Γράφει η Ευτυχία Παπούλια
Κοινωνιολόγος
Η ευτυχία είναι πράγμα απλό και λιτοδίαιτο —ένα ποτήρι κρασί, ένα κάστανο, ένα φτωχικό μαγκαλάκι, η βουή της θάλασσας. Τίποτα άλλο.
Νίκος Καζαντζάκης
Γνωστός μου, που έχει σαν απαράβατο κανόνα όταν έρχεται σε σύγκρουση με την συνείδησή του να αφήνει σε εκείνη τον τελευταίο λόγο, βρήκε πριν καιρό έξω από μεγάλο πολυκατάστημα, ένα πορτοφόλι με πιστωτικές κάρτες και κάποιο χρηματικό ποσό, δεν το μέτρησε. Χωρίς καθυστέρηση, πήγε στις πληροφορίες και το παρέδωσε στην προϊσταμένη, με την παράκληση να βρουν τον κάτοχο μέσα από τα στοιχεία των καρτών και να το παραδώσουν. Άφησε μάλιστα και το τηλέφωνό του για να τον καλέσει ο κάτοχος, εφ’ όσον βέβαια βρεθεί. Πράγματι, ο άνθρωπος βρέθηκε και ενθουσιασμένος αφού εξέφρασε τις ευχαριστίες του, την έκπληξή του και όσα άλλα συναισθήματα έβγαιναν από μέσα του, ζητούσε πληροφορίες για τον κοινωνικό κι επαγγελματικό χώρο που κινείται ο άνθρωπος που προέβη σε αυτήν, τη σπάνια για τα ήθη της εποχής μας, πράξη. Ο γνωστός μου, εξήγησε στον συνομιλητή του πως η ηθική ικανοποίηση που κέρδισε ήταν πολλαπλάσια από όση αν του πρόσφερε κάποιος ανάλογο ποσό ή, το χειρότερο, αν παρακρατούσε όλο το ποσό που περιείχε το πορτοφόλι. Ήταν γι’ αυτόν μια μεγάλη ‘μικρή ευτυχία’ που κράτησε για καιρό.
Παρόμοια αλλά και σημαντικότερα περιστατικά ανθρωπιάς και ήθους συμβαίνουν καθημερινά, αλλά δεν παίρνουν έκταση… τουλάχιστον αντίστοιχη με την έκταση που παίρνουν οι ληστείες και μικροκλοπές. Γιατί δεν ‘πουλάνε’. Γιατί τα καλά νέα είναι μη-νέα, όπως έλεγε και ο Τζον Κένεντι. Στην Φινλανδία, που για έκτη συνεχή χρονιά ανακηρύχτηκε ως η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο, μια τέτοια πράξη όχι μόνο δεν θα έκανε εντύπωση, αλλά θεωρείται και αυτονόητη. Οι χώρες του Βορρά φημίζονται για την ελάχιστη παραβατικότητα, την συνοχή των μελών της κοινωνίας μεταξύ των, την αλληλοϋποστήριξη, τον σεβασμό στους νόμους και την πειθαρχία σε κανόνες, ηθικούς και κοινωνικούς. Και γενικότερα, για έναν τρόπο ζωής αλλά και σκέψης που τους εξασφαλίζει αυτό που οι περισσότεροι λαοί της Ευρώπης αλλά και ολόκληρου του δυτικού κόσμου, επιδιώκουν μέσα από την απόκτηση πλούτου πως κάποια στιγμή στο μέλλον θα πετύχουν. Αφήνοντας τον χρόνο να κυλάει, χάνοντας όμως έτσι πολλές μικρές καθημερινές χαρές, μικρές στιγμές ευτυχίας…
Γιατί η ευτυχία δεν είναι μια πάγια κατάκτηση, ούτε εδώ, ούτε φυσικά στην Φινλανδία. Η ευτυχία είναι μικρές ή μεγαλύτερες στιγμές στην καθημερινή μας ζωή και δεν έχει σημαντική σχέση με το χρήμα. Εννοείται πως τα χρήματα που κερδίζουμε απ’ την εργασία μας καλύπτουν, έστω οριακά, τις βασικές μας ανάγκες και παραιτούμαστε από κάθε διεκδίκηση για όλο και περισσότερα. Γιατί τέτοιες προσπάθειες, δεσμεύουν τον χρόνο από την ζωή μας, μέσα από τον οποίο θα διεκδικούσαμε αυτές τις μικρές στιγμές ευτυχίας.
Το πρόβλημα δεν είναι τα χρήματα, όσο η διαχείρισή τους. Αλλά και η διαχείριση του ελεύθερου χρόνου μας, καθώς και της σκέψης μας και του διαλογισμού μας, για να βάλουμε την ευτυχία μας ως την μοναδική δραστηριότητα μετά την επαγγελματική μας.
Δεν είναι πια μυστικό πως η ευτυχία ξεκινά από μέσα μας. Από το σώμα μας. Από τη φροντίδα που του προσφέρουμε, από το πώς το ακούμε, το σέβομαστε και το δυναμώνουμε. Κι όπως έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι: «Νους υγιής εν σώματι υγιεί». Δεν είναι απλώς ένα ρητό, είναι πυξίδα ζωής. Κι όμως, σήμερα βρισκόμαστε μακριά από αυτή τη σοφία. Πρώτοι στη μείωση του προσδόκιμου ζωής. Δεύτεροι στην παιδική παχυσαρκία. Στην 81η θέση στην παγκόσμια κατάταξη ευτυχίας. Δεν μας τιμά, κυρίως δεν μας αξίζει.
Ας αφήσουμε λοιπόν πίσω τα εύκολα συνθήματα του τύπου «αγαπώ το σώμα μου, όπως κι αν είναι». Η αγάπη για το σώμα δεν είναι αποδοχή της αδράνειας – είναι φροντίδα, είναι ευθύνη. Είναι να του δίνεις ό,τι καλύτερο. Κίνηση, γυμναστική, καθαρή τροφή, ήλιο, καθαρό αέρα. Όχι γιατί «πρέπει», αλλά γιατί αξίζει.
Η αλλαγή ξεκινά από μια μικρή, εσωτερική απόφαση: να φροντίσουμε τον εαυτό μας. Όχι από ματαιοδοξία, αλλά από αγάπη. Γιατί όσο πιο καλά φερόμαστε στο σώμα μας, τόσο περισσότερο μας ανταποδίδει, με ενέργεια, με ψυχική ισορροπία, με ζωντάνια. Η αυτοπεποίθηση δεν είναι δώρο – είναι αποτέλεσμα του σεβασμού που δείχνουμε στον εαυτό μας κάθε μέρα.
Μην αφήνεις λέξεις όπως «ακρίβεια» να γίνονται καθημερινή τροφή φόβου. Η ζωή μας δεν μετριέται σε τιμολόγια και αποδείξεις. Τα ουσιώδη – αυτά που πραγματικά χρειαζόμαστε – είναι πολύ λιγότερα από όσα νομίζουμε. Το να μάθουμε να ζούμε με αυτά που αληθινά μας είναι χρήσιμα, είναι κι αυτό μια μορφή ελευθερίας. Και η οικονομική συνέπεια δεν είναι μόνο αρετή – είναι και πράξη αυτοεκτίμησης.
Σώμα σε ισορροπία. Νους ήρεμος. Σκέψεις καθαρές. Σχέσεις αληθινές. Αυτά είναι τα σκαλοπάτια της ευτυχίας. Καλλιεργούνται καθημερινά, με συνέπεια. Μέσα από την άσκηση, τη σωστή αναπνοή, τη θετική σκέψη, τον στοχασμό. Όλα όσα μας βοηθούν να σταθούμε στα πόδια μας με καθαρό βλέμμα και ανοιχτή καρδιά. Κι εκεί, στο σημείο που φροντίζεις τον εαυτό σου και δίνεις τον καλύτερό σου εαυτό στους άλλους, αρχίζει το πιο σημαντικό κομμάτι: η κοινωνικότητα. Όχι με τους “όμοιούς” μας. Όχι επιλεκτικά. Με όλους. Εκεί που ανοίγουμε τον κύκλο μας, ανοίγει και η ζωή μας. Γιατί η ευτυχία δεν είναι μια κορυφή. Είναι στιγμές κρυμμένες παντού. Στο χαμόγελο ενός αγνώστου, σε μια βόλτα με φίλους, σε έναν πρωινό καφέ μετά την προπόνηση. Σε μια καλή κουβέντα, στο να προσφέρεις χωρίς να περιμένεις.
