Σε πολιτική και θεσμική αντιπαράθεση υψηλών τόνων εξελίσσεται η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής σχετικά με την τραγωδία των Τεμπών, με επίκεντρο την απόδοση ενδεχόμενων ποινικών ευθυνών σε υπουργούς και υφυπουργούς που διαχειρίστηκαν το χαρτοφυλάκιο των μεταφορών την τελευταία δεκαετία. Η πρωτοβουλία του κόμματος του Νίκου Ανδρουλάκη, η οποία βασίζεται σε εκτενές υπόμνημα 60 σελίδων, στοχοποιεί πολιτικά πρόσωπα τόσο της σημερινής κυβέρνησης όσο και της προηγούμενης του ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζοντας ότι είχαν λάβει σαφείς και επανειλημμένες προειδοποιήσεις για την επικινδυνότητα του σιδηροδρομικού δικτύου και δεν έλαβαν τα απαιτούμενα μέτρα.
Σύμφωνα με την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, ο πρώην υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής, καθώς και οι υφυπουργοί του –όπως και ο πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Σπίρτζης με στελέχη της δικής του περιόδου– είχαν πλήρη γνώση των κρίσιμων ελλείψεων στα συστήματα ασφαλείας, αλλά παρέλειψαν να ενεργήσουν αποτελεσματικά. Το ΠΑΣΟΚ μάλιστα αποδίδει στους εμπλεκόμενους ενδεχόμενο δόλο, σημειώνοντας ότι, παρότι είχαν επίγνωση του κινδύνου, δεν απέτρεψαν την ανασφαλή λειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής, η οποία τελικώς οδήγησε στο πολύνεκρο δυστύχημα.
Η αντίδραση της κυβέρνησης
Η Νέα Δημοκρατία, από την πλευρά της, απορρίπτει σθεναρά τη νομική βάση της πρότασης, κατηγορώντας το ΠΑΣΟΚ για πολιτική εργαλειοποίηση της τραγωδίας και για προσχώρηση σε τακτικές τύπου ΣΥΡΙΖΑ. «Ο κ. Ανδρουλάκης ζήλεψε το δόγμα Πολάκη», σχολίασαν πηγές της ΝΔ, κάνοντας λόγο για «ατεκμηρίωτο και νομικά αβάσιμο» κατηγορητήριο, το οποίο παραβλέπει βασικές συνταγματικές και δικονομικές αρχές.Η κυβερνητική πλειοψηφία επισημαίνει ότι η εποπτεία των υπουργών Υποδομών σε φορείς όπως ο ΟΣΕ και η ΕΡΓΟΣΕ είναι καθαρά διοικητικού χαρακτήρα και δεν επεκτείνεται σε ζητήματα επιχειρησιακής ασφάλειας, για τα οποία αποκλειστικά υπεύθυνη είναι η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ). Η ΝΔ επικαλείται δε το γεγονός ότι τόσο η ΡΑΣ όσο και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων είχαν χορηγήσει πιστοποιήσεις ασφαλούς λειτουργίας πριν την τραγωδία, γεγονός που –όπως αναφέρουν– αποδυναμώνει τη νομική βάση οποιασδήποτε κατηγορίας περί δόλου εκ μέρους πολιτικών προσώπων.
Επιπλέον, η ΝΔ παραθέτει σειρά αντιφάσεων στο επιχείρημα του ΠΑΣΟΚ, υποστηρίζοντας ότι το κατηγορητήριο κατά διευθυντικών στελεχών των υπηρεσιών του υπουργείου δεν μπορεί να μεταφερθεί αυτομάτως στους πολιτικούς τους προϊσταμένους, ιδίως όταν δεν προηγήθηκαν εισηγήσεις για την ανάγκη λήψης μέτρων. «Η ποινική ευθύνη είναι προσωπική και δεν μεταβιβάζεται ιεραρχικά», σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, προσθέτοντας ότι η πολιτική ευθύνη για διαχρονικά και συστημικά προβλήματα δεν συνεπάγεται κακουργηματική εμπλοκή. Επιφυλάξεις διατυπώνονται επίσης για την εμπλοκή υφυπουργών στην πρόταση, δεδομένου ότι το επίσημο διαβιβαστικό της δικαιοσύνης αφορά μόνο υπουργούς, και όχι τους υφισταμένους τους. Η ΝΔ κάνει λόγο για αυθαίρετη διεύρυνση της πρότασης από το ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να δημιουργηθούν πολιτικές εντυπώσεις.
Αναφορικά με τον πρώην υπουργό του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστο Σπίρτζη, επισημαίνεται ότι ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες του έχουν ήδη παραγραφεί βάσει του προηγούμενου πλαισίου του άρθρου 86 του Συντάγματος, με αποτέλεσμα –όπως υποστηρίζουν από τη ΝΔ– η ενσωμάτωσή του στην πρόταση να είναι περισσότερο επικοινωνιακή παρά ουσιαστική. Το ΠΑΣΟΚ πάντως επιμένει πως η Βουλή δεν μπορεί να παραμείνει απαθής και να αγνοήσει τις σαφείς προειδοποιήσεις που είχαν διατυπωθεί εγγράφως από εργαζομένους, ελεγκτικούς μηχανισμούς και στελέχη του ΟΣΕ για την κατάσταση του δικτύου. Επιπλέον, επισημαίνει ότι η σύσταση της προανακριτικής θα προσφέρει και στα εμπλεκόμενα πολιτικά πρόσωπα τη δυνατότητα να ζητήσουν οι ίδιοι την πλήρη διερεύνηση των πράξεών τους, όπως προβλέπει η παράγραφος 5 του άρθρου 86.