Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στο Βήμα της Κυριακής, ο Γιώργος Παπανδρέου επανέρχεται με λόγο αιχμηρό και αυτοκριτικό, θέτοντας στο επίκεντρο την ανάγκη για γενναίες πολιτικές αποφάσεις και ιστορική ειλικρίνεια. Ο πρώην πρωθυπουργός μιλά για το σήμερα μέσα από το πρίσμα του χθες, υπερασπίζεται τη στρατηγική του Πρώτου Μνημονίου και απαντά με πολιτικά επιχειρήματα σε όσους αμφισβήτησαν τις προθέσεις, τις πράξεις και τα κίνητρα εκείνης της περιόδου.
«Ο Ελληνισμός μεγαλουργεί έξω, αυτοϋπονομεύεται μέσα»
Ο Παπανδρέου ασκεί δριμεία κριτική στο σημερινό πολιτικό σκηνικό, κάνοντας λόγο για ανακύκλωση ενός «φαύλου συστήματος», το οποίο – όπως λέει – παραπέμπει στην εποχή της μεγάλης κρίσης. Καταλογίζει στην κυβέρνηση απουσία οράματος, μεταχείριση του κρατικού ταμείου ως ιδιωτικό κεφάλαιο, αδιαφορία για τη στρατηγική ανασυγκρότηση και ένα εμπορικό έλλειμμα που – όπως τονίζει – ξεπερνά εκείνο του 2009. Την ίδια ώρα, επισημαίνει ότι η αξιοπιστία της χώρας φθείρεται εκ νέου «από την αλαζονεία και την απαξίωση των θεσμών».
Για το Μνημόνιο: «Στρατηγικά σταθερός, αλλά υπήρξαν επικοινωνιακά λάθη»
Αναφερόμενος στην απόφαση του 2010 να προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης, ο πρώην πρωθυπουργός δηλώνει πως δεν μετανιώνει για την κατεύθυνση, αλλά αναγνωρίζει ότι υπήρξαν σοβαρές αδυναμίες σε επίπεδο πολιτικής προετοιμασίας και επικοινωνίας. Διευκρινίζει ότι η απόφαση ήταν προϊόν συλλογικής διαδικασίας – συνεδρίασης του Άτυπου Υπουργικού Συμβουλίου – και όχι ατομική πρωτοβουλία. Όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί, όπως υποστηρίζει, είχαν ενημερωθεί πλήρως, ενώ η συναίνεση που δόθηκε τότε, αποσιωπάται συστηματικά σήμερα. Ο Γιώργος Παπανδρέου απαντά και στην πολυσυζητημένη επιλογή του Καστελλόριζου για την ανακοίνωση του Μνημονίου. Όπως εξηγεί, η επιλογή του δεν ήταν ούτε τυχαία ούτε αποσπασματική, αλλά βαθιά συμβολική: «Το Καστελλόριζο ήταν πάντα για μένα σημείο έμπνευσης και δημιουργικότητας. Ένα σύμβολο του Ελληνισμού που δεν υποκύπτει, αλλά μετατρέπει την κρίση σε ευκαιρία», λέει, προσθέτοντας ότι είχε δοθεί και πρακτική συνέχεια με την παρουσία του σε προγραμματισμένη συνέλευση με φορείς της Δωδεκανήσου.
«Το δίλημμα ήταν πραγματικό: ή πρόγραμμα ή χάος»
Ανατρέχοντας στις πιέσεις των αγορών και τη δραματική αβεβαιότητα εκείνης της περιόδου, ο πρώην πρωθυπουργός υπενθυμίζει πως δεν υπήρχε καμία ρεαλιστική εναλλακτική πρόταση. «Εκείνοι που υποστήριζαν “να δανειστούμε από τη Ρωσία” αναπαρήγαν σενάρια φαντασίας. Όσοι έλεγαν “αργήσατε”, αγνοούσαν ότι είχαμε ήδη προχωρήσει σε περικοπές 15,9 δισ. ευρώ μέχρι τον Απρίλιο του 2010 – το μεγαλύτερο πρόγραμμα λιτότητας στην Ευρώπη, όπως ανέφερε ο ΟΟΣΑ». Σχολιάζοντας τις φωνές που ζητούσαν εκλογές, τις απορρίπτει ως «εθνικά ανεύθυνες»: «Θα εγκατέλειπα τη χώρα στη δίνη, για να σώσω το κόμμα; Δεν είμαστε όλοι ίδιοι».
Η φράση που έμεινε ιστορική, επανέρχεται και πάλι στη συνέντευξη. Ο Παπανδρέου εξηγεί: «Τα λεφτά υπάρχουν, αν τα κυνηγήσεις. Αν τα αντλήσεις με σχέδιο και αξιοποίηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας. Δεν ήταν σύνθημα ευκολίας, αλλά κάλεσμα σε ρήξη με τη σπατάλη, τη διαφθορά και την πελατειακή ασυδοσία». Συμπληρώνει δε με αιχμές κατά της ΝΔ, φέρνοντας ως παράδειγμα την τραγωδία στα Τέμπη: «Δεν μπόρεσαν να εγκαταστήσουν ηλεκτρονική σηματοδότηση, αλλά κατάφεραν να στήσουν παρακρατικό μηχανισμό παρακολουθήσεων. Και να καλύψουν το σημείο του εγκλήματος με μπαζώματα». Ο πρώην πρωθυπουργός δεν διστάζει να ασκήσει κριτική και στις επόμενες κυβερνήσεις, κατηγορώντας τόσο τη Νέα Δημοκρατία όσο και τον ΣΥΡΙΖΑ για εμπόριο ψευδαισθήσεων και απουσία ουσιαστικού οράματος. «Οι μεν υποσχέθηκαν μεταρρυθμίσεις, ενώ συντηρούσαν το βαθύ κράτος. Οι δε επένδυσαν στην αγανάκτηση και διολίσθησαν στη δημαγωγία. Το αποτέλεσμα; Χάθηκε πολύτιμος χρόνος».