονται το γαλλικό λαϊκό κράτος κατήγγειλαν την καμπάνια ως “εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας”.
Η κριτική απέναντι στη Merrachi έγινε ακόμα εντονότερη όταν συγκρίθηκε με τον τρόπο που παραδοσιακοί οίκοι μόδας όπως οι Dior, Chanel, Hermès, Balenciaga και Gaultier ουδέποτε επιχείρησαν να “ντύσουν” τον Πύργο του Άιφελ με τις δημιουργίες τους. Το γεγονός ότι μια μάρκα που προωθεί “σεμνή μόδα” μέσω ισλαμικών ενδυμάτων προχώρησε σε αυτή την κίνηση θεωρήθηκε ως απόδειξη ότι δεν πρόκειται απλά για ένα διαφημιστικό κόλπο, αλλά για μια συμβολική πολιτική δήλωση.
Το βίντεο της διαφήμισης ανέβηκε εν μέσω του Ραμαζανιού, μιας περιόδου κατά την οποία παρατηρείται αυξημένη κατανάλωση μουσουλμανικών ενδυμάτων και εντείνεται η προπαγάνδα υπέρ της “συμπερίληψης”. Με αυτόν τον “woke” όρο, το πολιτικό Ισλάμ προωθεί την ιδέα της χιτζάμπ στον αθλητισμό, καταγγέλλει τον περιορισμό της μπούρκας στον δημόσιο χώρο και ευαισθητοποιεί το κοινό έναντι της “ισλαμοφοβίας”. Ενώ οι υποστηρικτές αυτών των κινημάτων μιλούν για δικαιώματα και συμπερίληψη, πολλοί Ευρωπαίοι αντιλαμβάνονται τέτοιες κινήσεις ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής πίεσης για την αποδοχή των ισλαμικών συμβόλων στις δυτικές κοινωνίες.
Η συζήτηση μεταφέρθηκε στα κοινωνικά δίκτυα, όπου μουσουλμάνοι και αριστεροί χρήστες ζητούσαν να απαγορευτεί η μαντίλα και για τις Καθολικές μοναχές, προκειμένου να υπάρξει “ισότητα”. Αντίθετα, άλλοι έκαναν λόγο για άλλη μια ισλαμιστική πρόκληση, κατηγορώντας τις γαλλικές αρχές για υποχωρητικότητα και υποταγή στις ισλαμικές απαιτήσεις. Η σύγκρουση επιδεινώθηκε όταν οι αντιδράσεις, κυρίως από την ακροδεξιά, ερμηνεύτηκαν από διεθνείς παρατηρητές ως “ισλαμοφοβικές”, δημιουργώντας περαιτέρω εντάσεις.
Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η συγκεκριμένη διαφήμιση ξεπερνά τα όρια της απλής προώθησης μιας εμπορικής επιχείρησης και αγγίζει τον πυρήνα της ταυτότητας και του πολιτισμού της Γαλλίας. Είτε ως στρατηγικό επικοινωνιακό τέχνασμα είτε ως πολιτική δήλωση, το βίντεο της Merrachi άνοιξε μια νέα πληγή στη συζήτηση για τη θέση του Ισλάμ στη γαλλική κοινωνία. Και όπως φαίνεται, οι επιπτώσεις του θα συνεχίσουν να συζητούνται για καιρό.
