Συμπεράσματα Ευρωεκλογών 2024: Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την κάλπη

Να σταχυολογήσει τα συμπεράσματα των ευρωεκλογών επιχειρεί το περιοδικό Politico το οποίο στέκεται μεταξύ άλλων τόσο στην άνοδο της Ακροδεξιάς και τις αντοχές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, όσο και στην επόμενη ημέρα που θα διαμορφωθεί με τους συσχετισμούς στην ευρωβουλή ενόψει και των διαδικασιών στην Κομισιόν. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το Politico, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) σημείωσε μια καθαρή νίκη στις εκλογές παρά το γεγονός πως τα ακροδεξιά κόμματα σημείωσαν σημαντικά κέρδη σε όλες τις γωνιές της Γηραιάς Ηπείρου. Το ΕΛΚ βρίσκεται σε καλό δρόμο για να έχει περίπου 185 ευρωβουλευτές, το ένα τέταρτο των 720 στο ημικύκλιο, σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία. Είναι το μόνο κεντρώο κόμμα που σημείωσε αύξηση σε αυτές τις εκλογές: Οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) παρέμειναν σταθεροί, ενώ η φιλελεύθερη ομάδα Renew Europe αποδεκατίστηκε.

Από τη θέση ισχύος του, το ΕΛΚ βρίσκεται στην καλύτερη θέση για να καθορίσει την πολιτική της ΕΕ, γέρνοντας την ατζέντα προς τα δεξιά. «Είμαστε το κόμμα της βιομηχανίας, είμαστε το κόμμα των αγροτικών περιοχών, είμαστε το κόμμα των αγροτών της Ευρώπης», δήλωσε πρόσφατα στο Politico ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής της ομάδας του ΕΛΚ στο Κοινοβούλιο. Ενώ το ΕΛΚ θα μπορούσε και πάλι να συμμετάσχει σε έναν μεγάλο συνασπισμό με τους σοσιαλιστές και τους φιλελεύθερους, θα μπορούσε επίσης να διαπραγματευτεί μια σχέση συνεργασίας σε ορισμένα θέματα με κόμματα που βρίσκονται πιο δεξιά – αν μπορεί να το κάνει χωρίς να αποξενώσει τους κεντρώους συμμάχους του. Στο πλαίσιο αυτό, το Politico παραθέτει πέντε βασικά δεδομένα που πρέπει να γνωρίζουμε για τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών.

Συμπέρασμα α’: Μεγάλη νίκη της ακροδεξιάς

Οι ακροδεξιές δυνάμεις σημείωσαν σημαντικά κέρδη σε όλο το μπλοκ. Στη Γαλλία, ο Εθνικός Συναγερμός συγκέντρωσε σχεδόν το ένα τρίτο των ψήφων, εδραιώνοντας την ηγετική θέση του ως η κορυφαία υπερεθνικιστική ομάδα στο επόμενο Κοινοβούλιο. Οι Αδελφοί της Ιταλίας της Ιταλίδας πρωθυπουργού, Τζόρτζια Μελόνι, σημείωσαν παρόμοια άνοδο, με πάνω από το ένα τέταρτο των ψηφοφόρων. Οι δύο ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που βρίσκονται στην πιο δεξιά πλευρά του φάσματος, οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) και η ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), θα ελέγχουν 131 έδρες στο Σώμα. Σε αυτό δεν υπολογίζονται οι 15 νομοθέτες της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, οι 10 εκπρόσωποι του κόμματος Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, οι έξι που ανήκουν στο κόμμα Συνομοσπονδία της Πολωνίας ή τα τρία μέλη του φιλοκρεμλινικού κόμματος Αναγέννηση της Βουλγαρίας.

Η προέλαση της Μελόνι στην Ιταλία υπονόμευσε τη Λέγκα- το άλλοτε ηγετικό κόμμα της ομάδας Ταυτότητα και Δημοκρατία, έχασε τα δύο τρίτα των εδρών του την Κυριακή (09/06). Στην Ισπανία, το κόμμα Vox υπονομεύτηκε ομοίως από το «Το Κόμμα Τελείωσε», ένα νέο κόμμα του οποίου ηγείται η ακροδεξιά προσωπικότητα του διαδικτύου Alvise Pérez. Αυτή η νέα ομάδα εξασφάλισε τρεις έδρες που θα μπορούσαν να πάνε στο Vox, το οποίο διπλασίασε την εκπροσώπησή του και θα έχει έξι νομοθέτες στις Βρυξέλλες κατά την επόμενη θητεία. Αν η ακροδεξιά σχημάτιζε μια ενιαία ομάδα, θα ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στο Κοινοβούλιο, πίσω από το παραδοσιακά κυρίαρχο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Οι αντιπαλότητες και οι διαφωνίες στις τάξεις της καθιστούν αυτό το σενάριο απίθανο, αλλά το τεράστιο μέγεθός της θα ασκήσει, παρ’ όλα αυτά, πίεση προς τα δεξιά στην πολιτική της ΕΕ.

Συμπέρασμα β’: Ο στενός δρόμος της Von der Leyen προς τη νίκη

Τα αποτελέσματα της Κυριακής δείχνουν ότι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν έχει καλές πιθανότητες να παραμείνει στο αξίωμα, αλλά όχι σίγουρες. Εάν κερδίσει την υποστήριξη των εθνικών ηγετών της ΕΕ, θα πρέπει να πείσει το Κοινοβούλιο να επιβεβαιώσει την υποψηφιότητά της. Το 2019, εξελέγη με τις ψήφους του ΕΛΚ, του S&D και της παράταξης Renew Europe του Μακρόν. Ο ίδιος συνασπισμός θα μπορούσε, κατ’ αρχήν, να της παράσχει άλλη μια πλειοψηφία. Θα πρέπει να μετρήσει προσεκτικά τους αριθμούς, διότι η ψηφοφορία για την υποψηφιότητά της είναι μυστική. Την τελευταία φορά που ζήτησε την υποστήριξη του Κοινοβουλίου, πριν από πέντε χρόνια, θεωρητικά μπορούσε να υπολογίζει στην υποστήριξη των 440 βουλευτών που ανήκαν στις τρεις κεντρώες ομάδες, αλλά έλαβε μόλις 383 ψήφους.

Αυτή τη φορά, οι τρεις ομάδες θα αντιπροσωπεύουν περισσότερους από 400 από τους 720 νομοθέτες του ημικυκλίου. Αυτό θα πρέπει να είναι αρκετό εάν όλα τα μέλη τους την ψηφίσουν, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα το κάνουν όλοι: Ακόμη και ορισμένα κόμματα του ΕΛΚ έχουν δηλώσει ότι δεν θα την υποστηρίξουν. Πιθανοί συνασπισμοί που θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν σε έναν υποψήφιο πρόεδρο της Επιτροπής τη στήριξη της πλειοψηφίας – ή όχι – χωρίς να υπολογίζονται τα νέα, ανένταχτα κόμματα.

Συμπέρασμα γ’: Οι Πράσινοι της Ευρώπης

Μετά από πέντε χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων οι Βρυξέλλες έκαναν την Πράσινη Συμφωνία το χαρακτηριστικό τους θέμα, οι ψηφοφόροι στράφηκαν κατά των οικολογικά σκεπτόμενων κομμάτων. Οι σημαντικότερες απώλειες των Πρασίνων προήλθαν από τη Γαλλία και τη Γερμανία, οι οποίες αντιπροσώπευαν τη μισή δύναμη του κινήματος στο Κοινοβούλιο. Παρά τις μικρές προόδους σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Δανία, η ομάδα θα χάσει περισσότερους από δώδεκα βουλευτές, μειώνοντας το μέγεθός της από το τέταρτο στο ένα μεγαλύτερο κόμμα της Βουλής.

Συμπέρασμα δ’: Η Renew Europe αποτυγχάνει να ανανεωθεί

Η ομάδα Renew Europe – ο τρίτος πυλώνας του τριμερούς μεγάλου συνασπισμού που κυριάρχησε στο Κοινοβούλιο τα τελευταία πέντε χρόνια – υπέστη πλήγμα την Κυριακή. Στη Γαλλία, το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν κατέρρευσε καθώς οι ψηφοφόροι εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για την εθνική κυβέρνηση ψηφίζοντας την ακροδεξιά. Η ισπανική θυγατρική της ομάδας, Ciudadanos, εξαφανίστηκε εντελώς: Οι επτά έδρες που είχε στο Κοινοβούλιο απορροφήθηκαν όλες από το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα. Απώλειες σημειώθηκαν επίσης μεταξύ συγγενικών ομάδων στη Ρουμανία, τη Δανία και την Εσθονία.

Με περίπου το 14% των εδρών του Κοινοβουλίου, το Renew Europe πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της προηγούμενης θητείας ενεργώντας σημαντικός παράγοντας. Τώρα, το κόμμα είναι απίθανο να έχει τόση δύναμη λόγω του μικρότερου μεγέθους του – μια εξέλιξη που αποτελεί κακή είδηση για προσωπικότητες όπως ο Μακρόν, ο οποίος ήλπιζε να το χρησιμοποιήσει για να προωθήσει το όραμά του για την Ευρώπη στις Βρυξέλλες.

Συμπέρασμα ε’: Τι σημαίνει αυτό για τους εθνικούς ηγέτες

Όπως συμβαίνει συνήθως στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι πολίτες σε όλο το μπλοκ χρησιμοποίησαν την ψήφο τους ως de facto δημοψήφισμα για τις εθνικές τους κυβερνήσεις. Στη Γαλλία, η συντριπτική νίκη του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού προκάλεσε τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να αντιδράσει διαλύοντας την Εθνοσυνέλευση και προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές. Ενώ κανένας άλλος εθνικός ηγέτης δεν αντέδρασε με τόσο δραματικό τρόπο, τα αρνητικά αποτελέσματα για τα κυβερνητικά κόμματα σε χώρες όπως η Γερμανία και η Ουγγαρία ερμηνεύτηκαν ως πλήγματα για τους αντίστοιχους ηγέτες τους.

Στη Δανία, οι Σοσιαλδημοκράτες της πρωθυπουργού Mette Frederiksen διατήρησαν τις έδρες τους σε μια ψηφοφορία που θεωρήθηκε δημοψήφισμα για τους χειρισμούς της κεντρώας κυβέρνησής της στο θέμα της μετανάστευσης. Στην Ισπανία, η προσπάθεια να παρουσιαστούν οι εκλογές ως δημοψήφισμα για τον πρωθυπουργό Pedro Sánchez απέτυχε: Το Σοσιαλιστικό του κόμμα σχεδόν ισοψήφισε με το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, υπονομεύοντας την προσπάθεια των συντηρητικών να χρησιμοποιήσουν τα αποτελέσματα για να ρίξουν την κυβέρνηση συνασπισμού μειοψηφίας του.