Σάπιες πληγές στα πόδια εφήβων, βρέφη με εξανθήματα και μητέρες που συνεχίζουν να καπνίζουν ενώ κυοφορούν. Στη Δυτική Αφρική, μια αργή και βασανιστική καταστροφή εξελίσσεται μπροστά στα μάτια του κόσμου. Το συνθετικό ναρκωτικό kush –μια θανατηφόρα ουσία που καπνίζεται όπως η κάνναβη αλλά έχει δεκάδες φορές ισχυρότερες συνέπειες– έχει ήδη παρασύρει μια ολόκληρη γενιά. Στη Σιέρα Λεόνε, ένα κόκκινο μεταλλικό κοντέινερ στο λιμάνι της Φριτάουν κρύβει το μυστικό πίσω από τη λαίλαπα: σακούλες από το Amazon UK και βαρέλια γεμάτα χημικά, με εμφανή προέλευση από το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι τοπικές αρχές το επιβεβαιώνουν: πρόκειται για τις πρώτες ύλες του kush. Η εξάπλωση του ναρκωτικού δεν περιορίζεται μόνο στη Σιέρα Λεόνε. Λιβερία, Γουινέα, Γουινέα-Μπισάου και Γκάμπια βιώνουν το ίδιο εφιαλτικό σκηνικό: εθισμός, κατάρρευση των κοινωνικών ιστών και μια νέα μορφή φτώχειας – όχι μόνο οικονομικής, αλλά και σωματικής, πνευματικής, ηθικής. Το kush, φθηνό και εύκολο στην παραγωγή, αποτελεί εφιάλτη για τις ήδη ευάλωτες κοινωνίες.
Η ανεξάρτητη ερευνήτρια Λουθία Μπερντ Ρουίθ-Μπενίτεθ ντε Λούγο αποκάλυψε πως σε σχεδόν τα μισά δείγματα εντοπίστηκαν νιταζίνες – συνθετικά οπιοειδή έως και 25 φορές ισχυρότερα από τη φαιντανύλη. Οι επιπτώσεις είναι απτές: νεαροί άνδρες που τρεκλίζουν ημιλιπόθυμοι, γυναίκες που γεννούν ασθενικά παιδιά, ανήλικοι που πεθαίνουν ή σαπίζουν από πληγές γεμάτες λοίμωξη. Στην καρδιά του Φριτάουν, η κοινότητα «Under de Bridge family» ζει κυριολεκτικά μέσα σε βρομιά και απόγνωση. Ο 17χρονος Ιμπραΐμ δείχνει τα πόδια του: «Έχασα πάνω από 10 φίλους. Αυτό το πράγμα μάς σκοτώνει». Η Ελίζαμπεθ, έγκυος μητέρα που δεν έχει σταματήσει τη χρήση, μιλάει δακρυσμένη: «Ξέρω πως είναι λάθος. Αλλά δεν έχω άλλη διέξοδο. Το kush με κάνει να ξεχνώ».
Στη Γκάμπια, η αστυνομία επιχειρεί να ανακόψει τη διακίνηση με σκληρά μέτρα, όμως το αποτέλεσμα είναι η βίαιη περιθωριοποίηση μεταναστών και η αναπαραγωγή ξενοφοβικών αντιδράσεων. Το παράνομο εμπόριο απλώς μετακινείται υπόγεια. Ένας πρώην διακινητής δηλώνει ξεκάθαρα: «Δεν το έκανα με δικά μου λεφτά. Οι άλλοι το ζητούσαν. Εγώ ήθελα μόνο να ζήσει το παιδί μου». Το kush δεν είναι πια τοπικό πρόβλημα. Οι διαδρομές του, σύμφωνα με τη GI-TOC, ξεκινούν από εργοστάσια και αποθήκες της Ευρώπης και της Ασίας – με σημεία προέλευσης ακόμα και από τη Βρετανία. Η παθητικότητα των χωρών προέλευσης είναι πια συνενοχή. Η κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε απευθύνει διεθνή έκκληση: «Δεν μπορούμε μόνοι μας. Χρειαζόμαστε συντονισμένη δράση». Στην πιο παραμελημένη γωνιά της παγκόσμιας κοινότητας, εξελίσσεται μια σιωπηλή γενοκτονία – όχι από όπλα, αλλά από χημικά και αδιαφορία. Η βραβευμένη δημοσιογράφος Γιούσρα Ελμπαγκίρ, που μετέφερε αυτό το ρεπορτάζ από τη Σιέρα Λεόνε και το Σουδάν, το έθεσε εύστοχα: «Η δουλειά μας είναι να δείχνουμε την αλήθεια, ακόμη κι όταν όλοι την αγνοούν». Αλλά ποιοι είναι αυτοί που αγνοούν – και για πόσο ακόμα;