Την ημέρα της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, οι πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας τέθηκαν σε πλήρη κατάσταση πολεμικής ετοιμότητας, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις Ρώσου πρώην αξιωματικού που υπηρέτησε σε άκρως απόρρητη βάση. Ο Anton (ψευδώνυμο για την προστασία του) περιέγραψε ότι τα όπλα ήταν έτοιμα να εκτοξευθούν σε ξηρά, θάλασσα και αέρα, με πιθανότητα να πραγματοποιηθεί πυρηνικό χτύπημα. Σε συνέντευξη που έδωσε στο BBC από μυστική τοποθεσία εκτός Ρωσίας, ο Anton -ο οποίος πλέον είναι λιποτάκτης από τον ρωσικό στρατό- αποκάλυψε πώς οι πυρηνικές δυνάμεις τέθηκαν σε συναγερμό την πρώτη ημέρα του πολέμου. «Όλα τα καθήκοντά μας εκτελέστηκαν μηχανικά. Δεν συμμετείχαμε στον πόλεμο, απλώς φυλάγαμε τα πυρηνικά όπλα», ανέφερε. Ο συναγερμός ακυρώθηκε μετά από δύο έως τρεις εβδομάδες.
Οι μαρτυρίες του Anton προσφέρουν μια σπάνια ματιά στις εσωτερικές λειτουργίες των ρωσικών πυρηνικών δυνάμεων. «Υπάρχει αυστηρή διαδικασία επιλογής. Κανένας στρατεύσιμος δεν εισέρχεται στις βάσεις, μόνο επαγγελματίες στρατιώτες», εξηγεί. Το προσωπικό υποβάλλεται τακτικά σε ελέγχους και τεστ ανιχνευτών ψεύδους, ενώ η επικοινωνία με τον έξω κόσμο είναι αυστηρά περιορισμένη. Η Ρωσία διαθέτει περίπου 4.380 πυρηνικές κεφαλές, εκ των οποίων οι 1.700 είναι έτοιμες για χρήση, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων. Παρά τις εκτιμήσεις ορισμένων Δυτικών ειδικών ότι τα περισσότερα από τα όπλα αυτά είναι παλαιάς τεχνολογίας, ο Anton επιμένει ότι τα πυρηνικά της Ρωσίας είναι πλήρως λειτουργικά και υπό διαρκή συντήρηση.
Σύντομα μετά την έναρξη του πολέμου, ο Anton διατάχθηκε να δώσει διαλέξεις στους στρατιώτες του χρησιμοποιώντας κατευθυντήριες γραμμές που, όπως ισχυρίζεται, περιλάμβαναν πολεμική προπαγάνδα. «Μας έλεγαν ότι οι Ουκρανοί πολίτες είναι μαχητές και πρέπει να καταστραφούν», εξομολογείται. «Αυτό ήταν η κόκκινη γραμμή για μένα» λέει. Η άρνησή του να διαδώσει την προπαγάνδα οδήγησε στη μεταφορά του σε μια τακτική ταξιαρχία επίθεσης, με την προοπτική να σταλεί στην πρώτη γραμμή του πολέμου. Με τη βοήθεια εθελοντικής οργάνωσης, ο Anton κατάφερε να δραπετεύσει από τη Ρωσία, αφού αρνήθηκε γραπτώς να συμμετάσχει στις στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Η απόφαση του Anton να μιλήσει ανοιχτά και να βοηθήσει άλλους στρατιώτες να δραπετεύσουν συνοδεύεται από μεγάλους κινδύνους. Σύμφωνα με την οργάνωση «Idite Lesom», περίπου 350 Ρώσοι λιποτάκτες ζητούν μηνιαία βοήθεια για να διαφύγουν, ενώ η Ρωσία συνεχίζει να καταδιώκει όσους λιποτακτούν. Ο Anton παραμένει ανώνυμος και σε κρυφή τοποθεσία, αλλά ζει με την ανησυχία ότι οι ρωσικές αρχές μπορεί να τον εντοπίσουν. «Κατανοώ ότι όσο περισσότερο βοηθώ άλλους να δραπετεύσουν, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να προσπαθήσουν να με σκοτώσουν», λέει. Η Ρωσία πρόσφατα αναθεώρησε το δόγμα χρήσης των πυρηνικών της όπλων, αυξάνοντας την πιθανότητα χρήσης τους σε περίπτωση «μαζικής επίθεσης» με τη συμμετοχή ή υποστήριξη πυρηνικού κράτους. Η εξέλιξη αυτή έχει εντείνει τις ανησυχίες για την κλιμάκωση της σύγκρουσης.