Με μια φράση που δεν πέρασε απαρατήρητη, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κώστας Μπάρκας σχολίασε την επανεμφάνιση του ονόματος του Αλέξη Τσίπρα στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης: «Ο Αλέξης Τσίπρας όταν φτερνίζεται, παθαίνουν πνευμονία από τη Νέα Δημοκρατία μέχρι τη Ζωή Κωνσταντοπούλου», ανέφερε στην εκπομπή του Action24, θέλοντας να δείξει πως η παρουσία του πρώην πρωθυπουργού εξακολουθεί να προκαλεί αναστάτωση σε όλο το πολιτικό φάσμα.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το λεγόμενο «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο» φαίνεται να επανασυσπειρώνεται κάθε φορά που ο Τσίπρας εμφανίζεται στο πολιτικό κάδρο – ακόμα κι αν ο ίδιος παραμένει μακριά από την πρώτη γραμμή. «Γιατί; Επειδή υπάρχει», υπογράμμισε. Όταν ρωτήθηκε ευθέως αν επιθυμεί την επιστροφή του Τσίπρα στην ηγεσία, απέφυγε να απαντήσει. Τόνισε όμως ότι πολλοί σημερινοί πολιτικοί παράγοντες, είτε ως βουλευτές είτε ως επικεφαλής κομμάτων, οφείλουν την ανάδειξή τους στον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό. Το κλίμα στο στούντιο έλαβε και πιο χιουμοριστικό χαρακτήρα, όταν ο εκπρόσωπος Τύπου της ΝΔ, Τάσος Γαϊτάνης, σχολίασε: «Μην πλευριτωθούμε μόνο άμα γυρίσει», με τον Κώστα Μπάρκα να ανταπαντά: «Είναι βέβαιο ότι θα πλευριτωθείτε».
Ποιος κινεί τα νήματα της επιστροφής;
Η συζήτηση για πιθανή επιστροφή του Τσίπρα εντείνεται το τελευταίο διάστημα, όχι μόνο λόγω των ζυμώσεων στην Κουμουνδούρου, αλλά και εξαιτίας του αυξανόμενου ενδιαφέροντος που επιδεικνύουν κυβερνητικοί κύκλοι και συγκεκριμένα media. Παρά το γεγονός ότι μέρος του κόσμου της Αριστεράς βλέπει θετικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η διακίνηση του σεναρίου μοιάζει να εξυπηρετεί κατά βάση την επικοινωνιακή στρατηγική του Μεγάρου Μαξίμου. Με τη Νέα Δημοκρατία να εμφανίζει δημοσκοπική κόπωση και την αυτοδυναμία να φαντάζει πλέον απίθανη ακόμα και με το σημερινό εκλογικό σύστημα, η κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να ανακατεύει την τράπουλα της αντιπολίτευσης. Ένα πιθανό «comeback Τσίπρα», χωρίς επεξεργασμένο πλαίσιο, θα μπορούσε να διασπάσει εκ νέου τις όμορες δυνάμεις και να συντηρήσει το σενάριο της πολιτικής κυριαρχίας της ΝΔ ακόμη και σε μετεκλογικές συνεργασίες.
Παρά την ένταση των φημών, ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι επιδιώκει την επιστροφή του σε ηγετικό ρόλο. Αντιθέτως, αναμένεται να παραμείνει στις ΗΠΑ για σχεδόν έναν μήνα, προσκεκλημένος του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Συνεργάτες του επιμένουν πως δεν εξετάζει ενεργό εμπλοκή, ειδικά όχι σε οργανωτικό ρόλο ενός νέου ή επανιδρυμένου φορέα.
Και ορθώς. Η επιστροφή του, υπό τις παρούσες συνθήκες, θα ήταν πιθανότατα περισσότερο επιβαρυντική παρά λυτρωτική για το πολιτικό του κεφάλαιο. Οι τελευταίες κάλπες το 2023 έδωσαν στον ΣΥΡΙΖΑ ποσοστά 20% και 17% αντίστοιχα – επιδόσεις που καταγράφηκαν υπό την ηγεσία του. Οι λόγοι της πτώσης εκείνης δεν έχουν εκλείψει. Όπως προκύπτει και από την έρευνα του Ινστιτούτου ΕΝΑ, οι αρνητικές αντιλήψεις για την κυβερνητική του θητεία έχουν ακόμη βαθιές ρίζες. Έτσι, ακόμα και ένα σενάριο στο οποίο ένα «σχήμα Τσίπρα» καταγράφει π.χ. 17% στις κάλπες, θα κινδύνευε να εγκλωβίσει την προοδευτική παράταξη σε έναν κύκλο στασιμότητας. Το πολιτικό του αποτύπωμα, αντί να ενισχυθεί, μπορεί να αποδυναμωθεί περαιτέρω.
Η παρατεταμένη κρίση εμπιστοσύνης στην Αριστερά
Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο ο Τσίπρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο ευρύτερος χώρος της Αριστεράς βρίσκονται αντιμέτωποι με βαθύτατη κρίση νομιμοποίησης. Η περίοδος Κασσελάκη συνοδεύτηκε από αλλεπάλληλες εσωτερικές συγκρούσεις, διαγραφές, αποχωρήσεις και δημόσιες αλληλοκατηγορίες. Μέχρι και σήμερα, κανείς δεν έχει αναλάβει πολιτική ευθύνη για την πορεία αποσύνθεσης. Δεν έχει υπάρξει ούτε απολογιστικός διάλογος, ούτε αυτοκριτική, ούτε ουσιαστική αποτίμηση των λόγων που έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στην κατάσταση κατάρρευσης. Στελέχη όπως ο Παύλος Πολάκης συνεχίζουν τις επιθέσεις προς όσους αποχώρησαν, ενώ και από την πλευρά της Νέας Αριστεράς υπάρχουν ισχυρές δόσεις δυσπιστίας. Το εσωκομματικό τοπίο μοιάζει περισσότερο με ναρκοπέδιο παρά με έδαφος ώριμο για ενότητα και προοπτική.
Η Αριστερά χρειάζεται βήματα σοβαρότητας, αναστοχασμού και ριζικής αυτογνωσίας. Και αυτά δεν επιτυγχάνονται ούτε με επικοινωνιακές επιστροφές, ούτε με επιπόλαιες ανακοινώσεις. Επιτυγχάνονται με πολιτικό σχέδιο και βαθιά σύνδεση με την κοινωνία. Όλα τα υπόλοιπα είναι παραπλανητικοί θόρυβοι.