Μια φορά κι έναν καιρό ήταν το Μινιόν. Και όσοι το πρόλαβαν ήταν πολύ τυχεροί. «Οι μισοί Έλληνες πέρασαν από το μαγαζί μου, για να μην πω όλοι. Πολλές φορές καθόμουν σαν τον John Wanamaker στην πόρτα και τους καλημέριζα, τους κοίταζα στα μάτια -οι πλείστοι με ξέρανε- και κάναμε και από ένα νόημα. Ήταν δουλειά αυτό που έκανα, δεν το έκανα για να χασομερήσω, ήταν μέρος του έργου μου». Η παραπάνω φράση του Ιωάννη Γεωργακά σε μια συνέντευξή του, ιδρυτή του Μινιόν συμπυκνώνει την εμπορική φιλοσοφία και τη σφραγίδα ενός δαιμόνιου Έλληνα επιχειρηματία.
Το πιο επιτυχημένο πολυκατάστημα στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, αυτό που άνοιξε το δρόμο για αυτές τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, ήταν το δημιούργημα ενός φτωχού χωριατόπαιδου, το οποίο μετουσιώθηκε σε μια από τις πλέον εμβληματικές επιχειρηματικές φυσιογνωμίες της χώρας μας. Ο Ιωάννης Γεωργακάς γεννήθηκε το 1913 σε ένα χωριό της Ολυμπίας. Παιδί πάμφτωχης οικογένειας, κατέφτασε μόνος του στην Αθήνα στα 13 του χρόνια για να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην πρωτεύουσα εργάστηκε στο μπακάλικο ενός θείου του, στη συνέχεια ως σερβιτόρος στην πλατεία Βάθη, έπειτα σε πρατήριο τσιγάρων αλλά και ως τσιλιαδόρος ενός παπατζή.
Ποιος θυμάται το Minion, το μεγαλύτερο μεγάλο κατάστημα;
Σαν σήμερα, το 1980, τα πολυκαταστήματα ΜΙΝΙΟΝ και Κατράντζος πυρπολούνται και καταστρέφονται ολοσχερώς. Το γεγονός αποδίδεται σε τρομοκρατική ενέργεια. pic.twitter.com/vGkA5Q8D5D— Editor_Gr (@Editor_gre) December 19, 2022
Κοιτάζοντας από τότε μακριά, ο Γεωργακάς εγγράφηκε σε νυχτερινό σχολείο για εμποροϋπαλλήλους
Μάλιστα, στη διάρκεια της ζωής του θα αποκτήσει δύο πανεπιστημιακά διπλώματα, ένα στα 45 και το άλλο στα 83 του χρόνια. Όταν τελείωσε τη στρατιωτική του θητεία, ξεκίνησε να εργάζεται ως πλασιέ με το ποδήλατό του, προμηθεύοντας με μικροπράγματα τα περίπτερα. Σε αυτό το σημείο, ο νεαρός πια Γεωργακάς βρίσκει το πεπρωμένο του σε ένα περίπτερο στα Χαυτεία.
Μινιόν, κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα…
Το Μινιόν -από το ομηρικό «μινύος» που σημαίνει πολύ μικρός-, ξεχώριζε από όλα τα υπόλοιπα περίπτερα γιατί διέθετε από τσιγάρα, εφημερίδες και στυλό μέχρι γυαλιά, είδη καπνού και πολλά άλλα μικροαντικείμενα. Ο Γεωργακάς πείθει τον ιδιοκτήτη του Μινιόν, Άγγελο Σεραφειμίδη, ο οποίος μόλις έχει φτάσει από την Αμερική, να συνεταιρισθούν. Επρόκειτο για μια «χρυσή» συνάντηση δύο δαιμόνιων εμπορικών μυαλών, κάτι που φάνηκε και από τις πρωτοποριακές ιδέες που εφάρμοσαν για τα ελληνικά δεδομένα, ευθύς αμέσως.
Όπως θα έγραφε ο Γεωργακάς στην αυτοβιογραφία του: «Πουλούσαμε πακετάκια με δέκα λάμες, αντί να πουλάμε ένα ένα τα ξυραφάκια, σε καλές τιμές. Για τον κοσμάκη, αυτό ήταν μεγάλη οικονομία». Το Μινιόν κάνει εγκαίνια το 1944 και από εκείνη τη στιγμή, η ιστορία του Γεωργακά αλλά και του λαμπερού πολυκαταστήματος στο 13 της οδού Πατησίων, θα κυλήσουν σαν νερό. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’50 ο Γεωργακάς θα έχει αγοράσει ένα δεκαώροφο κτίριο, κοντά στην Ομόνοια, και λίγο μετά θα αγοράζει και το διπλανό του. Στο μεταξύ ο Σεραφειμίδης αποχωρεί από το σχήμα και ο Γεωργακάς γίνεται ο μόνος ιδιοκτήτης.
https://twitter.com/Curva__Fiesole/status/1606639941903355904
Ο δαιμόνιος ιδιοκτήτης
Όταν φτάνει η δικτατορία, το Μινιόν είναι το μεγαλύτερο κατάστημα της Αθήνας, αλλά και όλης της Ελλάδας, με σημαντική κερδοφορία. Μάλιστα, η ιστορία θέλει τις ημέρες του Πολυτεχνείου, τον Γεωργακά να προσφέρει καταφύγιο σε δεκάδες φοιτητές που προσπαθούσαν να ξεφύγουν τη σύλληψη. Ο δαιμόνιος ιδιοκτήτης του Μινιόν έδινε στους κυνηγημένους να φορέσουν ρούχα υπαλλήλων του καταστήματος.
Τη δεκαετία του ’70, το Μινιόν είχε μεταμορφωθεί πια σε ένα τεράστιο σύγχρονο πολυκατάστημα, που δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Ήταν μάλιστα το ενδέκατο μεγαλύτερο σε όλη την Ευρώπη, με ετήσιες πωλήσεις που προσέγγισαν το ένα δισεκατομμύριο δραχμές. Το Μινιόν γίνεται έτσι το σήμα κατατεθέν της πρωτεύουσας αλλά και το σύμβολο της μετάβασης από την επαρχιώτικη ζωή και τη δικτατορία στην αστική ζωή, στη μεταπολίτευση, στη μοντέρνα ζωή στην πρωτεύουσα, στην Ελλάδα που γινόταν ένα σύγχρονο κράτος.
Όλα πάνω του έδειχναν την πρόοδο, τη φυγή της χώρας προς τα μπρος- το πρώτο κατάστημα που καθιερώνει ετήσιες εκπτώσεις, καταργεί τα παζάρια θέτοντας καθορισμένες τιμές, καθιερώνει τη διαφήμιση στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, τοποθετεί κυλιόμενες σκάλες, χρησιμοποιεί από τους πρώτους τον υπολογιστή, εισάγει τη λίστα αγορών και τη λίστα γάμου, τοποθετεί κλιματιστικά και στις μεγάλες του δόξες φτάνει να λειτουργεί μέχρι και κομμωτήριο, καφετέρια, εστιατόριο, μπαρ αλλά και ταξιδιωτικό γραφείο!
Χριστούγεννα στο Μινιόν
Τα Χριστούγεννα αποτελούν μάλιστα, μια πολύ σημαντική στιγμή τόσο για το Μινιόν, όσο και για τους Αθηναίους. Οι πληθωρικοί, εντυπωσιακοί στολισμοί και τα φώτα αλλά και η πληθώρα παιδικών παιχνιδιών αλλά και εορταστικών ειδών, κάνουν την επίσκεψη στο Μινιόν, εκ των ων ουκ άνευ. Πλήθος οικογενειών συρρέουν για να φωτογραφηθούν τα παιδιά τους με τον Άγιο Βασίλη, αλλά και να γνωρίσουν τον ίδιο τον ιδρυτή, που ήταν πάντα εκεί μοιράζοντας σοκολάτες στα παιδιά σαν άλλος Άγιος Βασίλης.
Όταν το κακό χτύπησε το Μινιόν
Κι όμως. Χριστούγεννα ήταν (παραμονές) όταν το κακό χτύπησε το Μινιόν. Στις τρεις μετά τα μεσάνυχτα, εκείνης της Παρασκευής του 1980 ακούστηκαν εκρήξεις και γρήγορα το πολυκατάστημα τυλίχθηκε στις φλόγες, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, όπως περιέγραψαν αυτόπτες μάρτυρες. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από τους υψηλότερους ορόφους, όπου βρίσκονταν τα πλέον εύφλεκτα υλικά, στοιχείο που επιβεβαίωσε ότι ήταν εμπρησμός. Με προκήρυξη που έφτασε μέσω ταχυδρομείου στις εφημερίδες, στις 22 Δεκεμβρίου, η οργάνωση-φάντασμα «Επαναστατική Οργάνωση Οκτώβρης 80» ανέλαβε την ευθύνη του εμπρησμού.
Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική, πάνω από δύο δισεκατομμύρια υπολογίστηκαν οι ζημιές και για κάποιο καιρό στη θέση του παλιού αστραφτερού Μινιόν έστεκε ένα θλιβερός σκελετός. Ο Γεωργακάς αρνήθηκε να κηρύξει πτώχευση και έφτιαξε ξανά από το μηδέν το «παιδί του» -όπως αποκαλούσε το Μινιόν- με τη βοήθεια των υπαλλήλων του και την αμέριστη αγάπη του κόσμου. Παρόλα αυτά, η χρυσή περίοδος είχε παρέλθει ανεπιστρεπτί. Το 1983, μη μπορώντας να αντισταθμίσει τα τεράστια έξοδα της επανεκκίνησης του, το Μινιόν, πέρασε στα χέρια τού κράτους και εντάχθηκε στις λεγόμενες «προβληματικές επιχειρήσεις». Η πτωτική πορεία του μόλις είχε ξεκινήσει δειλά-δειλά για να μπει οριστική τελεία το 1998.
Το Μινιόν, θα αναβιώσει ξανά μέχρι το τέλος του 2023 – σύμφωνα με τις δηλώσεις του διευθύνοντα συμβούλου της Dimand ΑΕ, στης οποίας την κυριότητα έχει περιέλθει το κτίριο. Τα σχέδια «μιλάνε» για μια ανακαίνιση που θα μεταμορφώσει ριζικά και εντυπωσιακά το κτίριο που έχει γίνει εδώ και δεκαετίες ένα φάντασμα του εαυτού του, σε ένα σύγχρονο κομψοτέχνημα μικτής χρήσης.