Σε μια θάλασσα αβεβαιότητας και ρευστών ισορροπιών, η Ανατολική Μεσόγειος μετατρέπεται σταδιακά σε γεωπολιτικό ταμπλό, όπου οι συμμαχίες επαναχαράσσονται, η στρατηγική επιρροή μετριέται σε ναυτικά μίλια και τα μηνύματα μεταφέρονται όχι μόνο με λέξεις, αλλά και με φρεγάτες. Καθώς η Ουάσιγκτον τηρεί μια αμφίσημη στάση στα ελληνοτουρκικά και οι παλινδρομήσεις στην ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ προκαλούν προβληματισμό, η Αθήνα στρέφει το βλέμμα της εκεί όπου η σταθερότητα μετατρέπεται σε πολιτική πυξίδα: στο Παρίσι. Η Γαλλία, που τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί στον πιο συνεπή ευρωπαϊκό σύμμαχο της Ελλάδας, ενισχύει περαιτέρω τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή. Η πρόσφατη κοινή άσκηση του αεροπλανοφόρου «Charles de Gaulle» με μονάδες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού νοτίως της Κρήτης, δεν ήταν μια τυπική επίδειξη ισχύος. Ήταν μια έμπρακτη επιβεβαίωση της διμερούς δέσμευσης σε μια κοινή στρατηγική για την ασφάλεια της περιοχής.
Ταυτόχρονα, το αυξανόμενο ενδιαφέρον της γαλλικής NEXANS για το υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης φανερώνει ότι η γαλλική διείσδυση δεν περιορίζεται στον στρατιωτικό τομέα, αλλά επεκτείνεται και στο πεδίο της στρατηγικής ενέργειας. Ο συμβολισμός είναι σαφής: το Παρίσι δεν βλέπει την Ανατολική Μεσόγειο ως μία ακόμη εξωτερική ζώνη ενδιαφέροντος, αλλά ως πεδίο σταθερής επένδυσης.
Από τα Rafale στις Belharra: η σχέση εμβαθύνεται
Η επίσκεψη του Γάλλου Υπουργού Άμυνας Σεμπαστιέν Λεκορνί στην Αθήνα, και η συνάντησή του με τον Νίκο Δένδια, επισφράγισαν τη βούληση για ενίσχυση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνδρομής του 2021, η οποία είχε ήδη συμπεριλάβει την προμήθεια των μαχητικών Rafale και των τριών φρεγατών Belharra. Πλέον, η συζήτηση περνά σε νέα φάση. Η συμφωνία για την τέταρτη Belharra, συνοδευόμενη από την προμήθεια 16 επιπλέον Exocet, αποτελεί όχι μόνο τεχνική αναβάθμιση, αλλά και πολιτικό μήνυμα εμβάθυνσης της στρατηγικής συμμαχίας. Παρότι υπήρξε υπόγειος εκνευρισμός για την πώληση των πυραύλων Meteor από τη Γαλλία στην Τουρκία, ο Νίκος Δένδιας φρόντισε να θέσει με ευθύτητα τα όρια: «Η Ελλάδα είναι βέβαιη ότι η Γαλλία θα σταθμίσει την ανάγκη διατήρησης του ελληνικού στρατηγικού πλεονεκτήματος απέναντι σε δυνάμεις αναθεωρητισμού». Η αναφορά στην Τουρκία ήταν σιωπηρή, αλλά ξεκάθαρη.
Το παρασκήνιο της 4ης Belharra και η ελληνική εξίσωση
Το φαινομενικά αυτονόητο βήμα της αγοράς μιας ακόμη φρεγάτας κρύβει ένα περίπλοκο παρασκήνιο διαπραγματεύσεων. Η Ελλάδα, μέσω της πρότασης που αναμένεται να συζητηθεί στο ΚΥΣΕΑ τη Μεγάλη Τετάρτη, επιδιώκει μερίδιο της κατασκευής της 4ης Belharra να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, και μάλιστα με μειωμένο κόστος σε σχέση με τις προηγούμενες. Στο επίκεντρο βρίσκεται το εν εξελίξει Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Naval Group και των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, με τον Γάλλο Υπουργό Άμυνας να υπογραμμίζει την αξία της συμπαραγωγής, τόσο για την ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας, όσο και για την στρατηγική αυτονομία της Ελλάδας. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελληνική πλευρά ζητά κόστος κοντά στα 850 εκατομμύρια ευρώ, με την παροχή εξοπλισμού αιχμής να προσφέρεται δωρεάν ως αντιστάθμισμα για τις παλινωδίες με τους Meteor.
Από τα ναυπηγεία στον δορυφορικό ουρανό
Η Naval Group, σύμφωνα με γαλλικές πηγές, έχει καταθέσει σχέδιο για τοπική γραμμή παραγωγής έως και επτά φρεγατών, γεγονός που θα μετέτρεπε τον Σκαραμαγκά σε γεωστρατηγικό κόμβο της αμυντικής βιομηχανίας της Ανατολικής Μεσογείου. Ωστόσο, η επιλογή των ναυπηγείων δεν είναι μόνο ζήτημα κόστους ή τεχνογνωσίας. Το γεγονός ότι οι Γάλλοι αποφεύγουν την ΟΝΕΧ της Ελευσίνας, όπου υπάρχουν έντονες αμερικανικές συμμετοχές, φανερώνει τη διστακτικότητα του Παρισιού να μοιραστεί τεχνολογία αιχμής με πλατφόρμες υπό αμερικανική επιρροή. Η γεωπολιτική αντιπαλότητα ΗΠΑ–ΕΕ σε ζητήματα κυριαρχίας στην άμυνα και την τεχνολογία αποτυπώνεται ακόμη και στα… καρφιά των ναυπηγείων. Και δεν σταματά εκεί. Οι επόμενοι μήνες, σύμφωνα με πληροφορίες από το Παρίσι, ενδέχεται να φέρουν πρόταση για συνεργασία στον τομέα της διαστημικής τεχνολογίας, με επίκεντρο τα δορυφορικά συστήματα παρακολούθησης και επιτήρησης. Η Γαλλία επιδιώκει να καταστήσει την Ελλάδα πυλώνα της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας, όχι μόνο στη θάλασσα, αλλά και στο… διάστημα.
Η Ελλάδα και η Γαλλία μπαίνουν πλέον σε μια νέα στρατηγική περίοδο, όπου η συνεργασία τους ξεπερνά τις παραδοσιακές συμβάσεις. Δεν πρόκειται μόνο για κοινές αξίες ή ιστορικούς δεσμούς. Πρόκειται για κοινά συμφέροντα, κοινές απειλές και κοινές επιδιώξεις ισχύος σε μια περιοχή που μετατρέπεται σε νευραλγικό κόμβο της ευρωπαϊκής και νατοϊκής ασφάλειας. Η τέταρτη φρεγάτα Belharra δεν είναι απλώς ένα νέο πλοίο για το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Είναι το σύμβολο της στρατηγικής επιμονής της Αθήνας, η άγκυρα που συνδέει την Ελλάδα με μια Ευρώπη της άμυνας, και ο πυρήνας μιας νέας γεωπολιτικής αρχιτεκτονικής που διαμορφώνεται τώρα – πάνω σε ατσάλι, τεχνολογία και αποφασιστικότητα.
