Αφγανιστάν, οι γυναίκες τραγουδούν: Ένα διαδικτυακό κίνημα διαμαρτυρίας κατά του νέου νόμου

Βιντεοσκοπούν τον εαυτό τους ενώ τραγουδούν, δείχνοντας στην κάμερα μόνο ένα μικρό μέρος του προσώπου τους: δεκάδες Αφγανές συμμετέχουν σε ένα διαδικτυακό κίνημα διαμαρτυρίας κατά του νέου νόμου που απαγορεύει στις γυναίκες να ακούγεται η φωνή τους σε δημόσιους χώρους. Η κυβέρνηση των Ταλιμπάν ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι στα τέλη Ιουλίου τέθηκε σε εφαρμογή ένας νόμος «για την προώθηση της αρετής και την πρόληψη της έκλυσης των ηθών», ο οποίος βασίζεται στη σαρία, τον ισλαμικό νόμο. Στα 35 άρθρα του ορίζονται οι υποχρεώσεις και οι απαγορεύσεις, κατά κύριο λόγο ενδυματολογικές, που αφορούν σε μεγάλο βαθμό τις γυναίκες. Μεταξύ άλλων, δεν επιτρέπεται να τραγουδούν ή να απαγγέλουν ποίηση δημοσίως. Σε απάντηση, πολλές Αφγανές εντός και εκτός της χώρας ανήρτησαν σε ιστοτόπους κοινωνικής δικτύωσης βίντεο στα οποία τραγουδούν, με λεζάντες όπως «Η φωνή μου δεν απαγορεύεται» και «Όχι στους Ταλιμπάν». Σε ένα από αυτά τα βίντεο, που τραβήχθηκε στο Αφγανιστάν, τραγουδάει μια γυναίκα, ντυμένη στα μαύρα από την κορυφή μέχρι τα νύχια και με ένα μακρύ πέπλο να καλύπτει το πρόσωπό της. «Με φιμώσατε για τα επόμενα χρόνια. Με φυλακίσατε στο σπίτι μου μόνο για το έγκλημα ότι είμαι γυναίκα», ακούγεται να λέει.

«Η φωνή μιας γυναίκας είναι η φωνή της δικαιοσύνης»

Η Ζάλα Ζαζάι, πρώην αστυνομικός που σήμερα ζει στην Πολωνία, μοιράστηκε ένα βίντεο στο οποίο τραγουδάει ένα τραγούδι της Αριάνα Σαγίντ, γνωστής Αφγανής καλλιτέχνιδας, για την αντίσταση των γυναικών της χώρας της. Οι απαγορεύσεις που επιβλήθηκαν στις γυναίκες είναι «απαράδεκτες», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Οι Αφγανές κατάλαβαν τελικά ότι οι μισογύνηδες δεν μπορούν πια να αρνηθούν τα ανθρώπινα δικαιώματά μας εξ ονόματος της θρησκείας και της κουλτούρας. Και οι φωνές μας που διεκδικούν τα δικαιώματά μας δεν θα σιγήσουν ποτέ», πρόσθεσε.

Ακτιβίστριες ανήρτησαν άλλα βίντεο στα οποία υψώνουν τη γροθιά τους ή σκίζουν φωτογραφίες του ανώτατου ηγέτη των Ταλιμπάν, του εμίρη Χαμπιτουλάχ Αχουντζάντα, ο οποίος κυβερνά με διατάγματα από το προπύργιό του, την Κανταχάρ. «Η φωνή μιας γυναίκας είναι η φωνή της δικαιοσύνης», φωνάζει μια ομάδα γυναικών σε ένα άλλο βίντεο. Στην πλατφόρμα Χ, η Ταΐμπα Σουλαϊμάνι τραγουδάει, φτιάχνοντας το πέπλο της μπροστά σε έναν καθρέφτη: «η φωνή της γυναίκας είναι η ταυτότητά της, όχι κάτι που έπρεπε να κρύβεται».

Η γυναίκα πρέπει «να καλύπτει το σώμα της και τη φωνή της» όταν βγαίνει από το σπίτι, ορίζει ο νέος νόμος

Ο νέος νόμος ορίζει επίσης ότι η φωνή των γυναικών δεν θα πρέπει να ακούγεται έξω από τους τοίχους του σπιτιού της. «Όταν μια ενήλικη γυναίκα είναι ανάγκη να βγει από το σπίτι της, απαιτείται να καλύπτει το πρόσωπό της, το σώμα της και τη φωνή της», γράφει το κείμενο, χρησιμοποιώντας τον όρο «άουρα» της σαρία, που αναφέρεται στα μέρη του ανθρώπινου σώματος που πρέπει να καλύπτονται. Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης των Ταλιμπάν, Ζαμπιχουλάχ Μουτζάχιντ, υποστήριξε ότι όσοι επικρίνουν τον νόμο επιδεικνύουν «αλαζονεία» και άγνοια της σαρία.

Την Τρίτη ο ΟΗΕ ζήτησε να αποσυρθεί ο νόμος, χαρακτηρίζοντάς τον «απολύτως απαράδεκτο». Η Ραβίνα Σαμντασάνι, η εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, είπε ότι με τον νόμο «ενισχύεται η πολιτική που σβήνει εντελώς την παρουσία των γυναικών από τον δημόσιο χώρο, φιμώνει τη φωνή τους και τους στερεί την αυτονομία τους, προσπαθώντας να τις καταστήσει σκιές χωρίς πρόσωπο και φωνή». Οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για τον νόμο αυτό, ορισμένες διατάξεις του οποίου εφαρμόζονταν ήδη, ανεπισήμως, αφού ανέλαβαν οι Ταλιμπάν την εξουσία τον Αύγουστο του 2021. Οι Ταλιμπάν διαβεβαίωσαν την Δευτέρα ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί «με μετριοπάθεια».

Οι γυναίκες ήταν εκείνες που υπέστησαν πρώτες τις απαγορεύσεις που επέβαλε η νέα κυβέρνηση, καθώς περιορίστηκε η πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, στους δημόσιους χώρους και σε ορισμένα επαγγέλματα. Ο ΟΗΕ χαρακτήρισε «φυλετικό απαρτχάιντ» αυτήν την κατάσταση. Οι Αφγανοί δεν έχουν το δικαίωμα να κοιτούν πρόσωπα του αντίθετου φύλου, εκτός αν πρόκειται για στενούς συγγενείς τους. Οι οδηγοί ταξί δεν επιτρέπεται να μεταφέρουν γυναίκες που ταξιδεύουν χωρίς «μαχράμ», τον «κηδεμόνα» τους, δηλαδή έναν άνδρα συγγενή τους.