Σε έναν κόσμο που έχει μάθει να μετρά την επιτυχία με αριθμούς, μισθούς και υλικά κέρδη, έρχεται μια απάντηση απλή και αποστομωτική: η καλοσύνη μάς κάνει πιο ευτυχισμένους από έναν υψηλό μισθό. Αυτό καταγράφει με σαφήνεια η φετινή Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας, που παρουσιάστηκε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ευτυχίας (20 Μαρτίου). Δεν πρόκειται για μια ρομαντική θεωρία, αλλά για ένα αποτέλεσμα πολυεπίπεδης διεθνούς έρευνας, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Gallup, το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το Δίκτυο Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Κι όμως, μέσα σε έναν πλανήτη γεμάτο ανησυχία και ανασφάλεια, το 70% των ανθρώπων δηλώνει πως έκανε μια πράξη καλοσύνης μέσα στον τελευταίο μήνα. Μπορεί να ήταν μια δωρεά, μια εθελοντική δράση, ή ένα μικρό καθημερινό “κάτι” για έναν άλλο άνθρωπο. Και αυτό, όπως λένε οι επιστήμονες, αρκεί για να κάνει τη διαφορά. «Σε μια εποχή που όλοι πιστεύουν πως η ευτυχία αγοράζεται ή εξασφαλίζεται μέσω οικονομικής ασφάλειας, τα δεδομένα μάς φέρνουν αντιμέτωπους με μια βαθύτερη, πιο ανθρώπινη αλήθεια», σημειώνει η Ilana Ron-Levey της Gallup.
Οι γενναιόδωρες πράξεις αποφέρουν περισσότερη ευτυχία από μια αύξηση μισθού. Και αυτή η διαπίστωση είναι, όσο κι αν ξενίζει, απολύτως ξεκάθαρη. Η καθηγήτρια κοινωνικής ψυχολογίας Lara Aknin εξηγεί μέσα από πειράματα την απλή δύναμη της προσφοράς: έδωσαν σε φοιτητές ένα μικρό χρηματικό ποσό — 2 έως 5 δολάρια — και τους ζήτησαν να το ξοδέψουν είτε για τον εαυτό τους είτε για κάποιον άλλον. Όσοι το προσέφεραν σε τρίτους ένιωσαν πιο χαρούμενοι, πιο πλήρεις, πιο συνδεδεμένοι με τους γύρω τους. Το ίδιο μοτίβο επαναλήφθηκε και σε χώρες όπως η Ουγκάντα, η Ινδία, η Νότια Αφρική.
Γιατί; Γιατί η καλοσύνη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θέλει να βγεις από τον εαυτό σου. Να παραμερίσεις την ατομικότητα και την κούραση. Να διαθέσεις χρόνο, ενέργεια, προσοχή. Είναι επιλογή που απαιτεί ψυχικό κόπο — και γι’ αυτό έχει τόσο μεγάλο αντίκτυπο. Σε έναν κόσμο που επιμένει να μετρά την αξία μας με βάση τον πλούτο μας, η καλοσύνη είναι μια επαναστατική πράξη. Είναι το «όχι» σε μια κοινωνία που μας διδάσκει ότι το χρήμα είναι το απόλυτο μέτρο. Είναι η υπενθύμιση ότι η ευτυχία κρύβεται στην προσφορά, στην επαφή, στη σύνδεση με τον άλλο. Δεν είναι εύκολο να είσαι καλός. Είναι δύσκολο. Είναι επίπονο. Και όμως, είναι αυτό που —σύμφωνα με τα ίδια τα στοιχεία— μας γεμίζει περισσότερο από κάθε άλλο επίτευγμα. Η πιο σκληρή αλήθεια; Ίσως δεν μας λείπουν τα χρήματα. Μας λείπει η καλοσύνη.
