Δεν είναι μόνο κουρασμένοι. Δεν είναι απλώς ανήσυχοι. Η γενιά Z —νέοι μεταξύ 18 και 26 ετών— είναι ψυχικά εξαντλημένοι. Και τα δεδομένα δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (APA), το 91% των νέων αυτής της γενιάς βιώνει σωματικά ή συναισθηματικά συμπτώματα στρες: από χρόνια κόπωση και διαταραχές ύπνου, μέχρι διαρκές αίσθημα άγχους. Σε αντίθεση, τα ποσοστά στους Millennials φτάνουν το 79%, ενώ στους Baby Boomers μόλις το 59%. Το χάσμα είναι ενδεικτικό μιας γενιάς που βιώνει κρίση μέσης ηλικίας πριν καν κλείσει τα 30. Η οικονομική ανασφάλεια αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα στρεσογόνο παράγοντα. Το 82% των ερωτηθέντων της Gen Z δήλωσαν ότι τα οικονομικά τους προκαλούν άγχος, ενώ σύμφωνα με τη Deloitte, σχεδόν οι μισοί (46%) ζουν από μεροκάματο σε μεροκάματο. Η αδυναμία εξασφάλισης στέγης, η εκτόξευση του πληθωρισμού και το άγχος για το μέλλον συνθέτουν ένα ασφυκτικό σκηνικό.
Παρά το γεγονός ότι η Gen Z είναι η πιο μορφωμένη γενιά μέχρι σήμερα, αυτό δεν μεταφράζεται σε εργασιακή ασφάλεια ή ψυχική ανθεκτικότητα. Αντιθέτως. Το 35% των εργαζόμενων νέων πήρε άδεια για λόγους άγχους το τελευταίο έτος, σύμφωνα με το Mental Health UK. Παράλληλα, το 67% δηλώνει “καμένο” στον εργασιακό του χώρο, όπως αποκάλυψε έρευνα του LinkedIn. Οι λόγοι; Μη ρεαλιστικές απαιτήσεις, έλλειψη υποστήριξης, χαμηλή αίσθηση νοήματος στη δουλειά και μια διαρκής αίσθηση ότι τίποτα δεν είναι αρκετό. Όπως σημειώνει ο ειδικός οργανωσιακής ηγεσίας Santor Nishizaki, η αποσύνδεση των νέων από την εργασία κατά την πανδημία δεν ήταν τεμπελιά —ήταν συμπτωματική εξουθένωσης: μείωση της απόδοσης, αποστασιοποίηση, επικοινωνιακή απομόνωση, μοναξιά. Κι όλα αυτά, πολύ πριν παγιωθούν επαγγελματικά.
Τα social media, που για τη Gen Z αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικής τους ταυτότητας, μετατρέπονται συχνά σε καθρέφτες πίεσης και μειονεξίας. Σύμφωνα με το Pew Research Center, το 59% των νέων αισθάνεται ότι πρέπει να φαίνεται “τέλειο” online, ενώ το 43% δηλώνει ότι οι πλατφόρμες τους κάνουν να νιώθουν χειρότερα με τον εαυτό τους. Ο ψυχολογικός αντίκτυπος είναι άμεσος. Μελέτη του Πανεπιστημίου του Bath έδειξε ότι μόλις μία εβδομάδα αποχής από τα social media μειώνει αισθητά το άγχος. Κι όμως, για πολλούς νέους, ο ψηφιακός κόσμος είναι τόσο κομμάτι της καθημερινότητας, που η αποσύνδεση μοιάζει σχεδόν ανέφικτη. Η Gen Z θα αποτελεί το 27% του εργατικού δυναμικού των χωρών του ΟΟΣΑ μέχρι το 2025. Παράλληλα, αντιστοιχεί ήδη στο ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Και όμως, βρίσκεται στα πρόθυρα ψυχικής κατάρρευσης. Αν δεν υπάρξει παρέμβαση, αυτό δεν θα είναι απλώς ένα ατομικό πρόβλημα —θα είναι οικονομικά, κοινωνικά και δημογραφικά καταστροφικό.
Τι μπορεί (και πρέπει) να αλλάξει
Οι ειδικοί προτείνουν άμεσες, πολυεπίπεδες λύσεις:
-
Μεταρρύθμιση στο εργασιακό περιβάλλον: Ευέλικτα ωράρια, ημέρες ψυχικής υγείας, προγράμματα ευεξίας.
-
Οικονομική εκπαίδευση: Εισαγωγή προγραμμάτων οικονομικής διαχείρισης σε σχολεία και χώρους εργασίας.
-
Ψυχική υποστήριξη: Πρόσβαση σε θεραπεία μέσω πανεπιστημίων και εφαρμογών όπως το BetterHelp και το Headspace.
-
Ψηφιακή αποτοξίνωση: Καθορισμός ορίων χρήσης οθόνης και ενθάρρυνση αποσύνδεσης από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Gen Z: Μια γενιά σε σταυροδρόμι, όχι αδιέξοδο
Η γενιά Z δεν είναι “εύθραυστη”. Είναι εκτεθειμένη. Σε οικονομικές πιέσεις, κοινωνικές συγκρίσεις, υπαρξιακή ανασφάλεια και ψυχική εξάντληση. Η κρίση που βιώνει είναι πραγματική, πολύπλευρη και επείγουσα. Αν την αγνοήσουμε, διακινδυνεύουμε όχι μόνο το μέλλον της, αλλά και την ψυχική υγεία μιας ολόκληρης κοινωνίας. Το ερώτημα δεν είναι αν μπορεί να αντέξει. Είναι αν θα την αφήσουμε να σηκώσει μόνη της αυτό το βάρος.
