Η έλλειψη επαρκούς σωματικής δραστηριότητας παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα δημόσιας υγείας στον σύγχρονο κόσμο, με σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο στη σωματική, αλλά και στη νοητική και ψυχική ευεξία. Με βάση νέα εκτενή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Global Health το 2024, η παγκόσμια τάση δείχνει ότι όλο και περισσότεροι ενήλικες δεν πληρούν τις βασικές ελάχιστες συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για φυσική άσκηση.
Τι προτείνει ο ΠΟΥ για τη διατήρηση της υγείας:
-
Τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκησης την εβδομάδα, ή
-
75 λεπτά έντονης άσκησης, ή
-
Ισοδύναμος συνδυασμός των δύο.
Ένας εύκολος δείκτης για το επίπεδο της άσκησης είναι η αναπνοή και η δυνατότητα ομιλίας. Αν μπορείτε να μιλήσετε αλλά όχι να τραγουδήσετε ενώ ασκείστε, βρίσκεστε σε μέτριο επίπεδο. Αν δεν μπορείτε να μιλήσετε με άνεση, η δραστηριότητα θεωρείται έντονη. Η μελέτη αξιολόγησε δεδομένα από 507 εθνικές έρευνες μεταξύ 2010 και 2022, καταγράφοντας την πραγματική εικόνα της φυσικής δραστηριότητας σε 197 χώρες.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα:
-
Το 2022, το 31,3% των ενηλίκων παγκοσμίως δεν πληρούσε τις ελάχιστες προδιαγραφές άσκησης.
-
Το ποσοστό αυτό ήταν αυξημένο σε σχέση με το 2000 (23,4%) και το 2010 (26,4%).
-
Η φυσική αδράνεια αυξήθηκε σε 103 χώρες.
-
Οι γυναίκες ήταν λιγότερο δραστήριες από τους άνδρες (33,8% έναντι 28,7%).
-
Η αδράνεια αυξάνεται αισθητά στους άνω των 60 ετών.
Οι χειρότερες επιδόσεις καταγράφονται σε χώρες της Μέσης Ανατολής, Δυτικής και Νότιας Ασίας, με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να σημειώνουν το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως (2 στους 3 ενήλικες χωρίς επαρκή άσκηση). Αντίθετα, οι χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής και της Ανατολικής Ευρώπης καταφέρνουν να διατηρήσουν θετικά ποσοστά, χάρη κυρίως στον ενεργό τρόπο ζωής, τις χειρωνακτικές εργασίες και τις λιγότερο καθιστικές συνήθειες. Η Ιαπωνία αποτελεί ιδιάζουσα περίπτωση: παρότι μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις άσκησης, παραμένει ένα από τα πιο υγιή και ευτυχισμένα έθνη, λόγω της περιπατητικής κουλτούρας και της υγιεινής διατροφής.
Η Ελλάδα στο παγκόσμιο πλαίσιο
Η χώρα μας κατατάσσεται στην 55η θέση σε σύνολο 197 χωρών, με το 35% των ενηλίκων να μην ασκείται επαρκώς. Το ποσοστό αυτό, αν και όχι από τα χειρότερα, παραμένει ανησυχητικό και δείχνει ότι πάνω από ένας στους τρεις Έλληνες δεν ενσωματώνει συστηματική άσκηση στην καθημερινότητά του. Η έλλειψη χρόνου, η καθιστική εργασία, η περιορισμένη αστική πρόσβαση σε πράσινους χώρους και η απουσία κουλτούρας καθημερινής κίνησης είναι μερικοί από τους λόγους που δυσκολεύουν τη διατήρηση ενός ενεργού τρόπου ζωής. Ο ΠΟΥ έχει θέσει ως παγκόσμιο στόχο τη μείωση της φυσικής αδράνειας κατά 15% έως το 2030.
Όμως, η παρούσα μελέτη δείχνει ότι:
-
Η πιθανότητα επίτευξης του στόχου είναι μικρότερη του 1%.
-
Μόνο η Ωκεανία και η υποσαχάρια Αφρική φαίνεται να βρίσκονται σε τροχιά βελτίωσης (πιθανότητες 70%-74%).
Η αξία της πρόληψης
Η φυσική δραστηριότητα δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια. Είναι εργαλείο πρόληψης για καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη, παχυσαρκία, κατάθλιψη και άνοια.
Για να αλλάξει η τάση, είναι απαραίτητο:
-
Η άσκηση να ενσωματωθεί στις πολιτικές υγείας, παιδείας και αστικού σχεδιασμού.
-
Να δημιουργηθούν προσβάσιμοι δημόσιοι χώροι και υποδομές για άσκηση.
-
Να προωθηθούν καμπάνιες ευαισθητοποίησης με έμφαση στην πρόληψη και την καθημερινή κίνηση.
-
Να ενισχυθούν τα προγράμματα άσκησης για άτομα άνω των 60 ετών, που φαίνεται να πλήττονται περισσότερο.
