Η υπόθεση Θανάση Νικολάου εξελίσσεται πλέον σε σύμβολο διαχρονικής θεσμικής αποτυχίας
Δύο δεκαετίες μετά τον τραγικό θάνατο του 26χρονου Θανάση Νικολάου, ο οποίος το 2005 είχε εντοπιστεί νεκρός κάτω από γέφυρα στο χωριό Άλασσα της Λεμεσού, η κυπριακή Δικαιοσύνη επιβεβαιώνει τελικά ότι πρόκειται για δολοφονία, ωστόσο αρνείται να προχωρήσει σε ποινικές διώξεις. Η εξέλιξη προκαλεί οργή στην οικογένεια και την κοινή γνώμη, που επί χρόνια ζητούν την πλήρη αποκάλυψη της αλήθειας και την τιμωρία των ενόχων. Η τελευταία ποινική ανάκριση, υπό τους Λάμπρο Παππά – αντιστράτηγο ε.α. της ΕΛ.ΑΣ – και Θανάση Αθανασίου, κατέληξε με σαφήνεια: ο Θανάσης δολοφονήθηκε με στραγγαλισμό. Το σώμα του, όπως διαπιστώθηκε, έφερε σημάδια κακοποίησης, σπασμένα οστά και ρήξη οργάνων, ενδείξεις ότι πιθανώς βασανίστηκε πριν τον θάνατό του. Οι ανακριτές υπέδειξαν πως ο νεαρός στρατιώτης, που υπηρετούσε σε μονάδα με σοβαρά περιστατικά καψωνιών, παρανομίας και διακίνησης ναρκωτικών, είχε ζητήσει μετάθεση μόλις μία ημέρα πριν εντοπιστεί νεκρός. Το πόρισμα περιγράφει μία στρατιωτική μονάδα εκτός ελέγχου και αφήνει σοβαρές υπόνοιες ότι η δολοφονία διαπράχθηκε ώστε να φιμωθεί ο Θανάσης, ο οποίος γνώριζε για τις παράνομες δραστηριότητες. Το σώμα του μεταφέρθηκε κάτω από τη γέφυρα για να σκηνοθετηθεί ως αυτοκτονία.
Οι ανακριτές πρότειναν ποινικές διώξεις κατά του πρώην ιατροδικαστή Πανίκου Σταυριανού και συγκεκριμένων αστυνομικών και στρατιωτικών, οι οποίοι φέρονται να συνέβαλαν στη συγκάλυψη του εγκλήματος. Κατηγορίες όπως ψευδής έκθεση, καταστροφή αποδεικτικών στοιχείων και παραμέληση καθήκοντος περιλαμβάνονται στην αναφορά. Ωστόσο, ο Γενικός Εισαγγελέας της Κυπριακής Δημοκρατίας απέρριψε το πόρισμα, επικαλούμενος ανεπαρκή μαρτυρικά στοιχεία για την άσκηση διώξεων. Καμία κατηγορία δεν πρόκειται να ασκηθεί, παρά την επιβεβαίωση ότι ο θάνατος ήταν εγκληματική ενέργεια. Οι φυσικοί αυτουργοί παραμένουν άγνωστοι, και η παρέλευση 20 ετών καθιστά, σύμφωνα με τις αρχές, αδύνατη την ταυτοποίηση.
Η μητέρα του Θανάση, Ανδριάνα Νικολάου, μιλώντας στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, καταγγέλλει ότι η Δικαιοσύνη και οι θεσμοί «προστατεύουν επί 20 χρόνια εκείνους που συγκάλυψαν το έγκλημα». Καταλογίζει προσωπικά ευθύνες στον πρώην ιατροδικαστή, τον οποίο κατηγορεί πως μέσα σε δέκα λεπτά στη σκηνή απέκλεισε τη δολοφονία χωρίς καν να προχωρήσει σε νεκροψία – γεγονός για το οποίο η Κύπρος καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για πλημμελή διερεύνηση. «Αυτοί που σκότωσαν τον γιο μου ήταν ερασιτέχνες, αλλά επαγγελματίες είναι αυτοί που συγκάλυψαν και συνεχίζουν να συγκαλύπτουν», δήλωσε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «η διαφθορά στη Νομική Υπηρεσία δεν έχει πάτο ούτε τέλος». Κάνει λόγο για συνειδητή καταστροφή στοιχείων, ατιμωρησία και θεσμική υποκρισία, ζητώντας την αφύπνιση της κοινωνίας. Ο Θανάσης Νικολάου είχε ταξιδέψει εθελοντικά από την Αυστραλία για να υπηρετήσει την πατρίδα των γονιών του. Η υπόθεση του κατέδειξε, σύμφωνα με τη μητέρα του, τη βαθιά κρίση του κράτους δικαίου και την ανεπάρκεια των μηχανισμών λογοδοσίας στην Κύπρο. Παρά τα τρία πορίσματα – δύο ποινικών ανακρίσεων και της τελευταίας θανατικής – που μιλούν ξεκάθαρα για δολοφονία, το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: κανείς δεν λογοδοτεί.
