Γράφει η Ευτυχία Παπούλια Κοινωνιολόγος Το πρόβλημα της Ενωμένης Αριστεράς σήμερα είναι πώς να μείνει ενωμένη και πώς να μείνει Αριστερά. Φρέντυ Γερμανός Ένας από τους πιο σπουδαίους κοινωνιολόγους, ο Έριχ Φρομ, στο βιβλίο του «Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία», αναφέρεται στην ανάγκη του ανθρώπου να εντάσσεται σε κοινωνικές ομάδες, πολιτικές, θρησκευτικές, ιδεολογικές, προκειμένου να νιώθει […]
Γράφει η Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Το πρόβλημα της Ενωμένης Αριστεράς σήμερα είναι πώς να μείνει ενωμένη και πώς να μείνει Αριστερά.
Φρέντυ Γερμανός
Ένας από τους πιο σπουδαίους κοινωνιολόγους, ο Έριχ Φρομ, στο βιβλίο του «Ο φόβος μπροστά στην ελευθερία», αναφέρεται στην ανάγκη του ανθρώπου να εντάσσεται σε κοινωνικές ομάδες, πολιτικές, θρησκευτικές, ιδεολογικές, προκειμένου να νιώθει πιο ασφαλής και να δώσει διέξοδο στα αισθήματα μοναξιάς και αβεβαιότητας που προξενεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής.
Η ένταξη σε αυτές τις ομάδες τον απαλλάσσει από την ευθύνη των αποφάσεων και των πράξεών του. Έχει όμως ένα τίμημα. Το άτομο παύει να είναι ελεύθερο, να είναι ο εαυτός του και υιοθετεί τον τύπο της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς που του επιβάλλεται.
Συμβαίνει όμως και το αντίστροφο. Άτομα, ιδιαίτερα νέοι με αδιαμόρφωτη προσωπικότητα, με συγκεκριμένη συμπεριφορά και συγκεκριμένες τάσεις, να εντάσσονται ασυναίσθητα σε ένα έτοιμο γι’ αυτούς καταφύγιο ιδεών και συμπεριφοράς όπως είναι οι αναρχικές οργανώσεις και ομάδες- με μοναδικό κίνητρο την εκτόνωσή τους.
Έτσι λοιπόν, τα άτομα που ανήκουν ή συγκροτούν κάθε ομάδα, είτε πρόκειται για πολιτικά κόμματα είτε για θρησκευτικές οργανώσεις είτε για οπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων, έχουν κοινά στοιχεία συμπεριφοράς.
Διαφορετικά στους Νεοδημοκράτες, διαφορετικά στους Αριστερούς, στους Χρυσαυγίτες, στους Παναθηναϊκούς, στους Ολυμπιακούς, στους Αεκτζήδες. ΄
Τέτοια στοιχεία είναι η εξωτερική εμφάνιση, η ευγένεια, η επιθετικότητα, ο χλευασμός, ο αυτοσαρκασμός, η ποιότητα του χιούμορ και όλα όσα χαρακτηρίζουν την κοινωνική συμπεριφορά.
Στην πολιτική, κάποια κόμματα τα χαρακτηρίζει η μετριοπάθεια ως προς τους χαρακτηρισμούς και τη διαχείριση του πολιτικού λόγου και κάποια άλλα η επιθετικότητα και το υβρεολόγιο.
Τα κοινά αυτά στοιχεία κατά κανόνα δεν αφορούν μόνο στους πολιτικούς εκφραστές του κάθε κόμματος αλλά ενυπάρχουν και στην ψυχολογία και συμπεριφορά των ψηφοφόρων και οπαδών τους.
Η άρνηση για παράδειγμα της Συριζαικής Αριστεράς να σεβαστεί το στερεότυπο και να αποποιηθεί τη γραβάτα, συνιστά ένα είδος ήπιας επιθετικότητας και περιφρόνησης απέναντι στην παγκόσμια αστική τάξη, συμπεριλαμβανομένων και των πρώην κομμουνιστικών κοινωνιών.
Αυτού του είδους η επιθετικότητα της Αριστεράς στην αστική τάξη, που αποτελεί και τον πυρήνα της ιδεολογίας της, είναι τόσο διάχυτη στη συμπεριφορά της, που δεν της αφήνει το περιθώριο να υπερασπιστεί βασικές αρχές, που συγκροτούν την ιδεολογία της και να πείσει τους πολίτες. Αποδεικνύεται ακράδαντα, πως τους παρασύρει στην ίδια επιθετικότητα.
Το δόγμα πως μπορεί να πάρει τον πλούτο από τους λίγους και να τον μοιράσει στους πολλούς, αποδείχτηκε ταυτόχρονα και απάτη και αυταπάτη.
Η ελπίδα που είχε καλλιεργηθεί από την Αριστερά για επανόρθωση συγκεκριμένων αδικιών ήταν επίσης μια ομολογημένη απάτη.
Βέβαια, η πίστη στις προεκλογικές υποσχέσεις των κομμάτων δεν υπήρξε ποτέ παρά μόνο ως μία αμυδρή ελπίδα «να γίνουν τουλάχιστον τα μισά από όσα υπόσχονται». Μία παγίδα που πάντα στήνεται και στην οποία πάντα πέφτουν οι ψηφοφόροι.
Μπορεί η ένταξη του ατόμου σε κοινωνικές ομάδες να είναι συνέπεια εσωτερικών τάσεων και επιλογών.
Όμως η ένταξή μας σε συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, που επιβεβαιώνεται με την ψήφο, δεν προέρχεται από την ανάγκη να ανήκουμε σε κάποια ομάδα για λόγους ανασφάλειας.
Είναι μία ασυναίσθητη ταύτιση με ορισμένους ανθρώπους με τους οποίους υπάρχουν κοινά στοιχεία κοινωνικής συμπεριφοράς και τρόπου σκέψης που χαρακτηρίζουν και τους εκφραστές ενός πολιτικού κόμματος.
Τα άτομα αυτά έχουν το πλεονέκτημα να νιώθουν ελεύθερα αλλά και την επίγνωση πως είναι απροστάτευτα. Και κυρίως, δεν είναι εύκολα θύματα υποσχέσεων.
Και όλοι αυτοί, εμείς δηλαδή που η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο δεν είναι παρά ένας ανεκπλήρωτος πόθος, ένα κατά συνθήκη ψέμα, με ποια κριτήρια θα ψηφίσουμε στις εκλογές που έρχονται;
Τα πολιτικά κόμματα και οι αρχηγοί τους δεν είναι παρά η μικρογραφία της κοινωνίας όπως με τον πιο έντονο τρόπο παρουσιάστηκε τις τελευταίες ημέρες στη Βουλή με εκφράσεις που είναι περιττή η αναπαραγωγή τους.
Από την χυδαιότητα του πεζοδρομίου έως την εκφραστική ευγένεια, στην οποία αρκετοί –ευτυχώς- επιμένουν, υπάρχει μία διαβάθμιση που μας εκπροσωπεί.
Αν δεχτούμε, και πρέπει να δεχτούμε, πως ο υπεύθυνος πολίτης έχει χρέος να ψηφίζει έστω κι αν δεν τον εκφράζει απόλυτα κάποιο κόμμα, ας αφήσουμε την επιλογή όχι στις υποσχέσεις αλλά στα αντανακλαστικά μας. Όπως και στην κοινωνική ζωή. Αυτούς που μας γοητεύουν.
Με το ντύσιμό τους, τα λόγια τους, τις φιλοφρονήσεις τους, το άρωμά τους, την αύρα που εκπέμπουν. Αν αυτόν που έχουμε απέναντί μας και μας μιλάει, θα τον θέλαμε για φίλο μας ή σύντροφό μας, τότε με αυτόν ταιριάζουμε, αυτός μας εκφράζει, αυτόν θα πρέπει να αναδείξουμε.
Θα γνωρίζουμε όμως, πως όταν δίνουμε την ψήφο μας σε υβριστές, είναι αυτή ακριβώς η «ποιότητα» που μας εκφράζει.
