Με συντριπτική πλειοψηφία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε την Τετάρτη 8 Μαΐου ψήφισμα-καταπέλτη κατά της Ρωσίας, καταδικάζοντας τις μαζικές απαγωγές ουκρανών παιδιών και τη βίαιη τους «ρωσοποίηση» ως συνειδητή γενοκτονική στρατηγική με στόχο την εξάλειψη της ουκρανικής ταυτότητας. Το ψήφισμα, που εγκρίθηκε με 516 ψήφους υπέρ, μόλις 3 κατά και 34 αποχές, ζητά την άμεση και άνευ όρων επιστροφή όλων των απαχθέντων ανηλίκων. Ανάμεσα στους τρεις που καταψήφισαν ξεχώρισε η παρουσία του Κύπριου ευρωβουλευτή Φειδία Παναγιώτου, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις για τις αιτιολογίες που ακολούθησαν.
Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, η Ουκρανία έχει τεκμηριώσει την παράνομη μεταφορά περισσότερων από 19.500 παιδιών προς τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. Από αυτά, λιγότερα από 1.300 έχουν επιστρέψει. Το Ευρωκοινοβούλιο κατήγγειλε ως εγκληματικές τις παράνομες υιοθεσίες, την υποχρεωτική ένταξη των παιδιών σε ρωσικές οικογένειες, τη στρατιωτική εκπαίδευσή τους και την εκτεταμένη προπαγάνδα που υφίστανται. Πολλά παιδιά ανέφεραν πως τιμωρούνταν επειδή μιλούσαν ουκρανικά και πως δέχονταν την ψυχολογική κακοποίηση ότι η πατρίδα τους τα έχει εγκαταλείψει. Οι ευρωβουλευτές ζητούν από τη Μόσχα πλήρη διαφάνεια για την τύχη και την ταυτότητα όλων των απαχθέντων ανηλίκων, καθώς και την άμεση πρόσβαση ανθρωπιστικών οργανισμών όπως η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού, η UNICEF και το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Το ψήφισμα καλεί την Ε.Ε. και τα κράτη μέλη να ενταχθούν στον Διεθνή Συνασπισμό για την Επιστροφή των Ουκρανών Παιδιών και να ενισχύσουν τις ουκρανικές προσπάθειες για την ιχνηλάτηση και τεκμηρίωση κάθε περίπτωσης απαγωγής. Παράλληλα, υπογραμμίζεται πως κανένα σενάριο ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία δεν μπορεί να θεωρείται ολοκληρωμένο εάν δεν περιλαμβάνει την επιστροφή των παιδιών και την απόδοση ευθυνών για τα εγκλήματα πολέμου. Ήδη το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο έχει εκδώσει εντάλματα σύλληψης κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν και της επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Μαρίας Λβόβα-Μπέλοβα, για εμπλοκή στις απαγωγές.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου Yale, η Ρωσία εφαρμόζει ένα καλά οργανωμένο σχέδιο μαζικών εξαναγκαστικών υιοθεσιών και ιδεολογικής χειραγώγησης ανηλίκων. Πολλά παιδιά εντάσσονται στη νεολαία του ρωσικού στρατού (Yunarmiya) και λαμβάνουν στρατιωτική εκπαίδευση, ενώ αυξάνονται τα λεγόμενα «Κέντρα Πολεμιστών» για την προετοιμασία νεαρών προς στράτευση — με πιο πρόσφατη εγκατάσταση στη Μαριούπολη.
Η παρέμβαση Παναγιώτου και οι αντιδράσεις στο Ευρωκοινοβούλιο
Αίσθηση προκάλεσε η στάση του Κύπριου ευρωβουλευτή Φειδία Παναγιώτου, ο οποίος όχι μόνο καταψήφισε το ψήφισμα, αλλά από το βήμα της Ολομέλειας του Στρασβούργου εξαπέλυσε ευθείες βολές κατά του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη και άλλων ευρωπαίων ηγετών, κατηγορώντας τους για διπλά μέτρα και σταθμά στην εξωτερική πολιτική της Ε.Ε.
«Οι ευρωπαίοι ηγέτες διακόπτουν κάθε επαφή με τη Μόσχα, ενώ την ίδια ώρα διατηρούν ανοικτούς διαύλους με τον Νετανιάχου, παρά τη γενοκτονία που διαπράττεται στη Γάζα. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Κύπρου συνάντησε πρόσφατα τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Γιατί κανείς δεν σκέφτηκε να συνομιλήσει και με τον Πούτιν; Πού είναι η ηθική μας συνέπεια;» αναρωτήθηκε.
Οι τοποθετήσεις του προκάλεσαν σφοδρή αντίδραση εντός της αίθουσας, με συνάδελφό του να τον καλεί να επισκεφθεί την Ουκρανία και να μιλήσει με τις οικογένειες των απαχθέντων παιδιών. Ο Παναγιώτου απάντησε πως έχει ήδη επισκεφθεί τη χώρα και προτίθεται να μεταβεί και στη Ρωσία, για να καταδείξει – όπως είπε – την ανάγκη διαλόγου. «Ουκρανοί πεθαίνουν, η Ευρώπη επανεξοπλίζεται με δισεκατομμύρια, ενώ ο διάλογος είναι δωρεάν. Αυτό πρέπει να κάνουμε, αυτό οφείλουμε να επιδιώξουμε» κατέληξε.
