Όλοι, αργά ή γρήγορα, βρισκόμαστε στο στόχαστρο μιας επίκρισης ή μπροστά σε έναν άνθρωπο που, συνειδητά ή μη, μας προκαλεί. Κι όμως, η πρώτη αντίδραση τις περισσότερες φορές είναι παρορμητική: υψωμένοι τόνοι, ειρωνείες, επιθετικότητα ή – στο άλλο άκρο – σιωπή που μας παγιδεύει σε ρόλο παθητικού αποδέκτη. Κανένα από αυτά, όμως, δεν οδηγεί σε ουσιαστική λύση. Το αντίθετο: συντηρεί την ένταση και ενισχύει την αποσταθεροποίηση. Υπάρχει όμως μια φράση – απλή, ήρεμη και εξαιρετικά αποτελεσματική – που μπορεί να σταματήσει την επίθεση, να αποκαταστήσει την ισορροπία και να προσφέρει σε εσάς τον έλεγχο της κατάστασης. Μια φράση που – σύμφωνα με ειδικούς – όχι μόνο αποφορτίζει το κλίμα, αλλά συχνά φέρνει τον επικριτή σε θέση άμυνας.
Η φράση-κλειδί
«Αυτό είναι ενδιαφέρον, μπορείτε να εξηγήσετε τι εννοείτε;» Μπορεί να μοιάζει ήπια, σχεδόν αθώα, όμως η δύναμή της βρίσκεται ακριβώς στην ηρεμία και την προτροπή για διευκρίνιση.
Όπως εξηγεί ο ψυχολόγος και συγγραφέας Dr. Jeffrey Bernstein, η συγκεκριμένη φράση λειτουργεί σε τρία επίπεδα:
-
Σας δίνει χρόνο να επεξεργαστείτε τα συναισθήματά σας πριν αντιδράσετε παρορμητικά.
-
Μετατοπίζει τη δυναμική της συζήτησης, δίνοντας σε εσάς τον έλεγχο και αποτρέποντας την ένταση.
-
Αιφνιδιάζει ελαφρώς τον συνομιλητή σας, καλώντας τον να σκεφτεί πιο ώριμα τη στάση και τα λόγια του.
Όταν χρησιμοποιείτε αυτή τη φράση, αναγκάζετε τον άλλον να αναλάβει την ευθύνη της πρόκλησης. Ο επικριτής καλείται να αναπτύξει τη σκέψη του, να εξηγήσει τι ακριβώς εννοεί – και πολύ συχνά, ακριβώς εκεί, νιώθει εκτεθειμένος, αμήχανος ή απροετοίμαστος. Όπως σημειώνει ειδικός σε θέματα διαχείρισης συγκρούσεων στη στήλη του στο Psychology Today, η φράση “μπορεί να προκαλέσει ακόμη και σιωπή”. Ξαφνικά, η επίθεση σταματά. Η συζήτηση αλλάζει τροχιά. Και εσείς δεν έχετε παγιδευτεί σε μια αμυντική θέση.
Όταν η ωριμότητα κερδίζει τη σύγκρουση
Φανταστείτε ένα παράδειγμα: Η πεθερά σχολιάζει τον τρόπο που μεγαλώνετε τα παιδιά σας. Ένας φίλος σας αμφισβητεί ανοιχτά μια απόφασή σας. Ένας συνάδελφος ή προϊστάμενος εκτοξεύει μια αιχμηρή παρατήρηση.
Αντί να μπείτε σε αντιπαράθεση ή να «μαζευτείτε» στη σιωπή, πείτε απλά: «Αυτό είναι ενδιαφέρον. Μπορείτε να εξηγήσετε τι ακριβώς εννοείτε;». Θα εκπλαγείτε από την αλλαγή της έκφρασης, του τόνου, του ρυθμού. Θα νιώσετε πιο ήρεμοι, πιο σταθεροί, πιο έτοιμοι να θέσετε τα όρια σας χωρίς να υψώσετε τείχη. Το να απαντάτε με περιέργεια αντί με θυμό δεν είναι αδυναμία – είναι δείγμα ωριμότητας και αυτοκυριαρχίας. Είναι ο τρόπος να βγείτε από τη δίνη της πρόκλησης και να αναδείξετε την εσωτερική σας δύναμη, χωρίς να χάσετε τον σεβασμό προς εσάς ή τον άλλον. Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε μπροστά σε έναν επικριτικό ή επιθετικό λόγο, θυμηθείτε: Η πιο σοφή αντίδραση δεν είναι πάντα η πιο θορυβώδης. Καμιά φορά, το «μπορείτε να εξηγήσετε τι εννοείτε;» ακούγεται πιο δυνατά από κάθε φωνή.
