της Κωνσταντίνας Γιαννακοπούλου «Το μεγάλο, το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει σήμερα ο άνθρωπος είναι όχι μόνο να προσθέσει χρόνια στη ζωή, αλλά ζωή στα χρόνια» «Το μεγάλο, το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει σήμερα ο άνθρωπος είναι όχι μόνο να προσθέσει χρόνια στη ζωή, αλλά ζωή στα χρόνια». Η φράση, αν και ειπώθηκε πριν […]
της Κωνσταντίνας Γιαννακοπούλου
«Το μεγάλο, το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει σήμερα ο άνθρωπος είναι όχι μόνο να προσθέσει χρόνια στη ζωή, αλλά ζωή στα χρόνια»
«Το μεγάλο, το πραγματικό πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει σήμερα ο άνθρωπος είναι όχι μόνο να προσθέσει χρόνια στη ζωή, αλλά ζωή στα χρόνια». Η φράση, αν και ειπώθηκε πριν από αρκετό καιρό στο πρώτο Διεθνές Συνέδριο Γεροντολογίας στη Λιέγη, δεν παύει να εκφράζει μια κοινωνική πραγματικότητα, πολύ δε περισσότερο στις μέρες που η ποιότητα της ζωής συμπιέζεται από τον αγώνα για επιβίωση.
Ειδικά, στην Ελλάδα του σήμερα, το πρόβλημα αυτό παραμένει πιο επίκαιρο παρά ποτέ. Ο κοινωνικός ρόλος των ηλικιωμένων έχει πλέον συρρικνωθεί, οι δραστηριότητές τους είναι περιορισμένες, οι οικονομικές τους δυνατότητες πενιχρές, οι μετακινήσεις σπάνιες και ο ρόλος τους μέσα στην οικογένεια υποβαθμισμένος. Είμαστε η χώρα με τους με τους γοργότερους ρυθμούς γήρανσης στην Ευρώπη. Παρόλα αυτά, η κοινωνική πολιτική αντιμετωπίζει αυτήν την δημογραφική πραγματικότητα σαν νόσο. Οι συζητήσεις περιορίζονται στο πόσο μας κοστίζουν οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας σε συντάξεις και δαπάνες για την υγεία και δεν εστιάζουν στο πώς οι άνθρωποι αυτοί θα εξακολουθήσουν να παραμένουν ενεργά μέλη της κοινωνίας.
Ενεργός γήρανση και παθολογικό γήρας
Τα γηρατειά είναι αναπόφευκτα, αυτό όμως που αποτελεί προσωπική επιλογή του καθενός είναι πώς θα βιώσει την τρίτη ηλικία. Η κα Μυρτώ-Μαρία Ράγγα, Ψυχολόγος-Γεροντολόγος και Υπεύθυνη Προγραμμάτων και Δημοσίων Σχέσεων «50και Ελλάς», εξηγεί τα οφέλη της ενεργού γήρανσης σε αντίθεση με το παθολογικό γήρας: «Το τι ακριβώς σημαίνει για τον καθένα η ενεργός γήρανση έχει να κάνει με τις προσωπικές επιλογές, με το κατά πόσο κάποιος ήταν ενεργός στο παρελθόν, με το αν έχει κοινωνικές επαφές ή όχι και αν μπαίνει στη διαδικασία όταν “χάσει” κάποιους ανθρώπους από τη ζωή του να γνωρίσει άλλους».
Η ζωή μετά τη συνταξιοδότηση
Όταν κάποιος αποσύρεται από τη δουλειά του, δεν σημαίνει ότι αυτομάτως παύει να είναι παραγωγικός. Τον άφθονο ελεύθερο χρόνο που έχει ένας συνταξιούχος μπορεί να τον εκμεταλλευτεί εποικοδομητικά, όπως υπογραμμίζει η κα Ράγγα. «Κάποιος που βγήκε στη σύνταξη μπορεί να γίνει μέλος σε διάφορες ομάδες ή συλλόγους, να συνεχίσει να έχει επαφές με νεότερους, να μπει σε μια διαδικασία συνεχούς επιμόρφωσης (δια βίου μάθηση), να φροντίζει την υγεία του (σωστή διατροφή και τακτικός ιατρικός έλεγχος)».
«For Silver Safety»
Η Ελλάδα είναι η χώρα με τους με τους γοργότερους ρυθμούς γήρανσης στην Ευρώπη
Ένα Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης με τίτλο «4ΧF for SILVER SAFETY» δημιουργήθηκε για την ασφάλεια των ατόμων ηλικίας 50 και άνω, και έχει ως στόχο την ενδυνάμωση των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, προσφέροντας λύσεις για την επιτυχή αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Η κα Ράγγα αναφέρει σχετικά: «Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι δωρεάν. Στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: της διατροφής, της σωματικής ενδυνάμωσης και ευεξίας, της νοητικής ενδυνάμωσης και της απάτης σε διάφορους τομείς. Οι εταίροι της 50+ στο πρόγραμμα είναι φορείς από την Πολωνία, την Κύπρο και τη Σλοβακία».
Τρίτη ηλικία και κατάθλιψη
Ένα πολύ συχνό φαινόμενο που συναντάται στους ανθρώπους της τρίτης ηλικίας είναι η κατάθλιψη. Η ειδικός εξηγεί την προέλευση του φαινομένου: «Η κατάθλιψη είναι απόρροια της αδράνειας, όχι της προχωρημένης ηλικίας των ανθρώπων. Εκείνοι που δεν δραστηριοποιούνται, που δεν αντιμετωπίζουν τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή τους, είναι πιθανό να την παρουσιάσουν σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν βρίσκονται».
Η οικονομική κρίση μαστίζει τους ηλικιωμένους
Δεν υπάρχει ομάδα του πληθυσμού στην Ελλάδα της κρίσης που να μην έχει δεχτεί οικονομικό πλήγμα. Ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στους νεότερους και στους μεγαλύτερους είναι ότι ένας άνθρωπος άνω των 65 δεν έχει άλλη επιλογή από το να αποδεχτεί τη μοίρα του. Η σύνταξή του έχει περικοπεί, εργασία δεν μπορεί να βρει, ώστε να συμπληρώσει το εισόδημά του, και πρέπει να ζήσει πολλές φορές ακόμα και με 300 ευρώ τον μήνα. Μόλις με τρεις λέξεις, η κα Ράγγα περιγράφει πολύ εύστοχα πώς αυτό τους επηρεάζει ψυχολογικά: «Ανασφάλεια, αβεβαιότητα και εσωστρέφεια».
Η τεχνολογία έφερε απομόνωση
«Σε πάρα πολύ μικρό χρονικό διάστημα οι τεχνολογίες μπήκαν έντονα στην καθημερινότητά μας, αφήνοντας απέξω τους ηλικιωμένους, που δεν είχαν την δυνατότητα να προσαρμοστούν, καθώς δεν υπήρχε καμία πρόβλεψη για εκείνους», επισημαίνει η ψυχολόγος. «Αυτή η κατάσταση είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν κοινωνικά στερεότυπα και οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας να απομονωθούν». Τα τελευταία χρόνια όμως η κατάσταση έχει αρχίσει να βελτιώνεται, όπως σημειώνει η ίδια: «Υπάρχει μια μικρή σταδιακή βελτίωση στην εξοικείωση των μεγάλων ανθρώπων με την τεχνολογία, βέβαια έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας».
Η συμβολή των παππούδων στο μεγάλωμα των εγγονών
«Ο παππούς και η γιαγιά, εκτός του ότι δίνουν ανάσες χρόνου, που στις σημερινές συνθήκες είναι τόσο πολύτιμες για τους γονείς, συμβάλλουν αποφασιστικά και στην ήρεμη διαβίωση των παιδιών και στη σωστή τους διαπαιδαγώγηση από την οικογένεια, και τελικά στη διατήρηση του ίδιου του θεσμού της ελληνικής οικογένειας», τονίζει κλείνοντας η κα. Ράγγα, όσον αφορά στον ρόλο των ηλικιωμένων μέσα στην οικογένεια.
Κακοποίηση ηλικιωμένων
Η κακομεταχείριση των ηλικιωμένων είναι ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα, όπως σημειώνει ο Γεράσιμος Κουρούκλης, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του μη κερδοσκοπικού, εθελοντικού οργανισμού «Γραμμή Ζωής»: «Συχνά οι ίδιοι πέφτουν θύματα κακοποίησης είτε του ίδιου του οικογενειακού τους περιβάλλοντος, είτε των ανθρώπων που τους “φροντίζουν”, με στόχο τις περισσότερες φορές να τους αποσπάσουν χρήματα και περιουσιακά στοιχεία».
4 εκατ. άνθρωποι άνω των 60 ετών βιώνουν κακοποίηση
Τα στοιχεία είναι αδιάψευστοι μάρτυρες αυτής της θλιβερής πραγματικότητας στην Ευρώπη: «2,7 % (4 εκατομμύρια) του συνόλου των ατόμων άνω των 60 ετών βιώνουν σωματική κακοποίηση, το 19,4% (29 εκατομμύρια) βιώνουν ψυχολογική κακοποίηση, το 3,8% (6 εκατομμύρια) βιώνουν οικονομική εκμετάλλευση και το 0,7% (1 εκατομμύριο) βιώνουν σεξουαλική κακοποίηση κάθε χρόνο».
Περιστατικά που σοκάρουν
Έχουν συμπληρωθεί 10 χρόνια από την ίδρυση της «Γραμμής Ζωής» και τα περιστατικά που έχουν κληθεί οι άνθρωποι του οργανισμού να αντιμετωπίσουν πολλές φορές προκαλούν αποτροπιασμό: «Το σύγχρονο Κωσταλέξι στο Πήλιο είναι μια περίπτωση που δύσκολα μπορεί να ξεχάσει κάποιος. Επρόκειτο για μια γερόντισσα, που ο γαμπρός της την πήρε από το σπίτι της και την έκλεισε σε μια τρώγλη, προκειμένου να εκμεταλλευτεί το σπίτι και τη σύνταξή της. Την ηλικιωμένη αναζήτησαν από το πρόγραμμα “Βοήθεια στο σπίτι” του δήμου. Όταν εντοπίστηκε, βρισκόταν σε άθλια κατάσταση με σπασμένο χέρι, καθώς ο γαμπρός της ήταν βίαιος. Ζητήσαμε τότε από τον εισαγγελέα την άμεση απομάκρυνση της ηλικιωμένης από τον συγκεκριμένο χώρο, κάτι το οποίο δεν έγινε, ζητήθηκε μόνο η ποινική δίωξη του θύτη. Αποτέλεσμα αυτής της ιστορίας είναι ο γαμπρός της να δικάζεται στις 17 Μαρτίου, ενώ η ηλικιωμένη έφυγε προ ολίγων ημερών από τη ζωή. Από το 2013 μέχρι πρόσφατα αυτή η γυναίκα βασανιζόταν».
Ξεχασμένη η τρίτη ηλικία
Σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα αντιμετωπίζει η «Γραμμή Ζωής», όπως υπογραμμίζει ο κ. Κουρούκλης, αφενός γιατί η οικονομική κρίση έχει μειώσει τα έσοδα του οργανισμού, που προέρχονται αποκλειστικά από δωρεές, και αφετέρου λόγω της γενικότερης στάσης της κοινωνίας, όσον αφορά στους ηλικιωμένους: «Είναι αρνητικός παράγοντας το ότι η δράση η δική μας στρέφεται στην τρίτη και τέταρτη ηλικία, δηλαδή ανθρώπους άνω των 60 ετών. Δύσκολα οι Έλληνες βάζουν το χέρι στην τσέπη για ανθρώπους ηλικιωμένους. Πιο εύκολα θα ενισχύσουν έναν οργανισμό που ασχολείται με παιδιά ή ακόμα και ένα φιλοζωικό σωματείο».
Όπως θέλει και μπορεί να ενισχύσει τη «Γραμμή Ζωής» με οποιοδήποτε τρόπο, μπορεί να επικοινωνήσει στα τηλέφωνα 211-3499700, 210-5246202 ή στο site lifelinehellas.gr
