Η μετάβαση στο Διάστημα είναι μέρος της εργασίας τους, οπότε και τα έξοδα «εκτός έδρας» είναι ελάχιστα
Για τη NASA, ένας αστροναύτης δεν παύει να είναι δημόσιος υπάλληλος. Είτε εργάζεται στο Τέξας είτε επιπλέει στο απόλυτο κενό 400 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη, η λογική είναι μία: ίδια εργασία, ίδια αμοιβή. Η Σάνι Γουίλιαμς και ο Μπατς Γουίλμορ, που μόλις επέστρεψαν στη Γη ύστερα από 286 ημέρες «παρατεταμένης υπηρεσίας» στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, έλαβαν ένα επιμίσθιο που θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί… συμβολικό. Πέντε δολάρια την ημέρα, συνολικά 1.430 δολάρια έκαστος, δηλαδή όσο ένα μεσαίο επίδομα ενοικίου στη Νέα Υόρκη. Ίσως. Η αρχική τους αποστολή υπολογιζόταν σε μερικές ημέρες. Ωστόσο, τεχνικό πρόβλημα στο διαστημόπλοιο Starliner κατέστησε την επιστροφή τους αβέβαιη, κρατώντας τους στον ISS για εννέα ολόκληρους μήνες. Παρότι εγκλωβισμένοι σε τροχιά, δεν δικαιούνταν υπερωρίες, δεν έλαβαν επίδομα για αργίες και φυσικά δεν μπήκαν ποτέ σε καθεστώς «επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας».
Όπως εξήγησε εκπρόσωπος της NASA, οι αστροναύτες ταξιδεύουν με «επίσημη διαταγή» και θεωρούνται σε «μακροχρόνια προσωρινή τοποθέτηση». Τα έξοδα διατροφής και διαμονής καλύπτονται – αν και η επιλογή γεύματος μεταξύ αφυδατωμένου ρυζιού και σπανακόρυζου με θερμοκολλημένη συσκευασία ίσως δεν σηκώνει πανηγυρισμούς. Ο βασικός τους μισθός κυμαίνεται μεταξύ 125.000 και 163.000 δολαρίων ετησίως. Αλλά στο Διάστημα, οι παροχές έχουν άλλο νόημα.
Η επιστροφή στη Γη – και η σύγκρουση με την πραγματικότητα
Η επιστροφή των δύο αστροναυτών συνοδεύτηκε από σκηνές που θυμίζουν ιατρικό θρίλερ. Μεταφέρθηκαν σε φορεία από την κάψουλα SpaceX Crew Dragon, εμφανώς εξαντλημένοι, με ενδείξεις σοβαρής σωματικής κόπωσης. Η αποκατάσταση αναμένεται να είναι μακρά, παρόμοια με την αποθεραπεία ασθενών που εξέρχονται από κώμα. Η μηδενική βαρύτητα προκαλεί απώλεια μυϊκής μάζας, μείωση οστικής πυκνότητας και επιδείνωση της όρασης. Πολλοί αστροναύτες επιστρέφουν φορώντας γυαλιά – παρότι είχαν τέλεια όραση πριν πετάξουν. Πιο ανησυχητική, όμως, είναι η έκθεση σε διαστημική ακτινοβολία. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η πολύμηνη παραμονή εκτός ατμόσφαιρας αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου. Ο οργανισμός εκτίθεται σε επίπεδα ακτινοβολίας που στη Γη θα θεωρούνταν απαγορευτικά.
有可能太空生活对人的精神压力极大
苏尼·威廉姆斯（Suni Williams）滞留太空九个月后返回地球的前后对比
左前-右后 pic.twitter.com/UWO1P6in2m
— Robinson · 鲁棒逊 (@python_xxt) March 21, 2025
Πέρα από τη φυσική καταπόνηση, υπάρχει και η ψυχολογική. Πολλοί αστροναύτες βιώνουν το λεγόμενο overview effect – μια βαθιά υπαρξιακή αλλαγή στην αντίληψη, καθώς αντικρίζουν τη Γη σαν μια μικρή, εύθραυστη σφαίρα στο σκοτάδι του Σύμπαντος. Η σύνδεση με την ανθρωπότητα γίνεται απόλυτη, και η επιστροφή στον πλανήτη φέρνει συναισθηματική βαρύτητα μεγαλύτερη από αυτήν που αφήνουν πίσω. Το άγχος και η κατάθλιψη είναι συχνά, καθώς η προσαρμογή στην καθημερινότητα αποδεικνύεται πιο δύσκολη από την ίδια την αποστολή. Τελικά, η ηρωική επιστροφή από το Διάστημα δεν συνοδεύεται από αποθέωση, ούτε από bonus. Μόνο από μια προσαρμογή στο βαρύ φορτίο του οξυγόνου και της καθημερινότητας. Και ένα ελάχιστο επίδομα – για να θυμίζει, ίσως, ότι οι πιο δύσκολες αποστολές στον κόσμο δεν πληρώνονται με υπερωρίες.
